Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed
waterfiets
vnw: waterfiets
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 4 : Het woord komt uit het Frans en is samengesteld uit ‘pédale’ en ‘eau’.
In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd ‘pedalo’ herkend door:
30 % van de Nederlanders;
76 % van de Vlamingen. (wiktionary.org)
zie ook Vlaamse uitspraak
Hedde da al nekeer gedaan, azo me ulder getweeënd me de pedalo rondvaren? Da’s geestig zenne.
Onze vloot van goed onderhouden pedalo’s staat klaar om aan al je behoeften te voldoen. (kleinstrand.be)
In de laatste communicatie spreekt de stad nu ook over de mogelijke verhuur van kajaks, pedalo’s en sups. (vrt.be)
Of wat dacht u van verschillende themaspeeltuinen, een waterspeeltuin en een vijver met elektroboten, roeiboten en pedalo’s? (standaard.be)
vnw: verkorting van pedagogie: tehuis voor meisjesstudenten, studentenhuis
De peda’s waren vroeger gescheiden voor de jongens en de meiskes en met strikte bezoeksregels, maar den dag van vandaag is dat allemaal veel losser geworden en zijn der geen aparte jongens- en meiskespeda’s niet meer. Zou dat tot meer rondpoeperij geleid gehad hebben?
Op zoek naar een kamer in de Mechelse regio? Dan is ons warm internaat (vanaf 15 jaar) en peda (voor studenten) de oplossing! (pedarooienberg.staging.kitosscholen.be)
Enkele topics over onze peda. Voor secundaire studenten vanaf de derde graad, kan je in ons internaatsrestaurant kiezen voor vol pension, indien gewenst. (delasalle.be)
wegenwacht, wegenhulp, een garagebedrijf dat bijstand geeft bij pech onderweg
vnw: wegenwacht of andere hulp bij autopech
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 4
Van Dale 2017 online: BE: organisatie die hulp verleent aan automobilisten en motorrijders met pech
zie ook pechverhelping, pechverhelpingsdienst; verzamellemma wegcode
Men heeft de pechdiensten van Touring, VTAB…
Directrice Van Keerberghen relativeert die versie van de feiten: “Wij hebben een beroep gedaan op een soort van pechdienst voor autobussen.” (vrt.be)
Dronken chauffeur belt politie in plaats van pechdienst. (demorgen.be)
wegcode: voertuig van de politie of hulpdiensten dat uitgerust is met licht- en geluidssignalisatie en dat in bepaalde gevallen voorrang heeft op andere voertuigen
NL: voorrangsvoertuig
zie prioritair
“Vanaf 1 oktober wordt het principe van de “reddingsstroken” voor prioritaire voertuigen bij filevorming geïntroduceerd." (vrt.be)
De bestuurder van een prioritair voertuig dat een dringende opdracht uitvoert hoeft dit reglement niet na te leven met uitzondering van de artikelen 4, 8.4, 16.4, 20, 24, eerste lid, 3°, 35, 36, 37, 44.1, vierde en vijfde lid en 59.1 (wegcode.be)
Eén bestuurder op vier weet niet hoe te reageren wanneer er een prioritair voertuig aankomt. (touring.be)
Bestuurders van prioritaire voertuigen mogen, in welbepaalde omstandigheden, de regels van de wegcode overtreden. (secunews.be)
Er zijn gewone chauffeurs die denken dat ze met een prioritair voertuig rijden.
pejoratief voor een doorgewinterd politicus van de Wetstraat
Andere wetstraatratten zouden voor minder met een existentiële crisis sukkelen. (Carl Devos op deredactie.be)
“De visie van een Wetstraatrat” is de titel van een boek geschreven door Yves Desmet.
gepaneerde langwerpige visbalkjes voor te bakken
VD2015 online: BE
NL: visstick
Fishsticks met spinaziestoemp dat mag elke kleine.
nieuwsblad.be: Voor vele kinderen zijn fishsticks de eerste kennismaking met vis. Ze lijken immers een beetje op gewone kroketjes.
Iglo.be: Bak de Fish Sticks gedurende 6 à 8 min. Draai ze regelmatig om.
Iglo.nl: Onze Vissticks bevatten Omega-3 en zijn een natuurlijke bron van selenium.
examen, toets, concours
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Wanneer moet ge beginnen studeren voor de prijskampen?
> andere betekenis van prijskamp
SN/NL: aan de voorkant, van voren, vooraan
vnw: langs achter/voor/onder/boven: achter-/voor-/onder-/bovenaan, aan de achter-/voor-/onder-/bovenkant, achter-/voor-/onder-/bovenlangs
zie ook langs
ook met alle andere bijwoorden van plaats: langs achter, langs binnen, langs buiten, langs onder
ook met een extra ‘van’: langs van voor, langs van achter, enz.
ook met langst ipv langs: langst van voor, langst van achter, enz.
