parlesanten

parlesanten

(ww. parlesantte, heeft geparlesant)

treuzelen

Van Dale:
(ca. 1665) verbastering van Spaans por los santos (bij de heiligen (zeggen))
1. (verouderd) razen, vloeken
2. (informeel) redetwisten
2.a zwetsen

Kom, we moeten opschieten! Sta daar niet verder te parlesanten.

---

onz. zw. ww. Daarnaast parlesjanten, en soms parlesjanteren (zie Nav. 4, 331). Een woord uit de volkstaal, dat thans in Holland en Vlaanderen gewestelijk nog in gebruik is, en waarvan men aanneemt dat het is afgeleid van den Spaanschen vloek par (por) los santos, bij de heiligen! Dat de nog bekende vorm parlesjanten oudtijds de gewone was, blijkt uit de aanhalingen; het is dus mogelijk dat de vorm parlesanten ontstaan is onder invloed der verklaring die men van het woord geeft.

?1. ”Par los santos” zeggen, en vandaar: vloeken en tieren. Vergelijk: sakrementen, diabelen en boegeren (Dl. III, kol. 254), lievemoederen en dergelijke meer.
De patroon, als ze (de kantoorknechts) de tyd vergissen vraagd; waarze zo lang blyven? Zy dan aan ‘t parlesianten, op de post, en bestelders aan ’t kyven, De brieven wierden zo eerst uitgegeeven, men kost niet geholpen werden, het wasser zo vol, BERNAGIE, Ontr. Kantoorkn. 8. Hoe teeg ik niet aan ’t parlesjanten? Wat maakten ik niet als misbaar? v. focquenbroch 1, 201.
Hy vloekte, en parlesjante, en raasde als een’ schotsche trommel, Gel. Tweling. 70. En, of Tante Parlesantte Als men aan haar koffer kwam; Uitgekeven, En versteven, Ligt zy, bild. 13, 177 ¹⁸⁰⁸.
+?2. Luid en heftig spreken, redetwisten, veel woorden den hals breken; dikwijls met het bijdenkbeeld van langdurig aanhouden om ten slotte zijn zin te krijgen. Thans ook wel verzwakt tot: praten, zwetsen.
Ge moet niet parlesanten, ik ga ‘t u niet toestaan, de bo ¹⁸⁷³.
Ze zijn wel ’en uur me’ malkander aan ’t parlesanten geweest, CORN.-VERVL. (zie ook joos 1900-1904).
— Het was een klucht al die Waalinnetjes … onder en tegen malkander te hooren parlechanten om de praeferentie, v. effen, Spect. 11, 46 ¹⁷³⁴.
Doch ’t ging niet als weleer. Daar hielp geen parlesanten; ’t Was troef aan alle kanten, V. MARLE, Rijmel. 61. (Die) na lang parlesanten eene kleine kajuit voor ons beiden bekwam, NOLET DE BR., Reisje in het N. 96. Dat is zoo best, soorte met soorte. Hadde ik moeten trouwen, ’k zou ook myns gelyken gewild hebben; dan en valt er niet te perlesanten, DUVILLERS bij de bo ¹⁸⁵¹.
Hoort haar nu parlesanten Gelyk een advocaat! DE POTTER 55. Om op een Vlaamsch feest, ter herdenking van een Vlaamschen Kunstenaar, in ’t Fransch te komen parlesanten, Het Volksbelang v. 3 Aug. 1907, 3 a.
Lig nu maar niet te parlesjant(er)en: het gebeurt toch niet. poëem WNT
?— Vandaar soms ook in ruimere toepassing. Wachten, toeven. B. v. te Brugge.
Ik haastte mij naar de statie, maar ’k heb daar nog wel een uurken moeten parlasanten eer het convooi aankwam, de bo ¹⁸⁷³.
Afl. Parlesant, (gewestelijk) 1°. iemand die niet ophoudt met praten (”Een verdrietige parlesant”, DE BO ¹⁸⁷³); 2°. gezwets, gebabbel (”Met al zijnen parlesant heeft hij die zaak meer kwaad dan goed gedaan”, DE BO ¹⁸⁷³)
parlesanter, in het Land van Waas voor: babbelaar, zwetser (JOOS 1900-1904).
© 2007 INL. Artikel geschreven in 1915.