Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit is slechts 1 definitie voor "lapkoes." Bekijk alle definities.
SN: Labskous: zeemansgerecht, scheepsgerecht, visserskost op zee, vissersmaal bestaande uit aardappelen, ajuinsaus, laurierbladeren, en ofwel vis, ofwel ingeblikt vlees.
Ook ‘lapkoese’: scheldwoord voor lastpost
‘labbekouse’: scheldwoord voor een ‘luiaard, lammeling, iemand zonder fut’.
bron: dbnl.org
Lapkoes is een " pot au feu" gerecht, je maakt het best de dag voordien klaar en besteed de nodige tijd aan het garen (zachtjes koken). (solo.be)
De ene groep kreeg een heuse kookles : lapkoes maken en dan zelf opeten natuurlijk. ( Helaas kregen we de foto’s van dit gebeuren nog niet ) (blogspot.com)
Lapkoes van aan zee. Robin Noulez – Oostende. Ingrediënten: boter – enkele ajuinen. – 1 kg aardappelen – laurier – 1 blik Cornedbeef. (erfgoedzuidwest.be)
SOCIAAL RESTAURANT LAPKOES VZW – Oostende (8400)
Mijn Oostendse vrouw, bij wie ik uiteraard onmiddellijk naar dat woord informeerde, kende het woord nog vaag (en passief) in de vorm ‘lapkoese’, vooral als een licht scheldwoord in de uitdrukking ‘gij (lelijke) lapkoese’, zo ongeveer met de betekenis ‘jij lastpost’. (…) Twee andere leerlingen kenden slechts de vorm ‘labbekouse’ (spreek uit: koesse), als scheldwoord voor een ‘luiaard, lammeling, iemand zonder fut’. Deze pejoratieve betekenis en semantische verschuiving ligt dan wel in de lijn van de zin waarin mijn vrouw het woord nog kent. Maar met de betekeniswijziging gaat ook een vormverandering gepaard. Naar de vorm kreeg het woord de typische vrouwelijke (zwakke) -e-uitgang en werd het dus duidelijk met ‘kous(e)’ geassocieerd, waarin invloed van ‘piskous, zeurkous’ zeker niet te ontkennen valt. Voor de verglijding van ‘lapkoes’ naar ‘labbekouse’ is zowel naar vorm als naar betekenis kontaminatie met labbekak verantwoordelijk, waarvan Van Dale als derde betekenis ‘benauwd, vreesachtig persoon, knul, flauwerik, sul’ opgeeft. (dbnl.org)
Welkom MELD. Ik vind o.a. dit:
lapkoes bep. visserskost op zee (Oostende). Hyperdialectisch (eventueel via een andere taal) « eng. lobscouse (ss. van lob ‘bep. gerecht met hompen’ en course ‘gerecht’).
TT XXV 64-66. (A.A. Weijnen (2003), Etymologisch dialectwoordenboek, Den Haag)
lapkous (0), zn. m.: zeemansgerecht (aardappelen, uiensaus en vis of vlees uit blik). D. < Ndd. Labskaus, N., De. lapskaus < E. lobscouse. Het woord zou oorspr. lob’s course zijn ‘gerecht van een stumper’. – Lit.: F. Debrabandere, Oostendse lapkoes. TT 28 (1976), 64-66. Zie ook Nieuwe Taalgids 61, 239; 62, 40. (F. Debrabandere (2002), West-Vlaams etymologisch woordenboek: de herkomst van de West-Vlaamse woorden, Amsterdam)
Zou het kunnen dat labskous SN is en lapkoes(e) het Oostends?
Lapkoes een menu van de vissers van Oostende. … Lapkoes in ’t Ostends, labskous in ’t Nederlands, lapskaus in het Noors en lappscouse in het Zweeds, … (facebook – Erfgoed Visserij Oostduinkerke)
Labskous een snel supereenvoudig en goedkoop hoofdgerechtje. Mijn moeder maakte het vroeger vaak. (smulweb.nl)
In dat geval zou ik de titel van het lemma veranderen. Graag uw gedacht.
Het gerecht ‘labskous’ is zo te zien inderdaad SN, of in alle geval beter gekend in NL als in VL. ‘Lapkoese’ is gewoon een uitspraakspelling daarvan, zoals ‘peirt’ met een t en de verkeerde ei dat is voor ‘pèèrd’.
Ik denk wel dat er ergens volksetymologie is opgetreden, want ‘labskous’ is mannelijk (en krijgt dus normaliter geen eind-e in westelijk Vlaamse dialecten), terwijl een ‘kous’ vrouwelijk is (en dus normaliter wel een eind-e krijgt in westelijk Vlaamse dialecten), en ‘lapkouse’ vrouwelijk is (hoewel noordwestelijke West-Vlamingen er toch mannelijke verwijswoorden voor zouden gebruiken, maar dat is dan weer een specifiek kenmerk van die dialecten).
Het feit dat het woord met een korte oe-klank wordt uitgesproken (gelijk koud, hout) en niet met een ow-klank (gelijk vrouw, trouw, maar ook saus, blauw) verraadt ook iets over de herkomst van het woord, want als het vanuit het Duits of Nedersaksisch zou geleend zijn, zou de uitspraak ‘lapkowse’ geworden zijn en niet ‘lapkoese’. Debrabandere slaat de bal dus mis: in het Nederlands is ‘labskous’ misschien wel afkomstig uit het Nedersaksisch of het Duits, want in het Nederlands is er geen enkel onderscheid in uitspraak tussen ‘ou’ en ‘au’, maar in het (West-)Vlaams kan dat gewoonweg niet en moeten ze het rechtstreeks bij de Engelsen gehaald hebben. Dat leidt er mij dan weer toe mijn vorige alinea tegen te spreken: ‘lobscouse’ wordt gemakkelijk ‘lapkoese’ als het een aantal keren door iemand anders uitgesproken en opgeschreven wordt.
Waar het dus op neerkomt is dat ‘lobscouse’ twee keren ontleend is: enerzijds door de Hollanders die het via een omweg langst hun oosterburen hebben, en anderzijds door de kust-West-Vlamingen (specifiek Oostendenaars?) die het rechtstreeks van bij de bron hebben. Dat is wel de moeite van te vermelden in de VW, mij dunkt.
Ik heb het lemma gewijzigd naar lapkoes, de vorm die voor het gerecht het meest voorkomt. Ook heb ik de bronvermelding van het dbnl.org erbij gezet waar MELD de mosterd gehaald had.
Ingelogde gebruikers kunnen reacties aan deze definitie toevoegen.
Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