“Combinaties als langs voor behoren niet tot de standaardtaal. Standaardtaal is aan de voorkant, van voren of vooraan.” (taaladvies.net)
zie ook langs achter; naar voor, naar achter, naar onder; naar omlaag, naar omhoog; vanvoor; vanachter
Auto knalt langs achter op tractor (standaard.be)
Binnen langs de voordeur, langs achter weer buiten. (standaard.be)
Gebouwen moeten gecompartimenteerd worden en voldoende vluchtwegen, langs buiten of via een brandwerende trapkoker (…) (vrt.be)
1) bij biedingen: het bod wordt in een gesloten omslag ingediend. Op de afgesproken datum worden alle omslagen geopend en wint het hoogste bod.
2) anoniem, in een gesloten enveloppe
google2017: .BE (>16.300) ; .NL (>1.000)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
antoniem: onder open omslag
zie ook omslag
1) Bouwpercelen Hoogvelden onder gesloten omslag (Rumst) – GVA
1) Te koop / Te huur: Woning lochristi bieden onder gesloten omslag. (sogent.be)
1) Het bod moet onder gesloten omslag ingediend worden. Op de omslag moet links bovenaan vermeld worden “offerte restgoederen en materialen”. (sint-laureins.be)
2) Kandidaturen kunnen worden gericht aan de voorzitter via e-mail naar [email protected] of onder gesloten omslag naar Michel Grootjans – Domein de Renesse, Lierselei 30 te 2390 Malle (omeinderenesse.be)
2) Elke ouder bezorgt zijn stem onder gesloten omslag terug aan de directeur. (olva-sintkatarina.be)
de afdeling palliatieve zorgen van een ziekenhuis
zie ook verzamellemma geneeskunde
telenet.be: Want ik rijd naar Ronse, naar de kliniek. Ik ben op weg naar Johan. Hij ligt op ‘de palliatieve’.
Ik gaan vanzeleven niet een gasthuis binnen. Ik heb daar de bewegwijzering eens bestudeerd: spoed —> intensieve —> palliatieve —> R.I.P.
wielrennen: een rit over een kasseibaan
Bij Education First-Drapac is het plan voor de kasseirit vergelijkbaar met dat van Team Sky. (hln.be)
Gezien de weersomstandigheden, of het nu heet en kurkdroog is of spekglad van de regen, de kasseivreters mogen zich verwachten aan een helse kasseirit op de Koppenberg.
Degenkolb verschalkt Van Avermaet en Lampaert in kasseirit naar Roubaix, Uran grote verliezer. John Degenkolb heeft de kasseirit naar Roubaix gewonnen. (hln.be)
de werkgevers als georganiseerde groepering, werkgeversorganisatie
vnw: groepering van werkgevers, de werkgevers
Van Dale online: BE, bij de vakbonden de gezamenlijke werkgevers, m.n. als tegenpartij van de bonden
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing hieronder)
Voor de regering is het nooit eenvoudig om de sociale vrede te bewaren: het patronaat heeft zo zijn eigen standpunten.
“Oranje-blauw rechtser dan patronaat vraagt” (Titel)
Het oranje-blauwe akkoord rond migratie dient enkel de werkgevers. (HLN091007)
“patroons, patronaat”
Niet gebruiken voor: werkgevers, werkgeversorganisatie.
Van een patroon is sprake als eigenaar en baas samenvallen, zoals in de negentiende eeuw vaak het geval was. In alle andere gevallen is patroon verouderd en is werkgever de beste term. De werkgevers zijn gegroepeerd in werkgeversorganisaties, zoals het VEV." (http://www.vrt.be/)
bloemlezing De Standaard:
Met 50.000 tegen het patronaat – De Standaard
Toen gold Vandeputte als de belangrijkste spreekbuis van het bedrijfsleven, het patronaat. (standaard.be)
Zelf berekende het patronaat drie jaar geleden al dat de administratieve ,,rompslomp’’ de Belgische bedrijven jaarlijks meer dan 200 miljard …(standaard.be)
Vier nationale toponderhandelaars voor het patronaat -Pieter Timmermans …(standaard.be)
Het patronaat is voor een aanpassing, de vakbonden zijn radicaal tegen, net als minister van Financiën Didier Reynders.(standaard.be)
- baas van een bedrijf
- cafébaas
vnw:
•eigenaar van een zaak, winkel
•baas, chef
zie ook patron, zelfwerkend ~
uitspraak: op zijn Frans, maar zonder de Franse r
zie ook patroon
Luc Steeno:
Want de patron, ja de patron
Hij speelde accordeon
De directeur van Maes roept: “Patron, drie Maeskes alstublieft.” (http://www.fundalize.com/ 07.04.06)
abdijbier
(aanvulling zie reacties)
vnw: abdijbier, trappistenbier
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands: abdij- of trappistenbier
Geef mij maar nen trappist, da’s wat anders dan een patersbierke.
