zeurg

zeurg

(de ~ (m.), ~en)

Zorg, afkorting van zorgstoel
luie comfortabele zetel voor 1 persoon, die al of niet verstelbaar is om te relaxen, relaxzetel, zitbank

uitspraak tweemaal doffe e: zeureg: [zœr?ç] /z.er.ech/

395

zerreg vs. zorg

In het Brabants (Antw. Bruss. Mech.) worden massa’s klinkers herleid tot een doffe e (uitspr. /.e/)
Enkele voorb.
luisteren > /‘l.es t.e r.e/ fluisteren, snuisteren, kuisen
wezzeren > /’w.e z.e r.e/
meurrig > /‘m.e r.ech/ morrig(?) reussen, meute
zorgen > /’z.e r.e g.e/
morzel > /‘m.e z.el/ mortel
sarge > /’s.e z.e/
etage > /’st.e z.e/

In vele gevallen kent de dialectspreker de oorsprong van het woord niet(meer) en wordt fonetisch gespeld.
Ik heb hier de fonetische spelling behouden en de oorsprong aangegeven.

Dat is heel goed, maar verander niet de fonetische transcripties tussen [] tot iets misleidends (ch == twee geluiden)

(ç is de transcriptie voor een zachte ch, en ? voor een harde)

(zachte g = ?, harde g = ?)

En is et ier ni eerder een soort korte ö (die het Nederlands ni kent) ipv een doffe e/schwa? In het Antwerpse noemt het ook: kört (kort), zörge/zörrege etc.
Qua uitspraak trekke schwa en korte ö wel op mekander das waar. Maar volges mij gaat het hier toch om een ö. (en is wa betreft leesbaarheid etc. ook gemakkelijker te begrijpe, aangezien da spelling me /e/ in een beklemtoonde lettergreep nogal rap als een gewone ee verstaan kan worde…

ow en, nar mijn mening klinke de twee klinkers in zorg/zörg/zerreg toch ook ni elemaal gelijk, de eerste iets dieper/opener ofzoiets.

Naar aanleiding van de inbreng door Goele van zeurg dat in een tweede versie veranderd werd in zeureg, herinnerde ik mij dat frans al op 18 nov 2007 een inbreng voor zetel toevoegde onder het lemma “zerreg”.

Bij de overgang van versie 10 naar 11 werden er 3 wijzigingen en 1 toevoeging (korte eu) aangebracht:

• zijn → zijne verjaardag
• zerreg (tweemaal doffe e) → zeurg als lemma
• het geslacht (m.) → (m.?) en in 12 → (v.)

Ik heb de bedenking gemaakt dat frans (laatste inbreng 4/2/08) in zijn voorbeeldzin “gekuist” geschreven heeft: ‘zijn’ verjaardag en ‘een’ nieuwe zerreg. Aan de buigingsuitgang van “nieuwe” meen ik te mogen afleiden dat de zorg voor frans wel degelijk mann. is. Anders had hij nieuw of nief geschreven voor het vrouw. zn.

Ook bij het omzetten van zerreg naar zeurg heb ik mijn bedenking. In versie 2 schreef frans duidelijk (uitspraak tweemaal doffe e). De toevoeging (korte eu) is m.i. evenmin correct.

In Antw. wordt de lange uu van ‘muur’ als eu van deur(AN) uitgesproken en wordt de eu van ‘deur’ uitgesproken als het eerste deel van de tweeklank ui in bui(AN). In AN spelling omgezet hebben we dan meur en duir.

Een korte eu /œ/ en de doffe e (beklemtoond) klinken in mijn oren hetzelfde.

Hoe ge die klank spelt, daarover verschillen de meningen: mogelijkheden zijn: e, ë, eu, ui of het Duitse ö.

waar komt het woord eigenlijk vandaan? wel van “zorg”?

in elk geval, aangezien hij de zin met AN-verbuigingen schreef, zegt “nieuwe” niks over het geslacht (dat ik de verbuiging van “zijn” veranderd heb is een andere vraag, en vandaag zou ik dat dan weer niet gedaan hebben)

tot we iets meer weet over het woord dient het artikel in elk geval een beetje te worden teruggedraaid

fansy, kunt u helpen? mannelijk of vrouw., meervoud, eventueel spelling; komt het van zorg? zie versies en reacties. Mercikes.

Volgens de WNT vrouwelijk, en een afkorting van “zorgstoel”:

http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M089768&lemmodern=zorg

ZORGII

Woordsoort: znw.(v.,m.)
Modern lemma: zorg
— ZURG —, znw. vr. (en m.), mv. -en. Verkorting van zorgstoel. Gewest. nog met een groote verspreiding aangetroffen.
?— Gemakkelijke, comfortabele stoel; luie stoel, leunstoel.

prachtig Died voor uw speurwerk. Zover was ik nog ni. Het lemma is hierbij aangepast

WNT

ZORGSTOEL

Woordsoort: znw.(m.)

Modern lemma: zorgstoel
znw. m., mv. en. Uit zorg (I) en stoel.
?— Comfortabele, gemakkelijke stoel; leun, armstoel.
Zorgstoel, arm-, leuningstoel. Fauteuil, KRAMERS, Ned.-Fr. Wdb. ¹⁸⁶².
V. DALE 1872 ?.
Zurgstoel. Zie zurch (”de zurch ‘de leuningstoel’ (ook zurgstoel)”), LANDHEER ¹⁹⁵⁵.
— Dat hij, hoe ouder dat hij wierd, zooveel te minder lust tot opstaan zou gekregen hebben, wijl de oude lieden niet gemakkelijk van hunne zorgstoelen af te krijgen zijn, FOKKE, B.R. 4, 170 ¹⁸⁰⁶.
De stoel is (bij de versiering) niet vergeten, De ruime zorgstoel, die door vader wordt bezeten; Zijn leuning draagt een kroon, waarvan de wedergâ De zitplaats siert der Bruid, MESSCHERT, G. Bruil. 11 ¹⁸²⁵.
Wanneer de teekenaar of graveur … zich hierby den Baron voorstelt, gezeten in een zorgstoel, die al de overige stoelen in omvang overtreft …, dan zal hy enz., V. LENNEP, Rom. 1, 234 ¹⁸³³.
Schuift, jongens, … bij ’t vuur den zorgstoel aan, Want de oude man heeft veel vermoeinis uitgestaan, DE GÉNESTET 1, 225 ¹⁸⁴⁹.
Als het zoo is, Mijnheer de Dokter, zei ik, als ik heel mijn leven te bed of in den zorgstoel moet doorbrengen, ga ik liever den hoek om, SEGERS, Kemp. Wer. 273 ¹⁹¹⁷.