Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente reacties

    De onderstaande reacties zijn de laatst toegevoegde reacties op termen in ons woordenboek.

    #421 actief, iets op zijn ~ hebben

    We hebben uit ons materiaal de indruk gekregen dat hier de vormverschillen domineren; identieke uitdrukkingen met verschillende betekenissen in Noord en Zuid kwamen we niet tegen (cat.II). De grens tussen I en III is niet gemakkelijk te trekken; doorslaggevend voor onderbrenging bij III was meermaals de bij spreekwoorden en uitdrukkingen vaak voorkomende parallelle zins- of woordgroepsbouw, bijv. mossel noch vis (vis noch vlees), op zijn actief schrijven (op zijn conto schrijven), mooi en wel (goed en wel).

    (www.dbnl.org/tekst/taa007199501_01/_taa007199501_010016.php)

    Voorbeeldzinnen door o.a. te goegelen (inclusief aanhalingstekens): “op zijn actief geschreven” site:.be

    of: “op zijn actief schrijven” site:.be

    en dan hun/hen/haar/ons/…

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 26 Nov 2023 16:03

    #422 actief, iets op zijn ~ hebben

    De uitdrukking “op zijn actief schrijven” bestaat ook. Ik vond er maar drie voorbeelden van waarvan ik er inmiddels weer twee kwijtgespeeld heb.
    :
    De lage inflatie in België zou ik niet op het actief schrijven van een gezond regeringsbeleid. Indien men de economie helemaal plat legt, is er geen vraag meer. (Senaat/senate.be)

    De uitdrukking doet denken aan het Franse ‘ajouter à son actif’ maar ook (direct) aan het AN-se “op zijn conto schrijven”.
    Ik vermoed dat deze term weinig gebruikt wordt – hetzij verouderd is.
    Voorbeeldzinnen zijn welkom, ik zal daarmee een apart lemma aanmaken.

    Toegevoegd door Gene Zever op 26 Nov 2023 13:41

    #423 bloedkaros

    Welkom BertRobaye.
    Bloedkarros vind ik nog terug in een titel van een boek:

    1927 Van boerke Slim en de drij beenhouwers . De bloedkarros. (jeugdboek)
    Pentekeningen van de schrijver.
    Antwerpen: L. Opdebeek. -16p.
    Afmetingen: 27 × 18
    (schrijversgewijs.be)

    Wat sjokkedee betekent wordt niet echt duidelijk uit het lemma en ik vind het ook niet op het internet. Het doet me denken aan sjokkedijzen, maar ik zie geen verband.

    Misschien kunt ge uw lemma wat verduidelijken? Als het maar een probeersel was, dan zal ik het binnenkort uit de lijst verwijderen.

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 26 Nov 2023 09:08

    #424 duurtijd

    Ah, maar ik had het niet op je/jouw vs u/uw (een onderscheid dat in het Vlaams niet bestaat en nooit bestaan heeft), maar op het verkeerd toepassen van de beklemtoonde vormen ‘jij’, ‘jou’, ‘jouw’ waar het gewoon je zou moeten zijn. Als die mensen Vlaams spreken, zeggen ze gewoon ‘ge’, maar van zodra dat ze Nederlands proberen/menen te spreken, maken ze daar allemaal ineens ‘jij’ van, in plaats van ‘je’. Het lijkt vooral (maar niet uitsluitend) een West-Vlaams fenomeen, en ik weet niet echt waarom. Misschien hypercorrectie, omdat hun ‘ge’ sowieso al als ‘je’ uitgesproken wordt (‘gij’ blijft wel ‘gij’), en ze daardoor verkeerdelijk de beklemtoonde vorm gebruiken om een zo groot mogelijk contrast met hun eigen taal te creëren?

    Bijvoorbeeld:
    Ge moet hier uwe naam schrijven.
    wordt
    JIJ moet hier JOUW naam schrijven.
    i.p.v.
    Je moet hier je naam schrijven.

    Iedere keer dat ik van die zinnen met verkeerde ‘jij’, ‘jou’ of ’jouw’s lees, denk ik “ah ja, vaneigens, wie anders?” In de voorbeeldzin bijvoorbeeld “jouw wensen”. JOUW wensen! Ja, allez, van wie anders?

    Toegevoegd door nthn op 23 Nov 2023 23:24

    #425 duurtijd

    Ik had de voorbeeldzin op NL èn op VL gegoogled: beide vormen kwamen in beide landen voor. Geteld heb ik ze niet, maar wel de vraag hier geplaatst. Gisteravond bedacht ik plots dat iets uitdrukken zónder “aantal” gewoon zonder meervouds-s gaat. “Ik wil daar drie meter van, het is 100 meter lopen enz. Na ‘aantal’ zou ik zelf altijd meervoud hanteren: Een aantal dingen, een aantal meters of vierkante meters.
    Wat het je/jouw gebruik betreft: dat was mij niet opgevallen omdat de vorm de laatste decennia in NL steeds populairder is geworden om een ander aan te spreken – of te schrijven.Het vervangt meer en meer u/uw, de beleefheidsvorm. Maar niet alle ABN-sprekers vinden dat normaal.
    Je/jouw zeggen tegen vreemden, dat doen ze bij de Ikea tegen de klanten om alvast een gemoedelijke sfeer te creëren. Uiteraard moet er nog steeds afgerekend worden in harde euro’s ;-).
    Maar dank voor uw commentaar!

    Toegevoegd door Gene Zever op 22 Nov 2023 17:49

    #426 duurtijd

    Maar als ge een fout tegen het ABN in de eerste voorbeeldzin wilt: ‘jouw’ moet natuurlijk gewoon ‘je’ zijn.

