Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #22681

    verloren lopen
    (uitdr.)

    verdwalen, (fig.) in de war raken

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
    DS2015 standaardtaal

    Nog een geluk dat hier pijltjes hangen want anders loopt ge verloren.

    Adolescentie is een periode van fysieke en psychologische transformatie, waarbij de tieners verloren lopen tussen hun tegengestelde verlangens van enerzijds vrijheid van hun ouders en anderzijds behoefte aan bescherming.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2019 22:42
    0 reactie(s)

    #22682

    vernoemen
    (ww., vernoemde, heeft vernoemd)

    vermelden, opsommen

    Van Dale 2018 online: BE
    DS2015 standaardtaal

    Is dat wel een dokter? In de officiële lijst van artsen staat hij niet vernoemd.

    Het was een boeiende lezing, toch zijn er heel wat feiten die zij niet vernoemd heeft.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2019 22:41
    0 reactie(s)

    #22683

    zakencijfer
    (het ~, ~s)

    omzet, omzetcijfers

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
    DS2015 standaardtaal
    < Frans chiffre d’affaires

    Ons zakencijfer lag in 2007 voor het eerst boven een miljoen euro.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2019 21:58
    0 reactie(s)

    #22684

    Sinksen
    (de ~ (m.))

    Pinksteren

    < Middelnederlands: cinxen(e), sinxen(e) < Volkslatijn: ‘cinquagesima’, Oudfrans: ‘cinquiesme’

    Vroegmiddelnederlands Woordenboek: Oudste attestatie: Gent, Oost-Vlaanderen, 1236: Pinksteren, kerkelijke feestdag op de vijftigste dag na Pasen.

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
    DS2015 geen standaardtaal

    Rond Sinksen is er altijd kermis in Antwerpen: de Sinksenfoor.

    Voor wie op Sinksen graag de benen losgooit tot in de vroege uurtjes, is er goed nieuws. (standaard.be)
    Ze wil voor de rondgang van de Sint-Hubertusprocessie en de halve marathon met Sinksen, honderden stoelen op de stoep. (standaard.be)
    De Ternatse cultuur- en heemkring Sint-Gertrudis houdt met Sinksen haar tweejaarlijkse tentoonstelling in het parochiehuis van Ternat.(standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2019 21:56
    2 reactie(s)

    #22685

    sluikafval
    (het ~, geen mv.)

    illegaal gestorte vuiligheid

    zie ook sluik

    Van Dale 2017 online: BE
    DS2015 standaardtaal

    Langs Vlaamse wegen, komt men meer en meer sluikafval tegen.

    Afbeelding Zie hier

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2019 21:52
    0 reactie(s)

    #22686

    signalisatie
    (de ~ (v.), ~s)

    - bewegwijzering
    - de etiketten, vignetten en borden die wettelijk op bepaalde voertuigen aangebracht moeten worden
    - signalering

    < Frans signalisation < signal < Lat. signalis

    Van Dale online: Belgisch-Nederlands
    standaardtaal in België
    DS2015 standaardtaal
    NL: bebakening

    zie ook: signalisatiewagen, signalisatielicht

    De signalisatie gaf kilometers op voorhand aan dat er werken aan de gang waren.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2019 21:34
    2 reactie(s)

    #22687

    nijpen
    (ww. neep, heeft genepen)

    (verouderd in Nederland)
    knijpen, knellen

    West-Vlaanderen: niepen

    < Middelnederlands: nipen

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Nevenvorm van knijpen.
    Beide woorden waren oorspronkelijk synoniem, maar uiteindelijk ontstond een betekenisverschil tussen het concrete knijpen en het overdrachtelijke nijpen (waarvan de letterlijke betekenis wel bewaard bleef in de samenstelling nijptang).

    Van Dale 2016 online: nijpen, ver­ou­derd
    knij­pen, m.n. tus­sen vin­ger en duim: iem. in de arm nij­pen
    2. BE; niet al­ge­meen knel­len: die schoe­nen nij­pen

    DS2015 geen standaardtaal

    samenstellingen: toenijpen, dichtnijpen, platnijpen, afnijpen, overnijpen, uitnijpen, samennijpen, bijeennijpen

    zie ook schoentje, waar nijpt het ~

    Hij heeft mij zo genepen dat ik er een blauwe plek aan overhoud.

    Die schoenen zijn te klein, ze nijpen aan mijn tenen.

