onderverstaan

‘Dan was er nog de brief van zuster Gerarda zelf, waar in de hartelijke toon en tussen de regels de aandoening onderverstaan bleef’ (De Taal van Stijn Streuvels)

Hem in ne knuup meugen leggen. Spottend gezegd i.v.m. een man die door een vrouw wordt afgewezen. Onderverstaan wordt dat deze een knoop in zijn penis mag leggen. (Edmond Cocquyt: Nieuw Gents Idioticon. 1995)

Een rechtgeaard Vlaming zegt: ‘Rusten is altijd niet goed’ en ‘Ik word ook doof’. Wanneer men er hem op wijst dat ‘rusten is altijd niet goed: betekent dat rusten nooit goed is en dat in ‘Ik word ook doof’ onderverstaan is dat men, behalve doof, ook nog wat anders wordt, bij voorbeeld oud en ziek, realiseert hij zich dat niet onmiddellijk. (Gerard Walschap – De Gids. Jaargang 135 – 1972)

Maar feit is dat woorden uit België dikwijls ‘het Nederlandse tij’ tegen hebben. Nu is ‘onderverstaan’ een letterlijke vertaling van het Franse sous-entendu. Het wemelt van zulke woorden in het Vlaamse taalgebruik. Vele zijn te mijden, af te keuren, gewoonweg slecht taalgebruik. Sommige geven echter een meerwaarde. Het is niet omdat het uit het Frans komt dat het noodzakelijk slecht is. ‘Onderverstaan’ ken en gebruik ik zolang ik leef en het is slechts hier in de taalgroep dat ik onlangs vernam dat het in Nederland onbekend is. In een Vlaams ABN-woordenboekje wordt het ook afgekeurd. Het dient vervangen te worden door ‘erbij gedacht, erbij bedoeld, is vanzelfsprekend’, ‘dat woord is verzwegen, weggelaten’. Het is ingedeeld bij de ’ … ook vertaalde woorden en uitdrukkingen waarvoor in het AN een goede term bestaat’. Het feit dat het een letterlijk vertaald woord is doet het de das om. ‘Onderverstaan’ is echter zo ingeburgerd dat je het nauwelijks nog fout kunt noemen (als ik de moderne logica van de taalevolutie hier eens mag toepassen). In het PTG van veel Vlamingen, ook het mijne, is het niet zomaar te vervangen door een van die andere ‘synoniemen’ die de samensteller van het ABN-woordenboek propageert. Ik vind dat dit een argument is om het woord minstens met een beetje goede wil te bejegenen, wat hier ook gebeurd is door jullie. (groups.google.com)