be lange na nog ni

be lange na nog ni

(uitdr.)

nog niet bijna… maar dan in èèn woord belangenanogni
nog ni bekan

375

bijlange na niet is SN (zie VD). Van uitdrukkingen of zegswijzen nieuwe woorden maken is niet aangewezen want danzenwenognitoas.

be lange?

Het één-letter-woord dat Garga als lemma koos is wel degelijk belangenanogni. Letteropeenvolging waar het oog niet aan gewend is.

Ik heb de woorden gescheiden om leesbaar te zijn. In het voorbeeld dat hij schreef, staat wel degelijk bijlangenanogni. Ik heb de SN-status in vD nagetrokken en de knoop doorgehakt.

Als janwitloofs asiet®(l)ustig door de mazen van het net vliedt, wat gaat er dan niet met be lange?

Belange na nog ni, zou ik zeggen.

ik zou ’t houden bij “bijlange” of “bij lange” (waarom VD het aaneenschrijfd is mij e raadsel) omda wrs twee of drie uitspraken mogelijk zijn /b.elang.e/ /bèlang.e/ (of andere verkorting bvb tot a ipv è) of /bijlang.e/ (waar “ij” dezelfde is als in de plaatselijke volle uitspraak van “bij”)

bij lange? Ge schrijft toch ook niet bij zonder?

bijzonder is een adjectief en de klemtoon in combinatie met de verbuiging maakt het duidelijk dat het één woord is

bij lange komt volgens VD alleen maar voor in de verbinding “bijlange (na) niet” en is doorzichtig samengesteld uit “bij” + “lang” met een of andere naamvalsverbuiging (datief ev da gereduceerd is, zou ik gokken)

in de WNT word et nog uiteen geschreven
32) In een enkel geval is bij met een bnw. verbonden tot eene adverbiale uitdrukking, t. w. in bij lange (na) niet, verg. hd. bei weitem nicht, op verre na niet (verg. D. Wtb. 1, 1355). || De Loges zijn bijlang na niet bezet, LOOSJES, Bronkh. 1, 41 . Er is bijlang na zoo veel wijsheid en deugd niet in de wereld als ’er wel schijnt, 1, 158 . Goethe, welke … er bij lange niet zoo veel werk van maakte (t. w. van zekere brieven) als van die van zijn vriend … Merck, BAKH. V. D. BRINK, Stud. 3, 481 . Dat Mevrouw … bij lang zoo vriendelijk niet meer tegen haar was, als toen enz. , K. Zev. 2, 193 .

om een paar (ni altijd helemaal eerlijke) tegenvoorbeelden te noemen: *intalgemeen *totlater *bijdezen

Bij lange argumentaties zoals deze leg ik me in het belang van de wetenschap neer :)
Alhoewel ik ineens op een variant kom: Er is bijlange nog geen akkoord voor de regeringsvorming. Het is bijlange nog geen winter.

Wat ik een beetje storend vind is de sn stempel onder ‘be’ lange. Of spreken de Nederlanders het zo uit? Maar dan nog schrijven ze het niet zo …
Ik zou liever G.V. nemen en onder het lemma ‘be lange na nog ni’ zetten: S.N. bijlange na nog niet.
Wat denk je haloewie?

ps. niet alleen in het WNT, maar nu nog op internet: bij lange na niet.

Een kritische houding, zelfs tegenover de wetenschap of ik zou beter zeggen, inzonderheid tegenover de wetenschap, maakt juist deel uit van het blootleggen van “geheimen”, die nog niet openbaar gemaakt zijn. Blijven graven naar argumenten, dingen binnenstebuiten en ondersteboven keren, vanuit een ander perspectief bekijken, in vraag stellen is precies de werkwijze waarmee wetenschappelijk onderzoek vooruit kan gaan. Het is geen kwestie van overtuigen, doen geloven. Ge kunt “gerust of is het rustig” uw standpunt be-waren (het blijft dan waar voor u)en ge kunt later eventueel bijstellen. Voor mijn part hoeft ge u niet neer te leggen, alleen om te slapen doe ik dat.

