aap, in den ~ gelogeerd zijn

aap, in den ~ gelogeerd zijn

(uitdr.)

1. voor den aap gehouden worden, een voorwerp zijn van schimp
2. een slecht gasthuis hebben
fig. met iets of met iem. in verlegenheid zijn

NL: in een vervelende positie belanden

Zie ook de Vlaamse variant: hond, in den ~ gelogeerd zijn

Bron: F.A. Stoett – spreekwoorden en zegswijzen

423

In den aap gelogeerd zijn is dat niet SN?
Ik lees in alle geval over een NL herkomst:

Waar de uitdrukking in de aap gelogeerd zijn vandaan komt, is niet precies bekend. Wel mogen we aannemen dat (In) De Aap de naam (of spotnaam) was van een herberg waar het verblijven niet prettig was of nadelige gevolgen kon hebben, of waarvan men vermoedde dat dat het geval was. Die naam of spotnaam zou dan te danken zijn aan het negatieve imago dat een aap had. Het is ook mogelijk dat er een aap was afgebeeld op het uithangbord van zo’n herberg.

Er wordt weleens geopperd dat de uitdrukking ontstaan zou zijn in (of naar aanleiding van) de Amsterdamse herberg ’t Aepje of ’t Aepgen, gelegen aan de Zeedijk, waar het slecht toeven zou zijn. Ook op internet doet dit verhaal (met enkele varianten) de ronde. Hoewel er aan de Zeedijk inderdaad een pand is dat ’t Aepgen heette, is niet te bewijzen dat het pand vroeger een herberg of café is geweest. Het boek Het XYZ van Amsterdam (2002) van Jaap Kruizinga meldt er enkel over: “De begane grond heeft nu een horecabestemming en op de verdiepingen zijn hotelsuites.” Ook in andere historische publicaties over (panden in) Amsterdam wordt ’t Aepje niet als uitspanning genoemd.

Op andere plaatsen in het land moeten ook herbergen zijn geweest die naar een aap genoemd waren, zoals in Beekbergen. Van geen van die gelegenheden valt te bewijzen dat daar dé bron van de uitdrukking gezocht moet worden.

Tja …het is al eens gearchiveerd bij de SN woorden, lijst 19.
Maar de definities 1 en 2 hierboven zijn niet SN, ook niet gangbaar in Antwerpen, dus niet heel Vlaanderen, maar waar dan wel?

Fansy heeft zich waarschijlijk gebaseerd op deze kanttekening, bij ‘in de aap gelogeerd’:
“1)Ook in België is zij bekend.
De Bo citeert, bl. 12: In den Aap gelogeerd zijn, voor den aap gehouden worden, een voorwerp zijn van schimp;
Rutten : in den aap gelogeerd zijn, een slecht gasthuis hebben; fig. met iets of met iem. in verlegenheid zijn; Antw. Idiot. 114; Waasch Idiot. 45 "

De Bo, dat is W.-Vl.
Rutten ken ik niet. In ieder geval is (volgens mij) de betekenis ‘een slecht gasthuis hebben’ geen Antwerps.

Op Antwerpse Kempen zetten?

Voor mij is dat goed.

Het Vlaamse van deze uitdrukking zit ’m in de vierde naamvals n van den. In NL ongebruikt.