Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
Het oude werkwoord ‘garen’ voor ‘verzamelen’ is in het Nederlands
alleen gebruikelijk in bijzondere stijl. In Frans-Vlaanderen is het een neu-
traal en zeer gebruikelijk woord.
Me goan goan erpels garen – We gaan aardappelen rapen
om een werkwoord in de tweede persoon enkelvoud te zetten wordt in Limburg het persoonlijk voornaamwoord ‘du’ teruggebracht tot ‘te’ dat direct aan de stam geplakt wordt, in vragende zin is dit bijna standaard
Voorbeeld: bis du (ben je) wordt dan biste
Este opsjuuts biste ouch weer sjnel vaerdig
Als je opschiet ben je ook weer gauw klaar.
Ich höb et neet good versjtange, wat zagste?
Ik heb het niet goed verstaan, wat zei je?
Es diene miensj sjtörf sjteiste der es vrouw gans allein veur.
Als je man sterft sta je er als vrouw helemaal alleen voor.
raam
vgl. rute
Als er iemand meerijdt die in m’n door de zon opgewarmde auto stapt, moet ik dikwijls vragen de ruiten toe te doen als ze airco willen (autoforum.be)
als je van een hoest al wakker wordt, zou ik de ruiten toedoen… of je huis beter isoleren. (beyondgaming.be)
Honderden bijen sluiten koppel acht uur lang op in eigen huis: “Linda, doe de ruiten dicht!” (hln.be)
Als de ruit in de badkamer open staat komt er geen geur meer van achter de zekeringkast. als de ruit dicht is komt weer een tocht van achter de kast. (livios.be)
raam
zie ook ruit
doet de rute toe !
sluit het raam!
vnw: notitieblok, schrijfblok, blocnote
zie ook nota
Met een fototoestel en een notablok bracht Arp verslag uit van de demonstraties van de Alliantie D19-21 (demorgen.be)
Dagelijks noteerde Patrick Van Hecke al wat hij meemaakte in een minuscuul notablok. (standaard.be)
Deze e-mailclient bevat een volledige desktop information manager: e-mail, kalender, contactmanager, takenlijst, dagboek en notablok. (knack.be)
Dit notablokje is op elk blad gepersonaliseerd met uw naam en logo. Het karton onderaan het notablokje is zwart, wat een mooi contrast geeft met de witte … (ateliermaurice.be)
vnw: over, betreffende, aangaande
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6
Algemene omzendbrief nopens de wegsignalisatie – Deel III Wegmarkeringen (wegenenverkeer.be)
Gemeenschappelijk advies nopens de toepassing van de lasertherapie.(tvgg.be)
Enige beschouwingen nopens de rechtspositie van het personeel van het gesubsidieerd vrij onderwijs. (vub.be)
Bij deze gelegenheid roept Unesco op tot de ratificatie van het Verdrag nopens de bestrijding van discriminatie in het onderwijs (unesco-vlaanderen.be)
Verslag nopens de verdeling van de schade ingevolge arbeidsongevallen of ongevallen op de arbeidsweg. (vrt.be)
Het zwaaide daarvoor met het ‘Verdrag nopens de voorrechten en immuniteiten van de Verenigde Naties’ uit 1946. (demorgen.be)
Als het even kan, mag de onzekerheid nopens de naam van de nieuwe Belgische kampioen wat langer duren. (standaard.be)
man
Dit oud woord gebruiken wij nog doch in een verachtelijken zin.
uitspraak met zware e
Ga van hier, gij gloeiende weer!
Ga vanhier, jij slechte man!
geduld
ook: lankmoedig, lankmoedigheid
Lankmoed is een cabaret-duo uit Vlaanderen, bestaande uit Jan Geubbelmans en Peter Van Ewijk.
Met heil’gen lankmoed gadeslaat (dbnl.org)
wuffer elde het hy ?
hoe oud is hij?
Groot woordenboek der Nederlandse taal (1950): (Zuidn.) iets dat noodzakelijk of onmisbaar is
- de noodwendigheden des levens: de eerste levensbehoeften
vnw: (aangepast) aan de noodwendigheden van: (aangepast) aan de behoeften, (aangepast) aan de eisen van
znwb: in de verb. aan de noodwendigheden van, ten behoeve van. (Vgl. du. Notwendigkeit; in Vl.-België veelal ter vert. van fr. besoin, nécessité).