    Toegevoegd door nthn op 22 Nov 2023 00:26

    #427 duurtijd

    Niet in VL, omdat meeteenheden alleen in het meervoud kunnen staan als ze onmiddellijk voorafgegaan worden door een verbogen: bijvoeglijk naamwoord, telwoord of voornaamwoord. ‘Vierkante’ (of ‘vierkantige’) is deel van de meeteenheid, waardoor het niet telt als verbogen bijvoeglijk naamwoord.
    Of ‘meter’ is zelf het meervoud en ‘meters’ is een dubbel meervoud, het is maar hoe dat ge het ziet.

    - tweehonderd meter, honderden meters, een aantal meter, een aantal honderd meter, een aantal honderden meters
    - tweehonderd jaar, honderden jaren, een aantal jaar, een aantal honderd jaar, een aantal honderden jaren

    En dan is er nog ‘tdees:
    Honderden vierkante meter → een integrale oppervlakte van 200+ vierkante meter (volgens taaladvies bestaat dit niet, nochtans zijn er meer dan genoeg resultaten te vinden)
    Honderden vierkante meters → 200+ vierkante meter, maar niet per se in één stuk
    En het is niet omdat ’vierkante’ erbij staat, want:
    Honderden meter → 200+ meter aan een stuk (meer dan genoeg resultaten)
    Honderden meters → 200+ meter in verschillende stukken

    Toegevoegd door nthn op 22 Nov 2023 00:21

    #428 duurtijd

    Het is geneuzel, maar ik vraag mij toch af of het niet “het aantal vierkante meterS” moet zijn in de eerste voorbeeldzin. Aantal duidt immers op meervoud.

    Toegevoegd door Gene Zever op 21 Nov 2023 16:38

    #429 hemmen

    “Ik hem goed meegewerkt” las ik op vrt.be. Alleen vrees ik dat het een zetfout betreft ;)

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 13 Nov 2023 11:18

    #430 kamperen, de prijzen ~

    Een even wonderlijke als schone uitdrukking. Ik vond er slechts twee treffers van, dit zijn ze.

    Toegevoegd door Gene Zever op 12 Nov 2023 13:22

    #431 melk, van zijn ~ zijn

    Volgens het vnw: van zijn melk zijn/zitten: de kluts kwijt zijn of duizelig zijn

    Van zijn melk zitten? Nog nooit gehoord (of gelezen). Iemand?

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 12 Nov 2023 11:40

    #432 gedacht, zich ergens een ~ van maken

    Welkom guidoliessens.
    Ik heb er wat voorbeelden van het wereldwijde web bijgevoegd.

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 12 Nov 2023 09:45

    #433 de mei steken

    Pannenbier hield ik ook voor Vlaams na lezing van het artikel van de UGent. Op wat uitbreiding in Brabant – en Limburg NL had ik wel gerekend. Maar de NL zijn er – aan het aantal treffers te oordelen – behoorlijke liefhebbers van.

    Toegevoegd door Gene Zever op 11 Nov 2023 15:28

    #434 de mei steken

    Ik dacht dat pannenbier dan ook een kandidaat Vlaams zou zijn, maar dat is blijkbaar ook in NL een traditie. Wel plaatsen ze daar geen meiboom op het dak maar wel een vlag.

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 10 Nov 2023 09:22

    #435 de mei steken

    Bijzondere herinneringen! Ik herinner mij dat ik dat als kind zag zoals op foto 2 met een denneboom. Er werd ons verteld dat als het metselwerk gedaan was ‘de boom erop ging’ (op het hoogste punt, meestal de nok aan de voorkant).
    Op internet vind ik erover dat de opdrachtgever met wat drinkgeld over de brug moest komen voor de bouwvakkers om dat te vieren. Het z.g. pannenbier werd gedronken voor dat er met het leggen van de pannen verder werd gegaan.

    https://openjournals.ugent.be/oz/article/id/85557/download/pdf/

    Toegevoegd door Gene Zever op 09 Nov 2023 17:11

    #436 de mei steken

    Kan allebei. Ik heb er enkele foto’s bijgezet.

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 09 Nov 2023 12:46

    #437 de mei steken

    In mijn herinnering was de groene tak een denneboom gelijk een kerstboom.

    Toegevoegd door Gene Zever op 09 Nov 2023 12:26

    #438 statutariseren

    Van de verleden tijd van statitutariseren is idd geen enkele treffer te vinden, en al vond ik de meeste treffers in Gent en Brussel, het is goed dat het lemma op GVL is gezet. Dank u beiden. Ik zal het lemma aanpassen en ook ‘statitutisering’ invoeren, dat googelt volop.
    (Met permissie: ik vind het nogal een tong- en penbrekend woord ;-)

    Toegevoegd door Gene Zever op 09 Nov 2023 11:56

    #439 statutariseren

    Ik heb de vrijheid genomen om het op gans Vlaanderen te zetten omdat ik ook heel wat voorbeelden vind buiten Gent en in nationale bronnen en media.

    Toegevoegd door Georges Grootjans op 09 Nov 2023 09:01

    #440 statutariseren

    De OVT wordt sowieso amper gebruikt in het Vlaams – als de VTT dezelfde betekenis kan dragen, delft de OVT altijd (vergeef mij als ik efkes een paar uitzonderingen over het hoofd zie) het onderspit. ‘Statutariseerde’ lijkt mij zeker correct als OVT, maar er is gewoon geen enkele situatie waarin een Vlaamstalige ooit ‘statutariseerde(n)’ zou zeggen, want ‘heeft/hebben gestatutariseerd’ klinkt oneindig veel beter. (En, een rode draad doorheen het Vlaams, waarom weinig woorden gebruiken als het ook met meer kan?)

    Toegevoegd door nthn op 09 Nov 2023 01:01

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.