mondmasker

mondmasker

(zn. o.; ~s)

kapje, doekje om mond en neus te beschermen tegen stof, bacteries,…
SN: stofmasker
NL: mondkapje

Van Dale 2014 online maakt voor het SN onderscheid tussen:
mondmasker: syn. operatiemasker: hygiënisch masker dat chirurgen en hun assistenten bij operaties dragen
en
mondkapje: kapje met filter, voor de mond gedragen, tegen besmetting, vervuilde lucht e.d.

In VL wordt dat onderscheid niet gemaakt, ook niet in de ‘professionele sector’. Moest ge het mij in een quiz vragen, ik zou de betekenissen dan eerder omdraaien. Trouwens denk ik dat ze in NL ook niet altijd dat onderscheid maken: ‘Shop online voor Medisch mondkapje uit een breed aanbod bekende merken en webwinkels in Nederland’

regio kust: mondmasscher

zie ook verzamellemma geneeskunde

Agenten met mondmasker in Seattle tijdens de Spaanse griep in 1918.

242

In de gratis Van Dale online staat nu als betekenis voor mondmasker ‘mondkapje’, en bij mondkapje ‘kapje of ander voorwerp dat je tegen besmetting voor je mond draagt’. Wat een ‘kapje’ dan wel zou mogen zijn blijft een raadsel, want als ge dat opzoekt (in de gratis VD) krijgt ge twee definities, de eerste is Vlaams: ‘hoofddeksel van verschillende vorm: (België)’; de tweede heeft niets te maken met maskers: ‘bedekkend bovendeel’.

Naast de ‘pour les flamands la même chose’-behandeling vraag ik mij ook af wanneer (professionele) woordenboeken in hun beschrijvingen mensen persoonlijk zijn beginnen aanspreken (en dan nog eens in de onbeleefheidsvorm): ‘kapje dat je tegen je besmetting voor je mond draagt’. Is ‘kapje dat men tegen besmetting voor de mond draagt’ geen correct Nederlands meer, of wat is nu precies de bedoeling van iedereen aan te spreken als peuters? (Is de betaalde versie misschien minder kinderachtig?)

Die middenste ‘je’ moest daar niet staan, natuurlijk.

De voorbije dagen/weken, nu de piek van de crisis gedaan is, proberen de Vlaamse media andermaal verwoed om het Hollands ‘mondkapje’ door onze strot te dougen. In een artikel van gisteren/vandaag in Den Tijd (“Mondkapjes verplicht in alle drukke plaatsen”) waagt een lezer het in de commentaren deze praktijk te kijk te stellen:

“Aan de redactie: is het niet beter onze term “mondmaskers” te blijven gebruiken ipv “mondkapjes” van de Nederlanders over te nemen? Er is niks mis met een woordenschat die zijn eigenheid heeft in het grote Nederlandse taallandschap, en die eigenheid ook behoudt."

En vandaag in de corona liveblog van De Morgen: “Het is nog niet eerder voorgekomen dat de president voor een bezoek belooft dat hij een mondkapje om zal doen.”
Ik denk dat het een bijdrage van een Nl is want een mondkapje? En omdoen? Een mondmasker wordt aangedaan in VL.

Én de Hollandse afsplitsing van het voorvoegsel waar het niet moet: in het Vlaams zou dat (met ‘omdoen’ als werkwoord) “… dat hij een mondmasker zal omdoen” luiden. Of met een nog Vlaamsere volgorde: “… dat hij zal een mondmasker omdoen”. En zo steken er in die ene zin waarschijnlijk nog een dozijn on-Vlaamse taalgebruiken.

GODVERDOMME zeg, VTM Nieuws, ge interviewt mensen die zelf constant bezig zijn over mondmaskers dit en mondmaskers dat, maar de interviewster én het nieuwsanker weigeren resoluut om ook maar één keer het woord ‘masker’ in de mond te nemen. Élke keer zeggen ze ‘mondkapje’. Afschuwelijk! Het zou eens omgekeerd moeten zijn, een nieuwsdienst in Nederland die weigert het woord ‘mondkapje’ te gebruiken en uitsluitend ‘mondmasker’ zegt. Ze zouden binnen de week de deuren mogen sluiten en hun Nederlandse nationaliteit ontnomen worden.

(Dan zeg ik niets over het feit dat ze onvoorstelbaar veel stemhebbende medeklinkers stemloos uitspreken naar plat Hollands voorbeeld: chistere, hooche tempéérature, de hitte houdt al daache aan, morche wordt het nog warmer, Bart De Weefer, Oowpe Feej El Deej, se seche, de reecheering, …)

Kathleen Cools in Terzake in een interview met een Nederlandse prof: “De mondkapjes, zoals jullie dat noemen, …”
Voila, zo moet het :)