“Vorige maand nog hebben ze mijn verzoek afgewezen, omdat “de noodwendigheden van het onderzoek dit vereisen”. (vrt.be)
Vlaanderen denkt vandaag anders over buitenlanders dan voor tien jaar, toen Tobback en Vande Lanotte, volgens de noodwendigheden van hun tijd, het bestaande … (demorgen.be)
Ten derde zouden rechters gedelegeerd kunnen worden als de noodwendigheden van de dienst het vereisen. (standaard.be)
Teerhartig, zich om alles en iedereen zorgen makend. (dialectbachtendekupe.be)
Ank ‘t eweten, ‘k had ezwegen! Zó noarnemig, nondedju!” “Ja,” zei de boerinne, “vor een keeë da je je moend opendei! Had j’ ezwegen. Cyriel gienk ebleven zien. Hen ‘k ik ogliek oek edoan. Toet nu toeë!” (De geschiedenis van het toneel in Roesbrugge)
een noodrem in de trein
vnw: noodrem
znwb: In Belg. treinen: noodrem (ter vert. van fr. alarme).
Elk compartiment heeft een noodsein en er zijn er nog enkele in de gang zelf. Op de trein heerste er chaos. Geroep, getier. (hln.be)
Het noodsein was niet sterk genoeg verlicht, in de trein ontbrak een verplicht veiligheidssysteem en de bestuurder heeft wel degelijk het … (nieuwsblad.be)
Er gebeurden geen ongelukken doordat de machinist van een tegemoetkomende trein een noodsein kreeg en op tijd kon stoppen. (treinforum.be)
Het is immers onze (en ook die van de bestuurder) taak om het afgetrokken noodsein te herbewapenen (waardoor de remmen weer lossen), pas dan kan de rit verder gezet worden. (forum.modelspoormagazine.be)
In Mechelen werden dan weer de noodseinen van een treinstel gemanipuleerd en werd een werkwillige treinbegeleider zodanig verbaal geïntimideerd en … (demorgen.be)
“iemand die ruw en driest to werk gaat, en daardoor van alles beschadigt en vernielt” (dialectbachtendekupe.be)
soms ook gezegd van een roekeloos persoon . Jan gaat voor niet achteruit, ’t is een echte reeuwal. Samenstelling van reeuwen (zie dat werkwoord) en al `alles: Het woord stamt uit de tijd dat het reeuwen van overledenen aan een besmettelijke ziekte, zoals de pest, een levensgevaarlijke bezigheid was.
vgl. reeuw
die reewals van jongers komen alle dagen thuis met klinkscheuren in hun kieren . Reeuwals zijn schurdig en ruilokte en gaan ’t al to kandele.
Wat hebben wij toch een sappig taaltje. Chris zoomt in op een paar mooie West-Vlaamse woorden. Gebruik jij bijvoorbeeld “reeuwal”? (Chris Dusauchoit – radio2.be)
vnw: als het nodig is
znwb: (Litt. t.) Als het nood doet: als het nodig is, als de nood aan de man komt.
Maar als het nood doet, worden zij ook tegen zichzelf beschermd. (standaard.be)
hela dat heb ik niet gezegd hé, als het nood doet zorg ik zelf al eens voor iemand die niet goed ziet (mechelenblogt.be)
deze kan je ook in vriezen als het nood doet je kan deze dan een dag op voorhand uit halen (bloggen.be)
Als het nood doet kan je een jeugdherberg doen, in Denemarken zijn dat halve hotels. (beyondgaming.be)
Als het nood doet kom ik hier mijn drinkgeld halen’, gekte hij. (dekroniekenvandewesthoek.be)
Als het nood doet, heeft Frankrijk geen spatje elektriciteit op overschot te koop (seniorennet.be)
sterven, bezwijken
Zwelten – sterven (v. dieren gezegd), krepeeren. (Verklarend glossarium getrokken uit het Gezelle-lexikon van Prof. Dr Frank Baur)
zwolten in hun bloed, alhier (Het hingstdier van Guido Gezelle)
weg of traject dat afgelegd wordt om een reis te maken
hoewel het woord AN is gebruikt NL hier gewoonlijk het woord “route” voor
Waar reders voor de Rode Zee nog een alternatieve reisweg hebben, is er voor de Straat van Hormuz geen andere uitweg. (VRTNWS)
Plant u een trektocht van 1 of meerdere dagen? Hebt u al goed nagedacht over uw reisweg? Hierbij enkele tips voor verwoede trekkers… (Europe Assistance België)
De reiswegen dienen door de gebruiker voor het vertrek van het transport verkend te worden. Elke aanpassing dient bij de Dienst Uitzonderlijk vervoer aangevraagd te worden. (wegenenverkeer.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