In deze uitdrukking komt een ontkenning voor. De twee laatste voorbeelden hebben ook “nog”. Enkel “na” is weggevallen. Welke kan de betekenis zijn van die na (cfr. na(uw) aan het hart liggen, nabij, nader, naast, en we zoeken verder)? Welk(e) woord(en) kan/kunnen er weggevallen zijn? Hoe kan de volledige uitdrukking geweest zijn? Wat heeft mogelijke volksetymologie ervan gemaakt? Welke synoniemen? Kunt ge het nog anders zeggen?

De aaneenschrijfregel is maar een overeenkomst die in bepaalde gevallen een betekeniswijziging voorkomt. Een koppelteken bevordert de leesbaarheid van telangaaneengeschreven woorden en mag m.i. t.o.v. de samenvoeging tot samengestelde woorden geen sanctie voor gevolg hebben als schrijf- of taalfout.

Als uw taalgevoel (aanvoelen) “bijlange” hoger waardeert, wie of wat mag dan de pretensie of pretentie hebben om u het “bij lange” woordbeeld op te dringen? Niet neerleggen, voorlopig vasthouden en bronnen raadplegen.

Die stempel SN is naar aanleiding van mijn opmerking dat ‘bijlange (na) niet’ SN is, alleszins volgens VD. En dat een uitspraakvariant er nog niet direct Vlaams van maakt. (Het aaneenschrijven zoals de auteur deed, helpt niet). Maar in de discussie die erop volgt moet ik mijn stellingname herzien want ‘Het is bijlange nog geen winter’ is mss wel Vlaams. Alhoewel het een variant is op het oorspronkelijke lemma.

Het moeilijke aan dat aanvoelen is om een onderscheid te maken tussen wat ge gewoon zijt om te lezen en te schrijven en wat ge uit uw “gesprokentaalgevoel” kunt afleiden. Dat laatste zal hier moeilijk gaan omdat voorzetsels (bij) als het ware aan hun relatum (lange) geplakt worden in de uitspraak. Verder kunt ge in dat verband ook de zin omdraaien en transformeren om te zien of iets duidelijker wordt, maar dat gaat in dit geval ook moeilijk omdat “bij( )lange” alleen voorkomen in nen hoop vaste wendingen die ook zeer op elkaar gelijken.

De relevantie van Haloewies standpunt wbt koppeltekens gaat mij helemaal voorbij, maar ik vind dat hij groot gelijk heeft. In de regels staat er dat men naar goeddunken een koppelteken mag plaatsen maar in zowat elken taaltest wordt het als een fout beschouwd. Slaat echt op niks.

Met zijn opmerking over een eventuele betekeniswijziging is Haloewie misschien een oplossing op het spoor, alleen weet ik zelf niet of ik vind dat “lang” hier een aparte betekenis heeft gekregen. Zelf vind ik dat ge zo weinig mogelijk moet aaneen schrijven in dit soort gevallen waar een vaste wending voor sommige hun taalgevoel tot één woord samensmelt en voor die van andere dan weer niet. Dat was volgens mij ook het standpunt van de Vries en te Winkel toen ze de spelling ontwierpen. Misschien is daar verandering in gekomen met latere spellingswijzigingen, maar wat het voordeel ervan was in dit geval snap ik echt niet.

Behalve nadenken over een ev. betekeniswijziging kunnen we ons inderdaad ook beroepen op het gezag van bronnen…

woordenlijst.org (den officiële lijst) schrijft het uiteen: http://woordenlijst.org/zoek/?q=bij+lange+na+niet&w=w

mijne VD uit 2005 niet, maar da’s niet de laatste versie

de WNT schrijft het zoals gezegd uiteen

… verder kom ik niet

wat losse eindjes

-of ‘Het is bijlange nog geen winter’ typisch Vlaams is is idd een interessante vraag

-Hollanders reduceren heel veel en soms afwijkend van de Vlaamse manier, op de spelling heeft het echter normaal gezien geen invloed. Helaas heb ik geen idee hoe we kunnen nagaan of er een uitspraaksverschil is (want dat zou vaneigens liefst worden beschreven in onze woordenboek) behalve het aan nen hoop hollanders te vragen.

