grammatica: gebiedende wijs

grammatica: gebiedende wijs

De gebiedende wijs was in het SN vroeger met een t voor het meervoud. Legendarisch zijn de plakkaten: ‘Voor onze kinderen, rijdt voorzichtig’ (Grapjassen krasten een v voor die rijdt :)

In ’t Vlaams wordt die t nog heel dikwijls toegevoegd in de gebiedende wijs. Trouwens zowel voor enkelvoud als meervoud.

zie ook commentaren

taaladvies.net:
http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/100
http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/924/
http://woordenlijst.org/leidraad/11/7/

zie ook gebiedende wijs op -t

431

Een blog met afbeelding van die borden ‘voor onze kinderen, rijdt voorzichtig’
http://www.dorpslijstsander.be/?p=2304

fansy, zeker van die uitleg dat de -t daar staat omdat het over ‘u’ gaat? Bij mijn weten heeft dat daar niks mee te maken en is wordt er gewoon gelijk in veel andere talen de tweede persoon enkelvoud gebruikt als imperatief. We hebben daarbovenop nog de chance dat tweede enkelvoud en meervoud hier identiek worden vervoegd en de imperatief dus multifunctioneel is. “Komt u eens dichter” en dergelijke meer hebben altijd al de Holland-belletjes in mijn hoofd doen rinkelen. Het is een beleefdheidsvorm die wij eigenlijk niet kennen want iedereen is hier gelijk voor ‘ge’ wet.

De zin verwijderen?

Goh, ik zou ze voor de moment nog laten staan, misschien heeft fansy daar een bron voor die ik niet ken.

Ik heb wat zitten lezen, en de uitleg van fansy blijkt dus niet te kloppen.

Vroeger, toen ‘du’ nog enkelvoud en ‘gi’ meervoud was, waren er twee imperatiefvormen, eentje zonder t voor het enkelvoud en eentje met t voor het meervoud. ‘Gi’ heeft op vrij korte tijd ‘du’ volledig verdrongen als nieuwe enkelvoudsvorm (én nog altijd ook de meervoudsvorm), en heeft daarbij zijn imperatief meegepakt. De imperatief zonder t bestond dus niet meer. Door verschillende uitspraakverschuivingen is de imperatief met t bij de Hollanders zijn t weer kwijtgespeeld, maar hier is dat nooit gebeurd.

‘U’ is bovendien (zoals ik bij ge, u al had vermeld als vermoeden) een Hollandse verbastering van de voorwerpsvorm van ‘gij’ (net zoals ‘jij’ een klankverschuiving is van ‘gij’ zelf). In het Vlaams is ‘u’ als onderwerpsvorm onbestaande. Ik denk dat ik het eens ergens in een commentaar van Grytolle heb gelezen, maar hij haalde een uitstekend punt aan voor wie dat niet gelooft: als ‘u’ een inheemse Vlaamse vorm was geweest, dan zou hij niet in alle windstreken op identiek dezelfde manier worden uitgesproken.

“Alle Vlaamse imperatieven verliezen de ‘t’ in de Standaardnederlandse uitgave. Een opmerking hierbij is dat er soms wel nog een gebiedende wijs te vinden is die bestaat uit de stam en een ‘t’. In Figuur 38 is te zien dat de imperatiefvorm van de Vlaamse strip niet verandert in de Standaardnederlandse strip. Nochtans verwacht de lezer de vorm ‘zoek’ in het Standaardnederlands in plaats van de vorm ‘zoekt’. Door de onoplettendheid van de vertaler kan zo’n Vlaamse vorm in het Standaardnederlands geslopen zijn.” (Suske en Wiske)