    Oppositie nijpt, maar nijpt niet door – De Standaard
    Het tekort aan klaslokalen nijpt al een hele tijd. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2019 21:31
    0 reactie(s)

    #22688

    vragen, niet beter ~
    (uitdr.)

    - standaardtaal in België is: niet(s) liever vragen (dan …): zie vragen, niet liever ~
    - standaardtaal in het hele taalgebied is: niet(s) liever willen of hebben (dan …)

    < Frans: ne pas demander mieux (que…)

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
    DS2015 geen standaardtaal

    zie ook: vragen, niet anders ~

    Ik vraag niet beter dan dat iedereen hier content is!

    Cipo vraagt niet beter dan onderweg met rust te worden gelaten. (standaard.be)
    Sommigen vragen niet beter dan dat de onrust blijft duren. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2019 21:28
    0 reactie(s)

    #22689

    nochtans
    (bw.)

    pertang

    taaladvies.be:
    Nochtans is standaardtaal in België. Standaardtaal in het hele taalgebied is bijvoorbeeld maar, echter, toch of niettemin.

    Het bijwoord nochtans wordt in de standaardtaal in België gebruikt om een tegenstelling uit te drukken.

    DS2015 standaardtaal

    “De oudste drieling van België vierde onlangs zijn tachtigste verjaardag. Nochtans werden hun overlevingskansen bij de geboorte erg laag geschat. (standaardtaal in België)” (taaladvies.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2019 21:24
    4 reactie(s)

    #22690

    nauw aan het hart liggen
    (uitdr.)

    SN-NL: na aan het hart liggen

    Taalunie:
    Na aan het hart liggen is frequenter in Nederland en nauw aan het hart liggen in België, maar beide varianten komen in het hele taalgebied voor en zijn standaardtaal.

    DS2015 standaardtaal

    De jeugdzorg ligt nauw aan mijn hart.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2019 21:13
    4 reactie(s)

    #22691

    neus, van zijn ~ maken
    (uitdr.)

    van zich laten horen, ruzieachtig gedrag vertonen, opspelen

    < Waals-Frans: faire de son nez

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
    DS2015: geen standaardtaal

    zie varianten bij: oren, van zijn ~ maken

    Als ge er niks van snapt, moet ge hier ook niet van uwe neus staan maken.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2019 21:12
    2 reactie(s)

    #22692

    neus, zijn ~ aan het venster steken
    (uitdr.)

    zich vertonen, naar buiten komen, (sport) in de aanval gaan

    < Fr. mettre le nez à la fenêtre

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
    Van Dale 2015 online: voornamelijk Belgisch-Nederlands
    DS2015 geen standaardtaal

    Sporting liet het tempo dan even zakken en zo konden de bezoekers even de neus aan het venster steken.

    Wie steekt de neus aan het venster? – De Standaard
    Mapei-Belgen steken neus aan het venster – De Standaard
    Toyota Yaris: kleine Japanner steekt neus aan het venster – De Standaard

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2019 21:09
    1 reactie(s)

    #22693

    kaderen in
    (ww. kaderde in, gekaderd in)

    Taaladvies.net:
    ‘Kaderen in’ is standaardtaal in België. Standaardtaal in het hele taalgebied zijn onder andere passen in, deel uitmaken van, onderdeel zijn van.

    Het vaakst wordt ‘kaderen in’ onovergankelijk gebruikt.
    “De komst van zeven Braziliaanse jongeren naar onze school kadert in een uitwisselingsproject met Latijns-Amerika.” (standaardtaal in België)

    In overgankelijk gebruik is ‘kaderen in’ synoniem met: in overeenstemming brengen met, plaatsen (in een geheel, een groter verband), laten aansluiten bij.
    “We moeten onze initiatieven kaderen in het pedagogische beleid van de school.” (standaardtaal in België)

    Van Dale 2018 online: BE
    DS2015 standaardtaal

    zie ook: inkaderen, omkaderen, kaderen

    De aanleg van het nieuwe bos kadert in het milieuplan voor de provincie.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2019 21:05
    0 reactie(s)

    #22694

    kader
    (de ~ (m.), ~s)

    frame, dragend buizenstelsel

    < Frans: cadre

    Van Dale 2018 online: BE: fietsframe
    DS2015 standaardtaal

    zie ook fietskader

    Deze velo heeft een aluminium kader.

