Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Achtergrond | Updates | Provincies en Regio's | RSS Feeds | Contact
Zelfs na 7 jaar als Vlaming te werken in een Nederlands team, ontdek ik samen met mijn collega's nog dagelijks woorden die in het Vlaams en in het Nederlands anders zijn. Luister naar de radio of televisie in Vlaanderen, en er wordt Vlaams, Belgisch Nederlands, Vlaams Nederlands of Algemeen Beschaafd Vlaams gesproken (noem het zoals u wilt, wij kiezen hier voor Vlaams, maar dat is zeker niet uit separatistische, Vlaams nationalistische of anti- Belgicistische overwegingen!).
De gemiddelde Nederlander heeft niks aan Flikken of Witse zonder ondertiteling, terwijl deze in Vlaanderen perfect kunnen worden verstaan. Vlaams klinkt voor een Nederlander zacht en grappig, maar ook boertig en dom. Nederlands klinkt voor een Belg hard en fleurig, maar ook elitair, burgerlijk of jaennetterig. In vergelijking met het officiëlere Nederlands gebruiken we in Vlaanderen een woordenschat die op veel punten verschilt en anders wordt uitgesproken, zinnen die anders worden opgebouwd en vervoegd, spreuken die verschillen, enzovoort. Dit gebeurt in zo'n grote mate dat goed ingeburgerd Vlaams heel snel complete nonsens wordt voor andere Nederlandstaligen.
Eind 2004 verkozen de Vlamingen goesting tot het mooiste woord van de Nederlandse taal. Meer dan 3000 luisteraars van Radio 1 gaven hun stem tijdens de finale stemronde. In een gelijkaardige verkiezing in Nederland werd liefde gekozen als mooiste woord.
Opvallend is dat goesting Belgisch Nederlandse spreektaal is, en niet wordt aangezien als standaardtaal. Het woord is volkomen ingeburgerd in Vlaanderen, maar de gemiddelde Nederlander heeft geen idee dat dit woord sowieso bestaat. Goesting heeft trek, zin of lust als Nederlandse synoniemen. De oorprong van het woord is het Latijnse gustus (smaak), en kwam via het Frans naar Vlaanderen. Ook komt het woord voor in tal van Vlaamse uitdrukkingen, zoals ieder zijn goesting (ieder kiest wat hij het liefste wil), zijn goesting gegeten hebben (voldaan zijn), of met zijn broek vol goesting rondlopen (zin in sex hebben).
Woordenboeken en taalregels die het officiële Nederlands vertegenwoordigen beschouwen het Vlaams nogal gemakkelijk als minderwaardig ten opzichte van het Nederlands Nederlands (Nederlands zoals het gebruikt wordt in Nederland). In dit artikel (taalschrift.org) stelt prof. dr. Johan De Caluwe van de universiteit Gent dat Belgisch Nederlands en Nederlands Nederlands evenwaardige varianten van het Nederlands zijn, net zoals Brits Engels en Amerikaans Engels varianten van het Engels zijn. In Nederlandse woordenboeken of de regels die opgesteld worden door officiële Nederlandse instituten wordt het Nederlands Nederlands echter als het correcte Nederlandse taalgebruik onderschreven en vervallen goed ingeburgerde Vlaamse gebruiken al snel buiten de boot. Dit elitair gedrag is discriminerend voor het Vlaams, en Nederlanders krijgen op deze manier al snel het comfortabele gevoel dat hun Nederlands Nederlands correct en ons Belgisch Nederlands incorrect taalgebruik is.
Vraag de gemiddelde Nederlander naar zijn nationaliteit, en hij antwoordt steevast Nederlandse (de TaalUnie adviseert trouwens Nederlands, TaalAdvies dan weer niet). Een Belg antwoordt op deze vraag met Belg. Echter verwacht de Belg dat de Nederlander hierop Nederlander zou antwoorden, en vice versa denkt de Nederlander dat het correcte antwoord voor de Belg Belgisch(e) moet zijn. Zo ook vult de Nederlandse loketbediende van mijn Vlaamse mutualiteit Belgische in in het veld nationaliteit van mijn formulieren. Zijn we dan in Vlaanderen allemaal verkeerd bezig met onze nationaliteit? Zelfs (Nederlandstalige) Belgische identiteitskaarten geven aan dat onze nationaliteit Belg is. Een taalfout? Ik denk het niet! Het gebruik van Belg/Nederlander is in zijn Belgische context even correct als Nederlandse/Belgische in een Nederlandse context.
Ook geeft prof. De Caluwe aan dat Nederlands Nederlandse woorden moeten worden geannoteerd in woordenboeken, net zoals Belgisch Nederlandse woorden worden geannoteerd. Op deze manier wordt het voor de gebruiker van een woordenboek duidelijk of een Nederlands woord een specifieke betekenis heeft die enkel in Nederland zo wordt gebruikt. Ik kan dit standpunt alleen maar toejuichen!
