west-vlaams

West-Vlaams

(het ~, geen mv.)

De streektaal gesproken in West-Vlaanderen, die op vele vlakken (maar lang niet alle) zeer conservatief is gebleven waar de meeste andere (streek)talen ingrijpende veranderingen zijn ondergaan. Niettemin vertoont ze een duidelijke hechte verwantschap met de Zeeuwse, Oost-Vlaamse en Brabantse streektalen (en bijgevolg ook met het algemeen Vlaams) – van woordenschat tot uitdrukkingen tot grammatica tot uitspraak. De band met het Limburgs is verder te zoeken, maar toch hebben ook deze twee uitersten meer met mekaar gemeen dan met het Hollands – en dus het Standaardnederlands/ABN – van boven de Moerdijk. Gezien de geografische ligging zijn er wel enkele raakvlakken met het Hollands (men zegt o.a. ‘seenappel’ ipv ‘appelsien’) evenals andere aan de kust gelegen talen, zoals het Engels, Fries, de Scandinavische talen, en ook het Frans, die bv. in het Oost-Vlaams al ongehoord zijn.

De taal wordt nog altijd vloeiend door alle lagen van de bevolking gesproken, maar is desondanks ook onderhevig aan zowel de taalzuivering als aan de neiging tot aanpassing aan de algemeen Vlaamse standaardtaal (doch dit laatste slechts in zeer beperkte mate – er is eerder sprake van een gelijktijdig gebruik van het West-Vlaams met West-Vlamingen als het algemeen Vlaams met andere Vlamingen).

In se kan de taal onderverdeeld worden in twee grote dialectgroepen, de noordwestelijke (aan de kust en de grens met Frankrijk) en zuidoostelijke (aan de grens met Oost-Vlaanderen en Wallonië), maar op een eerder beperkt aantal verschillen in uitspraak en grammatica na is de taal intern bijzonder consistent.

Net als het Limburgs wordt het West-Vlaams erkend in het zgn. ‘Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden’, maar wordt desondanks niet erkend door enige Belgische/Vlaamse overheidsinstantie, enerzijds omwille van uitvoerig gelobby door de Nederlandse Taalunie, anderzijds vanwege een vermeende Franstalige samenzwering die de Germaanse talen in Vlaanderen zou willen uitroeien en enkel een geünificeerd ‘néerlandais’ tegen die uitdaging zou opgewassen zijn (niettegenstaande het feit dat de eerste Franstalige die ‘le néerlandais’ beschouwt als iets anders dan onverstaanbaar en onverstaanbaar gebrabbel allicht nog geboren dient te worden). De pijnlijke ironie wilt dat nu net in het vermaledijde Frankrijk de regionale overheid het ‘Frans-Vlaams’ – een nog net iets conservatievere versie van het West-Vlaams (maar op zich eenvoudig tot de noordwestelijke dialectgroep en bijgevolg tot het West-Vlaams in het algemeen te rekenen) – erkent, met onder de oprichting van een bureau ter ondersteuning van de taal, en de subsidiëring van de Akademie voor Nuuze Vlaemsche Taele.

De taal beschikt onder andere over heur eigen Wikipedia (met een aldaar ontwikkelde gestandaardiseerde spelling) en een eigen taalcode ‘vls’ (weliswaar zowel in historische als hedendaagse als taalkundige als geografische zin, vrij onterecht bestempeld als ‘Vlaams’).

Wel dient opgemerkt te worden dat de voornaamste verschillen tussen het West-Vlaams en andere Vlaamse dialecten zich bevinden op vlak van uitspraak en woordenschat. Qua grammatica kent het West-Vlaams vrijwel geen eigenaardigheden die niet in die andere dialecten voorkomen.

84