Anderzijds is het eigenlijk genoeg om het te vergelijken met de “Vlaamse” uitspraaksgidsen want het gaat er ons toch om, den (pseudo-)officiële, soms willekeurige, norm te nuanceren.

(trouwens vind ik de reductie van “op een gegeven moment” “(o)p geev(e)ment” geniaal, maar ik zou et daarom niet als “pchevement” gaan schrijven)

Ik heb de deskundigheid niet en ook geen bronnen om hierover nagels met koppen te slagen, dus ik heb meer vragen dan antwoorden:
bijlange na nog ni = in nog geen lengte?
Is bekanst, bijkanst en belange, bijlange op eenzelfde manier te benaderen?

Over uw tweede vraag:
Naar mijn mening ja en nee! (;))

Ja, de verdoffing ij>e is zeker dezelfde

Nee, naar mijn mening is er een verschil dat invloed heeft op het al dan niet aaneen schrijven:
“bijkans” heeft een t gekregen, wat erop wijst dat bijkans en bijkanst als (éé)n bijwoord wordt opgevat (zulke kunnen een zg. bijwoordelijke -s krijgen die ev. versterkt wordt tot -st).

@de Bon: Mijn eerste reactie op ‘belangenanogni’ was er een van: we gaan hier de poort niet openzetten voor raadselspelletjestrefwoorden. Dus heb ik het lemma gespitst in zijn afzonderlijke delen, zodat het leesbaar werd en heb ik be-lange behouden, omdat in de voorbeeldzin bij-lange stond en ik daar niet wilde aan raken.

Als reactie op Georges’ aanwijzing van SN ben ik hem gevolgd en GV veranderd in SN. Fundamenteel is de uitdr. standaard Nederlands, alg. gebruikt in N en Z met dezelfde betekenis dus afvoeren. De spelling ‘be’ of ‘bij’ doet voor mij niet terzake.

ik ben vaneigens met haloewie eens dat aaneenschrijvingen die echt niet te verdedigen zijn niet mogen in de lemmavorm

Bij lange niet, ‘t schilt veel, ’t is verre van daar, in geener wijs, fr. il s’en faut – Ik zal dat bij lange niet doen. Is hij zoo rijk als zijn broeder? bij lange niet.

LANG, adj.
Al lange niet, bij lange niet, op verre niet, fr. il s’en faut de beaucoup. Hij is al lange zoo rijk niet als zijn broeder. Denkt gij aan hem uw geld in leening te geven? Al lange niet.

Anna Bijns zegt neen en lange in denzelfden zin:
Zijnt nu zelcken prelaten? neent en langhen

van langst om beter, meer, minder, slechter,..)

Waneer bij zonder klemtoon samengesteld is met een woord, verloopt het dikwijls in be:
Bijdien – bedien
Bijkans – bekans
Bijkeerings – bekeerings
Bijna – bena
Bijzinnig – bezinnig
Bijzonder – bezonder

Na, in de zin van bijna – Hij was na dood. Hij heeft na 100 F vergaard.
(Bron: De Bo W.-Vl. Idioticon)

Samenvatting tot dusver:

• In bijzaak: Ondanks mijn (feilbaar) taalgevoel en VD wordt bijlange volgens de meeste andere en historische bronnen van elkaar geschreven.
• In hoofdzaak: Bij lange na nog niet is SN. Een alternatieve spelling of uitspraak be lange na nog ni verandert daar niets aan.
• Oplossing? Het lemma veranderen in ‘bij lange (na)(nog) geen’ met als voorbeeld ‘Het is bij lange geen winter met zo’n temperaturen.’ Dit wordt alleszins niet gedekt door VD. Anderzijds leert google dat de ‘bij lange geen’ ook in NL voorkomt.

dieje “niet” in de definitie betekent wrs dat er een negatie moet komen :)

“bezonder”, daar hebben we een uitspraak die we als Vlaams kunnen opnemen (SN en Hollands bizonder)

Als VD met niet een negatie bedoelt die door geen kan gesubstitueerd worden, moeten ze dat schrijven. Of is het geen waar soms?

wrs berust het op de regel dat “niet een” “geen” wordt