“Dit was het bier dat de monniken zelf dronken en de abdij maar zelden verliet. Enkel bieren, ook wel ‘Patersbier’ genoemd, is vaak lichter en blond bier. Het wordt van oorsprong gebrouwen met een enkele hoeveelheid mout. Bij Dubbel is dat twee keer en bij Tripel drie keer zo veel. De hoeveelheid mout zorgt voor meer suiker in het bier, wat weer zorgt voor een hoger alcoholpercentage.” (bierista.nl 22 jun. 2018)
een reeks kernwoorden, argumenten, slagzinnen, … die eventueel op fiches genoteerd staan ter ondersteuning van iemand die een debat voert
Kan ook overdrachtelijk gebruikt worden.
google2024: enkele hits in .NL uitsluitend mbt BE
“Larie en apekool”, vindt Groen-fractieleider Kristof Calvo. “Of het nu gaat over de klimaatwet of het Marrakeshpact, ze gebruiken dezelfde debatfiche”, zegt hij. (vrt.be)
“Ik betreur dat Crombez een debatfiche van de N-VA heeft overgenomen’, reageerde Groen-voorzitter Meyrem Almaci in De Standaard. (newsmonkey.be)
Ze echoot daarmee trouwens een column in De Morgen van Joachim Pohlman, N-VA-woordvoerder en auteur van menige debatfiche. (nieuwsblad.be)
U laat in uw opiniestuk weten dat u het niet oké vindt dat er over uw debatfiches wordt gesproken alsof u zelf geen mening zou kunnen vormen over een onderwerp. (demorgen.be)
Zie hier de dood van het politieke interview: iedere nitwit kan antwoorden van 1 minuut 30 seconden debiteren die op een debatfiche staan. (volkshogeschooloostende.be)
boem, boef, bang, klabots
ook: boempatat
vnw: pats!, klets!
Hij struikelde en patat daar lag em tegen de aarde.
Patat, die goal hadden ze niet zien aankomen.
Patat! Deze vips krijgen (letterlijk) een duizelingwekkende KO op hun bord. (hln.be)
> andere betekenis van patat
normaliter, normalerwijs
SN-NL: normaal gesproken
Vooral in België komt naast normaal gesproken ook normaal gezien voor. (onzetaal.nl)
geldt wanneer er niets bijzonders is of er tussenkomt
Normaalgezien zullen we wel naar de receptie komen morgenavond.
De Belgische atleten die in Tokio in de prijzen vielen, zullen normaal gezien geen belastingen moeten betalen op hun daaraan gekoppelde premies.(vrt.be)
Van den Broeck normaal gezien aan de start in Ronde van Catalonië. (demorgen.be)
niet kosten dekkend, verlies opleverend
NL: verliesgevend
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 5
vnw: (bn.) verliesgevend, verlieslijdend
znwb: Niet winstgevend; verlies lijdend, verliesgevend
Telefooncellen zijn min of meer in onbruik geraakt en waren de laatste jaren ook verlieslatend.
Het bedrijf ging in faling omdat de resultaten verlieslatend waren.
terrein waar zich een mijn bevindt/bevond
Van Dale 2016 online: BE
uitspraak: mijnsitte (scherpe i)
zie site
mijnmuseum.be: De mijnsite van Beringen omvat 100.000 m² aan bestaand gebouwenpatrimonium. Daarmee is het de grootste industriële erfgoedsite in Vlaanderen en uniek in Europa.
hbvl.be: Het winkelpark op de mijnsite van Beringen is omgedoopt tot be-MINE Boulevard.
paysdeherve.be: De mijnsite van Plombières is vandaag een natuurreservaat. Het gebied wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van graslanden op zinkhoudende bodem.
SN/NL: een kat in de zak kopen
eigenlijk: een kat in ne zak kopen
de Vlaamse versie is – zoals zo goed als altijd – de oorspronkelijke versie
over welke zak onze noorderburen het juist hebben is vooralsnog onduidelijk
Het is niet omdat hij ‘een kat in een zak’ gekocht heeft, dat er daardoor sprake kan zijn van dwaling in het akkoord met de fiscus (ondernemingsdatabank.indicator.be)
Vastgoed kopen is een belangrijke beslissing: Koop geen kat in een zak. (hetimmoblad.be)
Kris Peeters wil geen “kat in een zak” kopen (hln.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.