Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
neologisme: ouder(s) die met moeite hun taken en verantwoordelijkheden van het ouderschap kunnen bolwerken
google2024: slecht 2 hits van ‘ploeterouders’ en geen van ‘ploeterouder’ in .NL
Op 16 november organiseert Zij-Kant een studiedag voor ploeterouders. (standaard.be – 2008)
Natuurlijk zijn wij ploeterouders, onze kinderen trekken zich niet veel aan van onze agenda’s. (vvsg.be)
Hoe transformeert u van ploeterouder in een voltijds knuffelexemplaar? (demorgen.be)
Nu denk ik nog méér: waarom klagen die ploeterouders als ze met hun tweeën voor de kinderen kunnen zorgen? (humo.be)
een rozenkrans of paternoster bidden
vnw: een rozenkrans bidden
vgl. lezen; paternosteren
Het kloosterregime was heel rigide. Iedere morgen, zon- en weekdag, was het opstaan om 5 uur, de paternoster lezen, om halfzeven was de mis en daarna het … (mensenvanbijons.be)
Rond 17u30 werd de paternoster gelezen en werd er een liedje gezongen (seniorennet.be)
Binnen de broze muren werden veel paternosters gelezen en merkwaardig genoeg werd er ook gezongen. (sincfala.be)
dat is een bijzonder/speciaal iets
eigenlijk: dat is nogal iet
W-VL: ‘entwat’ i.p.v. ‘iets’
de klemtoon ligt op het werkwoord, ‘is’
SN/NL: dat is me nogal wat
vgl. dat is er nogal een of ene
zie ook entwadde, ’t is toch ~
Als ik zie hoe de leden van de Shanghai Cooperation Organisation (SCO) hun eenheid proberen te demonstreren, dat is nogal iets, hoor. (mo.be)
We zijn verenigd rond het altaar. Missionarissen die we zenden. Missionarissen die naar ons gezonden zijn. Ik hoorde ooit eens zeggen: “Dat is nogal iets: vroeger stuurden we ze uit. Nu moeten we ze krijgen.” (kerknet.be)
Verdorie, dat is nogal iets. Nu moet ik toch even gaan zitten (gaat moedeloos zitten). (yoga-vedanta-aalst.be)
dat is een bijzonder iemand, een speciaal iemand
een: voor vrouwen
ene(n): voor mannen of onbekend geslacht
de klemtoon ligt op het werkwoord, ‘is’
SN-NL: dat is er me eentje
vgl. de onzijdige/objectsvorm: dat is nogal iets
Ik hoor mensen zeggen: ‘Dat is er nogal een hé?’ (voetweg66.be)
Onze Jeroen, dat is er nogal ene zenne. Als ge die niet in d’ oog houdt…
“Ja, die loes, da is er nogal een, die kan nu eens echt het bloed onder mijn nagels halen.” (scoutsengidsenvlaanderen.be)
vnw: (veroud.) het onzevader als gebed
Genoemd naar de eerste twee Latijnse woorden, ‘pater noster’ (onze vader)
vgl. paternosteren
Het Onze Vader is het bekendste gebed uit de christelijke traditie. Het is afkomstig uit het Nieuwe Testament en wordt ook wel het pater noster of Gebed des Heren genoemd, omdat het Jezus zelf was die zijn volgelingen de woorden leerde. (historiek.net)
“Ik kan nog altijd het paternoster opzeggen in het latijn”, zegt Margit (hln.be)
Dossier ZelfKennis: over het Onzevader, oftewel het Paternoster (spiritualia.be)
Typisch Vlaams: rozenkrans: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 4 – Genoemd naar de eerste twee Latijnse woorden, ‘pater noster’ (onze vader), uit het gelijknamige gebed.
vnw: rozenkrans (als reeks gebeden en als bidsnoer)
zie ook andere betekenissen van paternoster
vgl. paternosteren
Het bevingeren van de smartphone of de iPad leek dan ook sterk op het bidden van een paternoster. (vrt.be)
Maar er zijn nog andere voetballers die er wat van kunnen. Collega-duivel Alderweireld zette op zijn rechteronderarm de kathedraal van Antwerpen, de enige stad waar hij zich écht thuisvoelt en Axel Witsel heeft een levensechte paternoster op zijn borstkas laten zetten. (demorgen.be)
Wat mogen we ons bij zo’n bedevaart dan allemaal voorstellen? Elke dag naar de mis, elke dag een paternoster bidden, elke dag aanbidding, elke … (kerknet.be)
langs
Geeft een hele route aan of een te passeren punt op een te nemen route.
Ik ben nast de wegel gekomen.
De voordeur is vast, ge moet nast de zijdeur buitengaan.
