ikkigheid

ikkigheid

(zn. v.; ~heden)

egocentrisme

vrt.be: “In deze aflevering van de Tijdschijf duikt psychiater Dirk De Wachter in zijn platenkast, en hij haalt er zijn tijdgeest uit. Ikkigheid, leukigheidstijden, de inbunkeringsmaatschappij: de psychiater zorgt voor een schat aan nieuw Nederlands, dat hij op zijn bekende bevattelijke manier voor jou en mij begrijpelijk maakt.”

Dit blijkt niet te kloppen. (Zie reacties)

Woordenboek der Nederlandsche Taal: ikkigheid, het vervuld zijn van zichzelven (”Hij cijfere voor een poosje heelemaal weg, in zijn kunst, zijn daaglijksch ik en gestadige ikkigheid”, KLOOS, N. Litt. Gesch. 3, 111)

google2019 -Wachter (dus zonder verwijzing naar De Wachter) heeft 191 hits in .NL en 75 in .BE

57

Ik heb dit SN lemma opgenomen omdat het door de vrt onterecht van Vlaamse komaf beschouwd wordt.

De andere termen “leukigheidstijden” en “inbunkeringsmaatschappij” komen behalve in het vrt artikel niet op google voor.

“voor jou en mij”, ik denk niet dat ik u het recht heb gegeven om mij te jijjoujeren, beste VRT. Waarom ook niet gewoon “voor iedereen”?

Tof neologisme, dat wel.

Ikkigheid is niet in Van Dale opgenomen, noch de andere D.-De- Wachterigheden, ‘-igheid’ woorden die hij graag in zijn mond neemt. Maar daarom zijn ze nog niet Vlaams, noch neologismen.

Of ikkigheid een neologisme is, moet hierbij weerlegd worden omdat het woord in de 19de E. al werd opgetekend in Nederland. (3 vbn hiervan vind je een beetje verder in de tekst). Volgens google heeft BE, heden, 15700 resultaten bij dit trefwoord, NL slechts 345. Of het van Vlaamse oorsprong is, heb ik echter nog niet kunnen achterhalen. Misschien wordt het in NL minder gebruikt ondertussen en werd het populairder in BE.
Voorbeelden uit oude Vlaamse teksten zijn nog niet gevonden. Als iemand zich geroepen voelt om deze alsnog te zoeken en aan te vullen in het VW, wees mijn gast.

- vb1: Willem Kloos, frontman van De Tachtigers, een vernieuwende beweging binnen de Nederlandse literatuur.
Hierbij een passage uit zijn werk waarin hij ‘ikkigheid’ neerpende:
’De heer Albert Verwey neme dan goedmoedig ter harte den volgenden vriendelijk-gemeenden raad: Hij cijfere voor een poosje heelemaal weg, in zijn kunst, zijn daaglijksch ik en gestadige ikkigheid, en trachte te worden, door verloochening van zijn zelf, het mindere gedeelte, bedoel ik, van zijn zelf, weer de groote artiest, die hij eens voorbestemd scheen te zijn. Het echte en goede, dat ik mocht ontmoeten in zijn Nieuwe Tuin, geeft mij den blijden moed om dit te zeggen, en ik hoop, dat hij even open en even zuiver dees raadgeving opneemt, als zij open en zuiver is bedoeld. WILLEM KLOOS. (uit: De Nieuwe Gids, jaargang 14, 1887-1899: dbnl.org)

- vb2: Multatuli in 1885: In véél dingen heb ik op slecht melken gewezen en overal en altyd werd ik overschreeuwd of doodgezwegen. Ik heb in de dagen van den Thorbecke-waanzin geprotesteerd tegen de bruikbaarheid van z’n kieswet, ik heb aangedrongen op abattoirs buiten de steden, ik heb gewaarschuwd tegen de oorlog met Atjeh, ik heb jaren geleden gezegd dat er kapers waren op de kusten van N. Guinee, ik heb de 2e Kamer ‘n onbruikbaar kollegie genoemd, ik heb (’t eerst!) gezegd dat er verrotting was in den staat. Met al die ikkigheid maakt men geen bruikbaar Spectatorartikel. (uit: Brief van Multatuli aan C. Vosmaer, 19 september 1885: dbnl.org)

- vb3: Israël Querido schreef in 1913 in zijn boek Napoleon:
Ze is van oorsprong zeer intuitief en helderziend, geestelijk en psychisch vaak veel …… Zijn physische veel-ikkigheid, als bij ieder schepper, doet hem iederen … (gutenberg.org)

Verder:
Verikken: BE: 2, waarvan beide schrijffouten zijn van verdikken, NL: 137, voornamelijk gebruikt in managementsworkshops.
Verikking: BE: 43, NL: 9

De 15700 BE googlehits zijn waargenomen in de vooravond, na middernacht blijken het nog 10600 te zijn, voor NL 643.

over taal, tekst en communicatie

file:///C:/Users/Hoofdgebruiker/Downloads/2015_4%20(1).pdf

Over de schrijfstijl van De Wachter:
’…Het betreft hier strikt genomen geen nieuwvormingen. Wauwig is
op zich wel een neologisme, maar dit adjectief duwt De Wachter
meteen in de rol van een substantief door van het wauwige te spreken, wat meer een syntactisch dan morfologisch proces is. ’

De link van “over taal, tekst en communicatie” die ge meegeeft is van de pdf die ge op uwe pc hebt gedownload. Die marcheert bij ons natuurlijk niet ;)

Wat de goegels betreft moet ge tegenwoordig voorzichtig zijn met de aantallen: voor “ikkigheid” site:.BE zegt mijne goegel dat er 11.900 zijn, maar onderaan staan er slechts 5 pagina’s. Daarvan is de 3de al de laatste die resultaten geeft en daar zegt die het pagina 3 van de 24 resultaten is. Voor NL kan ik tot 135 resultaten te zien krijgen.

Bij google heb ik dat ook gemerkt. Die 24 resultaten gelden voor .be. De overige hebben andere extensies zoals .com of .org ed. die ook tot BE behoren.

De pdf vind je bij: https://overtaal.be of typ in de zoekbalk van google: tijdschrift over taal, tekst en communicatie, jaargang 54, nr 4, september-oktober 2015
Dit gaat over Dirk De Wachter.