Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit is slechts 1 definitie voor "gans." Bekijk alle definities.
helemaal, volledig, geheel, totaal
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 geen standaardtaal (ondanks de bloemlezing onder)
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 3; In Algemeen Nederlands wordt ‘gans’ in de betekenis ‘geheel’ voornamelijk nog gebruikt in uitdrukkingen als ‘van ganser harte’ en ‘de godganse dag’.
zie ook: helegans, godgansige
“Nee, gans is geen standaardtaal in de betekenis ‘heel, geheel, volledig’.” (taaladvies.net)
“Gans is geen standaardtaal in de betekenis ‘compleet, (ge)heel, helemaal, totaal, volledig’. Gans wordt in die betekenis vooral in de spreektaal in België nog gebruikt.” (taaltelefoon.be)
Als ge gans uw bord leeg eet, krijgt ge straks nog ne lekstok.
Ik heb van gans de nacht geen oog dicht gedaan.
Maasland: Ich hub de ganse nach gein oug toe gedoan.
Ik weet van gans die affaire niets.
Hij zit gans de tijd achter zijn pc.
Het is gans anders gegaan dan we hadden gepland: in plaats van op tijd onze volgende trein terug te hebben, raakten we gans bezopen en belandden we gans alleen in het station, lang nadat de laatste trein was vertrokken.
‘De tael is gansch het Volk’ (P. van Duyse)
Bloemlezing De Standaard:
Wilfried en Guido Van Baelen van de befaamde Galaxy-studio’s in Mol inviteerden deze week de vakpers uit gans de wereld om kennis te …(standaard.be)
Daar lieten de 12.000 in Olympia gans de tweede helft geen twijfel over bestaan. (standaard.be)
Leden van de federale politie en Europese interventie diensten houden gans de week een grote oefening in de haven van de badstad. (standaard.be)
Daaruit ontstaat een brede waaier aan kwaliteitsinitiatieven en verbeteracties doorheen gans het ziekenhuis.(standaard.be)
enz.
vogel
Ha, toch. En niks van gans Vlaanderen.
Een gans is hier wat het is: een vogel, en niks anders.
Een vooral (West-)Vlaams woord voor heel, waar ze dan nog hans en geel zeggen ook. Hans is een geel skoon woord. Proest!
In hans O.- en W.-Vlaanderen dus. Maar niet in de landstreken Brabant (Vlaams-Brabant, Antwerpen, Noord-Brabant) en in Limburg (B en NL).
mij van hier in de regio antwerpen wel (lichtelijk verouderd?) iejelegaans/iëlegaens bekend, =helegans, helemaal (nu ff ni moeilijk doen over spelling, t is wel duidelijk zeker)
maar ‘gans’ voor “heel” klinkt in mijn oren ook (West)vlaams, of van die ouderegeneratie flamingante ABN-sprekers die heel keurig op de letter spreken en “gans” blijkbaar echter vlaams/plechtiger vinden dan het brabants-hollandse “heel”
Ben zelf van de koekestad. Neenee, genoeg gezeverd over die spelling.
Ielegaans heel soms nog wel, ja. Zelden, idd. waarschijnlijk aan ’t uitsterven. Gans nooit.
Ja, precies. Intellectualistische cultuurflaminganten die het best wel goed menen maar die van de honger doodvallen met een Frans brood (tiens, alweer een lemma?) onder hun arm… En daardoor (enfin, niet van dat doodvallen dus, maar uit overtuiging), met smachtende boezems en veel tremelo’s, 19e eeuws Conscience-Vlaemsch gaan euh, retorieken.
Oooh! Gijlieden! Ontwaakt uit uwe romantische droomelarijen! Dooft uwe pypen en kamt ulieden baarden. Laat dien duurbaeren morzel (mor, muizele begot!) Vaderlandschen Grond want daar zit ondertusschen meer pitrool in dan eronder. ’t Is alreeds ende allengskens 2008.
Maar nu dokes zolle! Dat Frans brood moet maar wachten.
De uitspraak is ten andere ook ‘me iel Aantwaarpe, mor nie me maaj’ en niet ‘me gaans Aantwaarpe’…
Gans wordt echt niet gebezigd in Antwerpen. Het gebeurt uitzonderlijk wel dat iemand het statig schrijft of zegt, waarschijnlijk met de bedoeling schoon Vlaams te gebruiken, maar in de spontane spreektaal zal de Antwerpenaar nooit ‘gans’ zeggen.
gans
VD
Betekenis ’ gans ’
Je hebt gezocht op het woord: gans.
1gans (de; zelfstandig naamwoord; meervoud: ganzen) 1(v(m)) inheemse zwemvogel2(v) dom, onnozel meisje
2gans (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord) 1heel: de ganse dag; van ganser harte in volle oprechtheid
gans
VD
gans (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord) 1heel: de ganse dag; van ganser harte in volle oprechtheid
Toegevoegd door Flipper op 22 jun 2012 20:08
Bij de taaltelefoon vinden ze het pertangs niet goed:
http://taaltelefoon.vlaanderen.be/nlapps/docs/default.asp?id=3347
Toegevoegd door Georges Grootjans op 30 jun 2012 10:06
Ik weet niet, Bon. De Wannes gebruikte het nochtans in een lied:
Oep zekeren dag lag Eva daar te slape
gans nokt en bloêt onder iêne vijgenboêm
ge kund wel denke óe ij dor stoeng te gape
ze gelaat betrok meh een kleur nog zoe roêd
Maar ge kunt gelijk hebben, Wannes placht soms nogal plechtstatig te schrijven.
“In Figuur 35 (p. 58) is er een verschil in de laatste zin. ‘Laat gans het schip doorzoeken’ wordt ‘Doorzoek het hele schip’. De passieve Vlaamse zin wordt actief in het Standaardnederlands. Het bijvoeglijk naamwoord ‘gans’ is volgens Van Dale een BelgischNederlands woord en het is bovendien archaïsch in Nederland.” (Suske en Wiske)
De autrice is nog vergeten te vermelden dat ook de woordvolgorde bij ‘gans het’ en ‘het hele’ omgedraaid is én dat ‘gans’ door die omdraaiing geen buigingsuitgang krijgt. De Vlaming zegt ‘gans/hiejel de(n)/d(e)/(e)t’, de Nederlander zegt ‘de/het hele’.
De Vlaming zegt trouwens ook ‘gans/heel ne(n)/een/e(en)’, iets dat volgens de Algemene Nederlandse Spraakkunst volstrekt onmogelijk en uitgesloten is. Awel, zo onmogelijk blijkt het niet want het wordt gezegd. Bijvoorbeeld:
“Gans een plafond ontpleisteren voor een barst dat wellicht gewoon op te vullen is” (9lives.be)
Ingelogde gebruikers kunnen reacties aan deze definitie toevoegen.
Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