uit de moeilijkheden
met ww zoals geraken, komen, helpen, halen…
vnw: uit de patatten raken: uit de moeilijkheden raken
vgl. patatten, in de ~ vallen; patatten, in de ~ zitten
“Ik heb het voorzitterschap van Dexia aanvaard om de regering uit de patatten te halen.” (knack.be)
term in Vlaanderen voor de rijksbegroting
Daarnaast is er in het centenboekje sprake van een nieuwe algemene besparing van 40,9 miljoen euro. ((Ludwig Vandenhove)
Later op de dag wordt traditioneel ook het ‘Centenboekje’ voorgesteld, waarin de begrotingsplannen van de regering uit de doeken worden gedaan. (DM)
Er komt een wegenvignet, afzonderlijke godsdienstvakken verdwijnen in het gemeenschapsonderwijs en de prijs van de dienstencheques gaat omhoog. Dat heeft kersvers Vlaams minister van Begroting en Financiën Ben Weyts (N-VA) gezegd in een persconferentie over het zogeheten centenboekje, de Vlaamse term voor de begrotingstabellen. “Maar in de eerste plaats besparen we bij onszelf, bij de overheid”, klinkt het. (VRT)
Jaarlijks publiceert elke overheid een centenboekje waarin transparant en duidelijk wordt gecommuniceerd waaraan de middelen worden besteed. (nv-a.be)
In Vlaanderen bijvoorbeeld gaat de septemberverklaring gepaard met een centenboekje: 24 pagina’s vol cijfers over het begrotingsakkoord. (weblex.irisnet.be)
Als de centenboekjes en de tabellen dan volgende week op tafel komen – sneller dan ooit, minder dan een week na de regeerverklaring – dan kunnen wij opnieuw een volwaardig debat voeren over hoe die ambitie en die visie zal worden gerealiseerd, en of die cijfers de intenties tegenspreken of bevestigen. (vlaamsparlement.be)
het meer en meer volbouwen van de open ruimte met appartementsblokken; appartementiseren
vgl. verappartementisering; appartementisering
Franky Demon pakt uit met beleidsplan Ruimte Brugge: “Onze stad mag niet ’verappartementiseren’” (kw.be)
Uit de verdeling van de verhuringen naar woningtypologie blijkt dat Antwerpen de meest ‘verappartementiseerde’ huurmarkt heeft (knack.be)
Vlaanderen verappartementiseert. Dat werkwoord staat nog niet in Van Dale, maar iedereen begrijpt het meteen. (standaard.be)
het meer en meer volbouwen van de open ruimte met appartementsblokken; verappartementiseren
vgl. appartementisering; verappartementisering
Maar er is ook een politieke beslissing die ervoor zorgt dat onze regio ‘appartementiseert’. (hln.be)
Jalo Beheer werkt in een groeimarkt, want Vlaanderen appartementiseert in een hoog tempo. (kanck.be)
Elke dag een honderdtal flats erbij: Vlaanderen is in ijltempo aan het “appartementiseren”. (nieuwsblad.be)
Woonhuizen doen het beter dan appartementen. Vlaanderen wordt in sneltempo ‘geappartementiseerd’. (tijd.be)
het ontnederlandsen, ihb in bepaalde regio’s zoals de rand rond Brussel of steden
Die aantrekkingskracht en openheid hebben ook een keerzijde. De migratie richting Vlaamse Rand, en bij uitbreiding Halle-Vilvoorde, leidt tot verstedelijkingsdruk en hoge grond- en
woningprijzen. (…) Ook vervreemding en ontnederlandsing zijn tastbare gevolgen. (Vlaams regeerakkoord – 2024)
Ontnederlandsing van onze leefwereld schept een probleem in de Brusselse rand.(ugent.be)
Volgens Bonte is het een bewuste beslissing om een drietalige bijlage te versturen: “Dat heeft te maken met de ontnederlandsing van onze bevolking door de snelle groei." (vrt.be)
het afnemen van het Nederlands als voertaal in een bepaalde regio; in Vlaanderen in het bijzonder gebruikt in de rand rond Brussel
zie ook ontnederlandsing
Zo is het “ontnederlandsen” – en ik spreek bewust al niet meer over verfransen – hier veel feller aan de gang dan in Antwerpen, Gent en Mechelen (standaard.be)
“We zullen nooit toestaan dat ons hoger onderwijs ontnederlandst”, zegt Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). (bruzz.be)
Geen verfranste, wel ‘ontnederlandste’ rand. (demorgen.be)
Ludieke uitdrukking over de fictieve Heilige Neutia wiens naam is afgeleid van neuten. Zij zou dan de patrones zijn van de krefters, zagemans en zeurders.
De uitspraak : “Ga maar al beewegen naar de Heilige Neutia.”
of
“Brand maar al een kaarske voor de Heilge Neutia.”
is een kleurrijkere versie van “Stop nu eindelijk met zaniken!!!”
-“(zeer veel gezeur)”
-“Ja ’tis goed! Ik weet het nu al! Ga maar al beewegen naar de Heilige Neutia.”
Er goed voorliggen.
In een gunstige positie verkeren.
Prettige vooruitzichten hebben.
Morgen moet je niet gaan werken en ze voorspellen goed weer.
Amai, ge ligt er goed voor.
(ofte ge ligt er goe veur)
gaan beewegen: een beeweg volgen om op bedevaart te gaan
Groot Woordenboek der Nederlandse Taal (1950): (beeweegde, heeft gebeeweegd), (Zuidn.) ter beevaart gaan.
Ze zijn gaan beewegen om te bidden voor een goede afloop.
In de ommegang rond de kerk gingen de vissers en hun gezinnen ‘beewegen’ langs de zeven stenen kapelletjes (kerknet.be)
Sinds eeuwen kwamen gelovigen naar de kapel beewegen en bidden tot Onze-Lieve-Vrouw onder de aanroeping van “Maria Middelares aller genade”. (mariaparochie.be)
Deze boom zou dus al 500 jaar oud zijn, maar ook dat is overlevering. In een boekje van 1886 met als titel “Hoe moet men beewegen.” (sint-andrieskerk.be)
Vanaf dat jaar werd er druk “gebeeweegd” (beeweegen = een gebedsweg doen) naar Wimmertingen en verwierf het dorp bekendheid als bedevaartsoord. (hasel.be)
Te Kachtem beeweegde men op zijn naamfeest tegen de vallende ziekte. (dbnl.com)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
