Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
roede, een landmaat waarschijnlijk ter grootte van een are.
> werd nog veelvuldig gebruikt door boeren in de zestiger jaren.
> uitspraak: roej
> regio: Aalst
VMNW: roede:
Oudste attestatie: Limburg, 1240
1. Als maatstok bij het landmeten.
2. Als lengtemaat:
- De bepaling is het aantal voeten dat de roede lang is
- De bepaling is een omschrijving of de naam van een plaats waar de roede met een aldaar vastgelegde lengte gebruikt wordt.
- In de verbinding grote, cleine roede Grote, kleine roede.
3. Roede als oppervlaktemaat, vierkante roede.
4. Als inhoudsmaat.
Uittreksel uit een akte betreffende Baardegem bij Aalst van 1686. Baardegem is groot vier hondert en drij en seventighe bunderen gerekent tot twintig voeten de roede.
> andere betekenis van roei
menie, (rode~) /oej/
in Antw.: rode mening
Kempen: roei menie
Zet dat hekken eerst in de roei, tegen de roest, alvorens ge die in het zwart schildert.
> andere betekenis van roei
twijg, stok
dialectische variant van roe(de)
uitspraak: rooj: “oe” wordt “oo” uitgesproken
uitdrukkingen:
1. van de roei geven, krijgen
2. die de roei spaart, haat zijn kind
3. de roei is van ’t gat (het gevaar is geweken)
Ik zou dat maar niet doen. Seffens krijg de van uw vader van de roei.
> andere betekenis van roei
(verouderd)
Een dagwand (oude spelling dagwant) was/is een oude landmaat
VMNW: dachwant
Oudste attestatie: Kortenberg, Brabant-West, 1266-1267
MNW: dachwant
Stuk grond, zoo groot als men in één dag bearbeiden kan.
Nog heden in ’t West-Vlaamsch in gebruik.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: dagwand: mnl.
Zooveel land als iemand in een dag wenden, d. i. omploegen kan en vandaar als landmaat.
Een bunder lands … houdt 4 dagwanden. Een dagwand maekt 100 roeden, (Costumen van de stad Brussel (1657)).
Een dagwand bestaat uit een tal roeden (roei).
een oude landmaat
ONW: bunra: bunder, oppervlaktemaat
Oudste attestatie: 1184
VMNW: bunre: bunder, oppervlaktemaat.
Oudste attestatie: Gent, Oost-Vlaanderen, 1210
De precieze maat verschilde van streek tot streek. Gewoonlijk stond het bunder gelijk aan 400 of 450 vierkante roeden (roei). Op veel plaatsen bestond een vaste verhouding: twee bunder = drie morgen.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: bunder:
- Eene landmaat, in Noord-Nederland thans gelijk aan eene hectare, 10 000 vierkante meters of 100 vierkante roeden; naar vroegere stelsels meestal 11/2 morgen of 900 vierkante roeden (zie hoeufft en boekenoogen t. a. pl., en verg. chomel 3072 b (1773): ”Zes honderd zodanige vierkante Roeden … maaken in Holland en elders een Morgen uit”. In dien zin nog thans in België.
- Bunder is ook het stuk grond van zulk eene afmeting.
Uittreksel uit een akte betreffende Baardegem bij Aalst van 1686. Baardegem is groot vier hondert en drij en seventighe bunderen gerekent tot twintig voeten de roede (roei).
In Herenthout bevindt zich een verkaveling en die noemt ‘de Dekbunders’.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
