kerlevain

kerlevain

(de ~ (m.), -s)

kruiwagen

> F. Debrabandere (2005), Oost-Vlaams en Zeeuws-Vlaams etymologisch woordenboek: de herkomst van de Oost- en Zeeuws-Vlaamse woorden:
karlevei, kerlevei, kirlevei, karlavei, zn. m.: kruiwagen. Bij De Bo karlewei. 1667 calaveijwaeghenghien, carlaevij waeghentien, Gent (LC). Met l-epenthesis uit karwei. De kruiwagen werd namelijk vooral gebruikt om stenen en aarde te vervoeren. Nu had karweien in het Waasland ook de betekenis ‘aarde en stenen vervoeren, bij het aanleggen werden de aangelanden verplicht een aantal karren steen en aarde naar de weg te voeren’. Dit is een oude herendienst en het woord karwei, Middelnederlands corweide, Frans corvée betekende oorspronkelijk ‘opgelegd werk, herendienst’. LC interpreteert trouwens 1667 calaveijwaeghenghien als ‘karweiwagentje’.

345

Op zn frans (klemtoon achteraan, met /ai/ uitgesproken als èè gelijk in aimer), dus kerleVEIN?

of KERLEvaain met een echte a + i?

Mocht het woord kerlevain een Franse oorsprong hebben, dan zou de combinatie -ain of -in uitgesproken worden als de derde van de Franse nasalen (neusklanken): ‘un bon vin blanc’. Het Nederlandse “equivalent” -ein, uitgesproken als de Franse èè van aimer, verschilt volledig van articulatiebasis met de nasaal in het Franse woord ‘plein’(= vol). De vrouwelijke vorm pleine (Fr.) en het zn. la plaine hebben nagenoeg dezelfde uitspraak als het 1e deel van de tweeklank uit het Nederlandse ‘plein’. De mannelijke vorm van het Fr. adj. plein klinkt helemaal anders. Mogelijk ‘hoort’ een niet-frans(moedertaal)sprekende het verschil niet.