    > andere betekenis van kader

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 08 Jun 2019 21:04
    0 reactie(s)

    #22695

    de bocht van Bracke
    (begrip)

    “De bocht van Bracke is de naam die wordt gegeven aan de koerswijziging die de Vlaams-nationalistische politieke partij N-VA aan de dag legde in de aanloop naar de Belgische verkiezingen van 2014. Daar waar de partij voordien een uitgesproken nationalistische en communautaire agenda had, stelde de N-VA voortaan sociaaleconomische hervormingen op de eerste plaats.” (Wikipedia)

    Siegfried Bracke zette anderhalf jaar geleden de toon van de kiescampagne met wat nadien ‘de Bocht van Bracke’ werd genoemd: de partij N-VA moest volledig inzetten op het sociaaleconomische en dan zou confederalisme vanzelf volgen. (knack.be)

    N-VA was beter meegegaan in de bocht van Bracke | De Morgen

    Wat dat betreft, is de bocht van Bracke maar een flauw bochtje vergeleken met die van Jambon. (sampol.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Jun 2019 21:12
    0 reactie(s)

    #22696

    zalen doen vollopen
    (idioom)

    volle zalen trekken

    Da’s al tien jaar da’k in ‘t vak zit
    ‘k Heb gezongen in Aalst, Peutie, Zwevezele en Genoelselderen
    ‘k Heb zalen doen vollopen, ‘k heb ook zalen doen leeglopen
    ‘k Heb succes gekend, ‘k heb ellende gekend
    (Raymond van ‘t Groenewoud – Je veux l’amour)

    Jan Verheyen schreef voor “De ochtend” op Radio 1 een brief aan zijn “held van de week”. Voor hem zijn dat Adil El Arbi en Bilall Fallah, de regisseurs die met hun film “Patser” in Nederland de zalen doen vollopen. (VRTNWS)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door koarebleumke op 07 Jun 2019 19:55
    1 reactie(s)

    #22697

    beroepsdopper
    (de ~ (m.), ~s)

    iemand die al jaren werkloos is en die een werkloosheidsvergoeding ontvangt

    zie verwante woorden bij: dop

    De Leo heeft 25 jaar aan den dop gestaan; als dat gene beroepsdopper is!

    Waarom krijgt een beroepsdopper op 65 bijna evenveel pensioen als iemand die zijn hele leven in een fabriek heeft gewerkt voor een klein loon? (live.standaard.be)

    Hij is geen professor, is buitengesjot uit de universiteit en is sindsdien een beroepsdopper. (forum.politics.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Jun 2019 19:15
    0 reactie(s)

    #22698

    Jommekeshaar
    (zn. o.)

    de bloempothaarsnit van de stripfiguur Jommeke; jommekeskapsel

    Zijn blonde Jommekeshaar ligt altijd in de war, en Bojo haalt zijn handen er geregeld doorheen zodat het nog wilder alle kanten op piekt. (vrt.be)

    …er zat kauwgom vooraan in mijn haar waardoor mijn oma een stukje van mijn haar heeft afgeknipt. het ziet er echt lelijk uit, ’t is echt jommekeshaar (helemaal recht geknipt)(9lives.be)

    En Ketnetwrapster Veronique Leysen werd uitgelachen met haar ‘Jommekeshaar’. (nieuwsblad.be)
    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Jun 2019 15:05
    0 reactie(s)

    #22699

    jommekeskapsel
    (zn. o., ~s)

    een uitgesproken bloempotkapsel zoals de stripfiguur Jommeke

    ook: jommekeshaar

    vgl. Fabiolakapsel

    Gilbert O’Sullivan, die bekende Ierse zanger met hits zoals ‘Nothing Rhymed’ en ‘Claire’, had destijds een spraakmakend jommekeskapsel.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Jun 2019 15:02
    0 reactie(s)

    #22700

    paniek in de barak
    (uitdrukking)

    er is sprake van een panieksituatie
    NL: paniek in de tent

    variant: paniek in het kot; paniek in ’t kot

    Paniek in de barak. Ze werd buiten bewustzijn met een ziekenwagen afgevoerd. (BvL)

    Miet Smet bekeerde zich zowaar tot de islamkritische strekking van Hendrik Bogaert. Paniek in de barak – geen dag te vroeg. (HLN)

    Paniek in het kot. We gaan 18 in plaats van 16 euro moeten betalen om naar Capri te vliegen? (demorgen.be)

    Toen was er in het presidentiële paleis weer even paniek in ’t kot. (beursbeer.blogspot.com)

    Ze zijn bang van u omdat jij de beste bent en dat hebben ze niet graag , er is paniek in het kot daar ! (hln.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 07 Jun 2019 10:05
    1 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.