Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
werkloosheidsuitkering;
ook lokaal waar men moest stempelen: doplokaal
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Werkloosheidsuitkeering; ook: instantie die de uitkeeringen aan werkloozen verzorgt; lokaal waar men zijn arbeids- of stempelkaart kan laten afteekenen of afstempelen; abstr. ook: het laten afteekenen of stempelen van zijn arbeids- of stempelkaart.
- ’k Heb hem tegengekomen aan den dop (= het lokaal waar gedopt wordt), Biekorf (1933).
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 1
herkomst zie doppen
zie ook: dop, aan den ~ zijn, dopper, dopgeld, dopkaart, beroepsdopper
Ik vind helemaal geen werk, ik zit al een jaar aan den dop.
> andere betekenis van dop
tandarts
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands
< Frans dentiste
zie ook: tandist; verzamellemma geneeskunde
Klik op de afbeelding
Ik moet dringend naar den tantist want ik kan niet slapen van de tandpijn.
“Naar den tantist.
Het moest er toch wel ene keer van gaan komen. Ik liep onderhand al 37 jaar met hetzelfde vals gebit.” (uit een blog 1 juli 2017)
1) indrukwekkend, cool, geweldig, prachtig, gaaf, fel, driftig, heftig
2) hard, zeer, erg
3) straf, pikant, hevig
Van Dale 2005: nijg
(1926-1950) samengetrokken uit nijdig
I. bijv. naamw.; -er; -st
Belgisch-Nederlands, jeugdtaal: geweldig, prachtig, gaaf
een nijge site
II. bijw. van graad: gewestelijk
1. hard: nijg werken
2. zeer: nijg slim
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands. Nijg’ is te nieuw en te hip om al in de krant te staan, maar in Vlaamse jeugdtaal is het woord populair. Afhankelijk van de context kan het onder meer betekenen: moedig, geweldig, heel, erg, hip, cool, straf, sterk. Het kan nog versterkt worden met kei-. Dan wordt het ‘keinijg’.
1) Die film is keinijg.
“Et zal te nacht nijg vriezen.” (Corn.-Vervl. 1899)
2) Het heeft deze nacht neig geregend.
“Loopt zoo nijg nie.” (Corn.-Vervl. 1899)
3) Die ribbekessaus van bij de chinees was wel vree nijg. Ik moet nog altijd flammazine aan mijn tong smeren.
geweldig, fantastisch
ook Antw. Kempen
uitspraak in Antwerpen: klik hier
Typisch Vlaams Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 2
De jongeren van vandaag zijn erg verwend en vinden niet zo gauw nog iets dat ze bangelijk vinden.
“Frietrock is volgens frituuruitbaters “bangelijk goed” geweest." (gva.be)
“Bangelijk lekkere balletjes in tomatensaus! Awel, hier had ik nu echt eens goesting in sè.” (blogspot.com)
> andere betekenis van bangelijk
helemaal, volledig, geheel, totaal
(weinig gebruikt in Antwerpen stad)
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 geen standaardtaal (ondanks de bloemlezing onder)
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 3; In Algemeen Nederlands wordt ‘gans’ in de betekenis ‘geheel’ voornamelijk nog gebruikt in uitdrukkingen als ‘van ganser harte’ en ‘de godganse dag’.
zie ook: helegans, godgansige
“Nee, gans is geen standaardtaal in de betekenis ‘heel, geheel, volledig’.” (taaladvies.net)
“Gans is geen standaardtaal in de betekenis ‘compleet, (ge)heel, helemaal, totaal, volledig’. Gans wordt in die betekenis vooral in de spreektaal in België nog gebruikt.” (taaltelefoon.be)
Als ge gans uw bord leeg eet, krijgt ge straks nog ne lekstok.
Ik heb van gans de nacht geen oog dicht gedaan.
Maasland: Ich hub de ganse nach gein oug toe gedoan.
Ik weet van gans die affaire niets.
Hij zit gans de tijd achter zijn pc.
Het is gans anders gegaan dan we hadden gepland: in plaats van op tijd onze volgende trein terug te hebben, raakten we gans bezopen en belandden we gans alleen in het station, lang nadat de laatste trein was vertrokken.
‘De tael is gansch het Volk’ (P. van Duyse)
Bloemlezing De Standaard:
Wilfried en Guido Van Baelen van de befaamde Galaxy-studio’s in Mol inviteerden deze week de vakpers uit gans de wereld om kennis te …(standaard.be)
Daar lieten de 12.000 in Olympia gans de tweede helft geen twijfel over bestaan. (standaard.be)
Leden van de federale politie en Europese interventie diensten houden gans de week een grote oefening in de haven van de badstad. (standaard.be)
Daaruit ontstaat een brede waaier aan kwaliteitsinitiatieven en verbeteracties doorheen gans het ziekenhuis.(standaard.be)
enz.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