Het volgende woord vind ik het schoolvoorbeeld van hoe verschillend de Vlaamse en Nederlandse betekenis van een woord wel niet kan zijn (mijn excuses voor de woordkeuze, het is niet echt een schoolvoorbeeld).
poe·pen (onov.ww.)
1 [inf.] lichamelijke afvalstoffen uitscheiden via de anus [...]
2 [Belg., grof] neuken, vrijen
In de Van Dale staat bij de Belgische betekenis van poepen (grof voor neuken, vrijen) de annotatie [Belg.], maar bij de Nederlandse betekenis (afvalstoffen uitscheiden) wordt niet vermeld dat deze betekenis voornamelijk in Nederland wordt gebruikt, en ongebruikelijk is voor Vlaanderen. Er zijn wel honderden van dit soort vermeldingen in de Van Dale die op deze manier kunnen worden aangemerkt. De licht gewijzigde versie is al een pak beter:
poe·pen (onov.ww.)
1 [Ned., inf.] lichamelijke afvalstoffen uitscheiden via de anus [...]
2 [Belg., grof] neuken, vrijen
De context rond poepen krijgt een heel andere draai bij een Vlaams of Nederlands publiek. Om te laten zien hoe fout dit kan aflopen, citeer ik het volgende gedichtje uit mijn zoontje's Mijn eerste Van Dale (volgens de omschrijving een boek voor 2-3 jarigen), bij het woord poepen (met tekening van lief klein meisje op de wc):
Winnie zit op de wc.
Haar billetjes zijn bloot.
En weet je wat ze roept?
Mama, ik heb gepoept!
Wat heeft Winnie gedaan? Gepoept??? U kan zich waarschijnlijk al inbeelden hoe de gemiddelde Vlaming (met pedofilie-massahysterie-syndroom) bij het lezen van dit gedichtje uit zijn stoel valt!
Update: De redacteurs van de Van Dale hebben bevestigd dat de volgende versie van hun woordenboeken deze wijziging zullen doorvoeren, zoals aangegeven in het VRT nieuws van 6 november 2009.
Zo ook zouden verschillen in uitspraak (voor bijvoorbeeld tram, caravan, camping, therapeut, ...) kunnen worden geannoteerd in deze woordenboeken. Er zijn heel wat van die termen waar Nederlanders hun uitspraken voor baseren op Engelse versie van deze woorden (bvb [ˈkærəˌvæn] voor caravan), waar Vlamingen hun uitspraak op het Frans baseren (bvb [ˈkaraˌvan] voor caravan).
Op deze website willen we de pareltjes van onze Vlaamse variant van het Nederlands eens goed in de verf zetten. Het Vlaams heeft vele mooie, charmante en plezante woorden en uitdrukkingen die dikwijls te beperkt worden gerepresenteerd door de officiële Nederlandse woordenboeken en taalregeltjes.
Geïnspireerd door de ideeën van de Engelstalige Urban Dictionary stelt het online Vlaams woordenboek elke Vlaming (en andere Nederlandstaligen) in staat om deel te nemen aan het schrijven en bouwen van een woordenlijst van typisch Vlaamse woorden en uitspraken, als aanvullingen en correcties op het officiële (Nederlands-) Nederlands. Taal is geen gegeven dat bepaald wordt door een stel elitaire professoren, maar is het resultaat van een langdurig democratisch proces dat zich in het volk zelf af speelt. Sommige hooggeleerden mogen dan wel vinden dat typisch Vlaamse taalkenmerken (gebruik van ge of gij, verbogen werkwoorden en dubbelklanken die het Vlaams voor een buitenstaander moeilijker te begrijpen maken) uit ons taalgebruik moeten worden verbannen, als ze het volk niet achter deze opinie geschaard krijgen zal er niet snel iets veranderen. Taal is een complex dynamisch proces dat zich niet snel zal laten leiden door van bovenaf opgelegde regels! Naar wat ik hoor van mijn buitenlandse collega's (die Nederlands studeren) vinden zij het Belgisch Nederlands in elk geval een pak gemakkelijker te verstaan dan het Nederlands Nederlands. Met het Vlaams woordenboek proberen we dit democratisch, volks proces in een website te gieten, zodat iedereen in staat is om zijn eigen taal mee te definiëren!
Het Vlaams woordenboek bevat reeds honderden definities van Vlaamse termen. Op onze thuispagina kan u de index bekijken, willekeurige Vlaamse woorden uit ons woordenboek opvragen, en recente toevoegingen aan het Vlaams woordenboek opvolgen. We roepen dagelijks ook een Vlaams woord uit tot Vlaams woord van de dag. Elke bezoeker van het Vlaams woordenboek kan ook bijdragen door mee te stemmen welke definities hij goed of slecht vindt. Meer nog, als u uzelf registreert als gebruiker van deze website, kan u nieuwe (of verbeterde) definities van allerhande Vlaamse woorden toevoegen aan onze databank, en reageren op de definities van andere gebruikers.
Er valt al heel wat te bekijken op deze nieuwe website, ik wens u in alle geval veel Vlaams taalplezier!
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
