korst, tegen de ~ gaan

korst, tegen de ~ gaan

(uitdr.)

tegen de vlakte gaan, tegen de grond gaan, vallen
(Antw.) tège de keust sloage
zie korst

280

Naa valde mà fàrm tège às Aàntwààrpenèr.

Ik kan van een Nederlander of iemand uit Vlaanderen verstaan dat hij in deze uitdrukking kust hoort (met een zachte Westvlaamse u), omdat hij niet denkt aan de Franse u van het Antwerps. De (zee)kust met scherpe /ù/ &#91y]verschilt mijlen ver in uitspraak van de korte &#91œ], die de uitspraak van een onbeklemtoonde doffe ë &#91ə] bijna overlapt. Een Antwerpenaar spreekt /këst/of /ke.st/ met een beklemtoonde doffe e of &#91œ]. Zelfde uitspraak als een broodkorst waarvan het verkleinwoord twee identieke doffe e’s na elkaar heeft /kësjë/ korstje.

Het is op deze “korst” dat hij gevallen, tegen die “korst” dat hij gegaan is of (nog echter) geslagen : nl. de jààrdkorst, de aardkorst, de grond.

Deze uitdrukking heeft dus niets te maken met “kussen” (la bise) of het “zeeke” (la côte). Ook niet met kuisen, hoewel we in Antw. hij “kuist” (ww.verkorting) en de “korst” als twee homofonen uitspreken (identiek hetzelfde klanken).
Niet hetzelfde als een roof (e ruifke): een korstje op een wond.

Akkoord over de uitspraak këst in Antwerpen.
Ik wil de theorie over de ethymologie wel aannemen. Anderzijds betekent’kust’ in VD ook aarde en grond.
Los daarvan vind ik de spelling ‘kuist’ heel vreemd. Ik veronderstel dat ge op die theorie van de homofonen (gelijkklinkend) steunt. Maar ik vind het geen goed idee, zeker niet in dit Vlaams wiki woordenboek. (Tenzij dat ge per kerende heel Antwerpen en bij uitbreiding heel Vlaanderen de spellingsregels van het Antwerps aanleert.)Dan zoudt ge trouwens ook het lemma korst moeten veranderen in kuist. Dan liever dit lemma aanpassen als korst, tegen de ~ gaan.

§ Anderzijds betekent ‘kust’ in VD ook aarde en grond. §
(Georges Grootjans)

Hier gaat het er niet om te ‘bewijzen’ dat kust ook grond betekent, vD in de hand: 1. zoom, rand van de wal bespoeld door de zee, grens tussen land en zee; 2. strook land langs de zee, kustland; 3. (metonymisch, d.i. stijlfiguur die land en kust verwisselen niet op grond van een gelijkenis of overeenkomst zoals de metafoor, maar op grond van een andere betrekking die tussen beide bestaat) land: vreemde kusten (landen) bezoeken.

Kust betekent volgens vD driemaal land, geen grond.

Het gaat er om dat de spelling ‘kust in het Antwerps dan’ (de Regio was toch Prov. Antwerpen), een andere uitspraak heeft dan korst. Met de omzetting naar ‘kuist’ wil ik enkel de ‘spreker’ confronteren met zijn uitspraak.

Vanzelfsprekend is de deze spelling vreemd, doet ze vreemd aan, maar ze geeft wel weer hoe de taal wordt uitgesproken. Het is niet de /oaë/ van (sp)ruiten, buiten, buis, thuis, maar de ë van (f)luisteren, kuisen, rëse, mëze, of korst, worst, dorst, kortst en koorts die ook met ‘eu’ worden gespeld, maar alles behalve een AN-eu [ø] is.

Toegegeven, ik wilde inderdaad ‘sjokeeren’, confronteren. Keusen en (f)leusteren is ook geen (ge)zicht. Maar ge zegt niks over de antwerps.be-spelling die hier ook gespuid word. Er zijn verschillende manieren van spellen. De mijne is niet minder dan de andere. Maar ge hebt gelijk: AN in de lemma’s. Ik heb er korst van gemaakt. Geen köst! En aan de voorbeeldzinnen raken we niet.

Wat doen we met kroessefiks? tettezjeir, pjeid?, [aloyze, azaanzaker, wajje, sal-a-manzjee, smuirft, sallewase, miejijl, [tutti quanti..]?

schrijfwijze korte eu

Zie reacties op https://www.vlaamswoordenboek.be/definities/39658 .

Ik stel voor om in de voorbeeldzinnen köst te schrijven, dit kan slechts op 1 manier worden uitgesproken.

Keust leidt tot verwarring (lijkt op “1e keuze” + t).