dat

dat

waar(-), als onderdeel van een betrekkelijke bijzin die een locatie of richting uitdrukt

ook in Oost-Vlaanderen

In het Nederlands kan men, wanneer men tijd aanduidt, zowel “de dag waarop” als “de dag dat” zeggen. In het West- en Oost-Vlaams komen locatie- of richtingsverwijzingen hier nog bij, “het huis waarin dat …” wordt zo “het huis dat … in …”.

Het Zwitserduits kent hiervan een analoog in het alomtegenwoordige woord ‘wo’ ((niet) toevallig betekent dit ook ‘waar’).

139

De definitie is nog niet volledig juist, het is niet beperkt tot locatie of richting, zie de derde voorbeeldzin, maar ik kom niet direct op wat dat der dan wel nog allemaal bij moet. Hulp is welkom!

Zie ook de Taalunie voor ‘dat’ mbt tijd in het Nederlands: https://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1355

Antwerpen kan helaas geen hulp bieden. Wij zetten overal ‘waar’ voor:
het huis waar da we als kind hebben gewoond …
die plek waar da we naar op reis zijn geweest …
de vlieger waar da we mee …

Weeral! En ik had het juist toegevoegd omdat ik het eergisteren door Brabanders (misschien waren het Brusselaars of Vlaams-Brabanders en geen Antwerpenaren, zo bijzonder goed kan ik die accenten niet onderscheiden) op den tellevies had horen zeggen… Ik denk dat de zin was “g’hebt de sleutel van een huis da ge nie in wilt wonen”.

Als ik een ruwe schatting moet doen denk ik dat in West- en Oost-Vlaanderen het droppen van ‘waar’ één op de drie keer gebeurt, maar het is iets dat (awel awel) ik in feite niet op let.

In welk programma was het? Misschien is het nog te beluisteren.

Het was denk ik een voorstukske van ‘Blind gekocht’, maar ik vind het niet terug op de site van Vier, en de aflevering waarin ze dat zeggen moet denk ik nog komen. Als ik het nog eens zie ga ik er op letten.

Ah, eindelijk, het stuk in kwestie is hier te zien, rond 47m53s:

https://www.vier.be/video/blind-gekocht/blind-gekocht-seizoen-1/blind-gekocht-s1-aflevering-3-10042019

De man in kwestie is dus van Londerzeel. Ik moet wel zeggen dat zowel hij als zij een aantal grammaticaal nogal vreemde dingen hebben gezegd, dus misschien is die “een huis da ge nie in wilt wonen” ook een van die rariteiten en niet per se de ‘da’ van dit lemma.

De man heeft inderdaad geen Antwerpse tongval.

De zin was misschien een mix van: ‘de sleutel van een huis da ge eigenlijk niet wilt’ en ‘de sleutel van een huis da ge eigenlijk niet wilt bewonen’…

Tof programma wel.

Bedankt voor het opzoeken!

Dat kan ook goed zijn. Ik pas het lemma bij deze aan naar West-/Oost-Vlaanderen. Moest er iemand uit een andere provincie die ‘dat’ toch ook zo gebruikt dit lezen, laat het dan zeker weten.

de Bon, in de reacties op watte, wadde, datte, dadde schrijft Marcus het volgende: “daziet wadak nie weet waddak er van moet denken”

Volgens mij kunt ge die eerste ‘wadak’ inkorten tot ‘dak’ (als in ‘da ik’), en dan denk ik dat dat een voorbeeld van dit lemma is.

Tja, misschien wel. De zin van Marcus klinkt niet echt verkeerd, maar ik zou het zo niet zeggen. Denk ik, want intussen heb ik de zin zo dikwijls uitgesproken dat ik het niet meer en weet. Dat komt ervan :)
Beter Antwerps is volgens mij: daziet wor dak ni van weet wa dak er moet van denken.