graaien

graaien

(ww. graaide, heeft gegraaid)

raden

etymologie: zie reacties

zie ook graden, geraadsel, grojje, gruien

552

Ah, ik wou geraden ook just toevoegen. ook raadsel heeft die g-, zie geraadsel

Volgens het Woordenboek der Nederlandse taal komen “geraden” > graaien en “geraadsel” in ieder geval in heel het zuidnederlands voor en is dit de oorspronkelijke vorm (waar Holland het voorvoegsel ge verliest, zoals in gebuur → buur)

Zou graaien—> raden aan de ene kant,
en graaien—→grijpen, pakken eenzelfde etymologie hebben of verwant zijn? Of gaat het hier over een ander lemma?

Nee, graaien (raden) is gewoon geraden met wegval van de d zoals in draaien (draden, meervoud van draad) of braaien (braden). In het Noordnederlands is het voorvoegsel “ge” van geraden weggevallen.

Graaien (pakken) heeft daar niks mee te maken

Voorvoegsel ge- weggeladen? om welke reden? Zijn er nog andere vb van dit verschijnsel?
raden, ried (→ raadde), geraden. Voorvoegsel ge- doet dienst bij de vorming van het voltooid deelwoord. Ik zie geen reden voor het weglaten ervan en ken ook geen gelijkaardige gevallen in Nederland. De sprong van vd naar inf en tt lijkt mij vergezocht. Ik zou eerder zoeken naar een verklaring voor de toevoeging van ge- voor de stam van werkw.

bijvoorbeeld
gebuur > buur
gebuurte > buurt
geraden > raden (alleen in de betekenis ‘deviner’; in de betekenis ‘conseiller’ altijd al “raden” geweest)
geraadsel > raadsel
gelukken > lukken
gelijken > lijken
(gebeuren > beuren; in Hollandse dialecten; maar niet tot in het ABN doorgedrongen)
geraken > raken
gemakkelijk > makkelijk

Ook in voltooide deelwoorden is de ge- in veel dialecten afwezig, bijv. NoordHollands ‘hij is kommen’ ipv gekomen.

Misschien hangt dit samen met oude Friese invloed in Holland, en vergelijk daarvoor ook de wegval in het Engels in VD.

gebeuren, hollands beuren
geraken, hollands raken
geraden, hollands raden
gebuur, hollands buur(man)
…

we hebben wrs nog een paar opgesomd in commentaren hier de laatsten tijd

diederik was sneller en vollediger:D

[geriekt]

Ik had het onderwerp ook al bij geriekt aangekaart. Er zijn idd voorbeelden in de twee richtingen: soms wordt in het Vlaams de ge- toegevoegd, soms weggelaten. Ne serieuse grammaticale uitleg ontbreekt toch nog. Of is die er niet?

waar wordt er een weggelaten of toegevoegd in het Vlaams? en wanneer wordt er een toegevoegd in ’t Hollands?

Nog eentje dat ermee te maken heeft, maar dat al werd toegevoegd door leander11 is gerieven en gerievig daarvan afgeleid. Het staat in vD net onder gerieken. Naast (ge)rieken staat ook (ge)luchten. Beiden zijn mij onbekend. Gerieven gebruik ik wel.

Ten overvloed: “grojje” ook niet onbekend in bepaalde delen van (Zuid-)Limburg: “de maos draaj kér grojje” (ge moogt drie keer raden) of in het raadseltje “lap op lap, noëd op noëd, de zies ’t op stroët ên de kons ’t nie grojje” (lap op lap, naad op naad, ge ziet het op straat en gij kunt het niet raden).

Ich kan dien grosjelke nie oplosse, wilste strèk ouch nog is d’oplossing gaeve? :-D

gebeteren

Nog eentje in het ge- rijtje: gebeteren lees ik bij Walschap.