Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
turnpak voor vrouwen, balletkostuum voor vrouwen
opm: in SN-NL is een maillot een kousenbroek
Zwarte maillot zonder mouwen
Hoe was je een maillot het best? – Turnkring Atlas
Ik bleef echter trouw gaan, want mama had al een maillot van de balletschool gekocht. (lunatic.be)
Voor het keurturnen is een maillot verplicht. (sportuna.be)
een lange broek die te kort is
zie ook: tram, afgereden van de ~, onder de tram gezeten hebben, smirrekes, op ~ lopen
Hij groeit zo rap, die broek is weeral te kort…, er staat water in zijne kelder.
’water in de kelder hebben staan’. Zou het iets te maken hebben met een mislukte verbouwing? Nattigheid aanvoelen? Nope, hiermee wordt bedoeld dat je ‘hoogwater’ hebt. Oftewel: je broek is te kort. (gidsvoorhetzuiden.nl)
slogan gelanceerd tijdens het opheffen van de lockdown in coronatijden als opvolger voor blijf in uw kot
Zowel minister De Block als motivatiepsycholoog Maarten Vansteenkiste waren het meest gecharmeerd door deze slogan:
“Kom uit je kot, maar doe niet te zot!” De inzending kwam van Anita Mannaert. Er was niets te winnen, behalve eeuwige roem! ??(radio2.be)
Liveblog: Weer meer dan 100 nieuwe besmettingen en 29 overlijdens: “Kom uit uw kot, maar doe niet te zot” (vrt.be)
Blijf in je huis.
“Blijf in uw kot”, met die iconische uitspraak probeerde Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) de Vlaming te overtuigen om thuis te blijven. “Ik meen het”, voegde ze er nog aan toe. Hoe goed ze het ook bedoelde, er wordt nogal mee gelachen.
zie ook kom uit uw kot, maar doe niet te zot
Het eerste coronanummer is een feit: MNM komt met ‘Blijf In Uw Kot’-remix van Maggie De Block
Waarom is “in uw kot blijven” zo belangrijk? Goedele Wachters legt het helder uit in drie minute (vrt.be)
“Blijf in uw kot of ruim uw vuil op”: Vogelbescherming Vlaanderen roept coronawandelaars op afval beter op te ruimen (vrt.be)
slogan gelanceerd tijdens het opheffen van de lockdown in coronatijden als opvolger voor blijf in uw kot
Zowel minister De Block als motivatiepsycholoog Maarten Vansteenkiste waren het meest gecharmeerd door deze slogan:
“Kom uit je kot, maar doe niet te zot!” De inzending kwam van Anita Mannaert. Er was niets te winnen, behalve eeuwige roem! ??(radio2.be)
slogan gelanceerd tijdens het opheffen van de lockdown in coronatijden als opvolger voor blijf in uw kot
Zowel minister De Block als motivatiepsycholoog Maarten Vansteenkiste waren het meest gecharmeerd door deze slogan:
“Kom uit je kot, maar doe niet te zot!” De inzending kwam van Anita Mannaert. Er was niets te winnen, behalve eeuwige roem! ??(radio2.be)
Blijf in je huis.
“Blijf in uw kot”, met die iconische uitspraak probeerde Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) de Vlaming te overtuigen om thuis te blijven. “Ik meen het”, voegde ze er nog aan toe. Hoe goed ze het ook bedoelde, er wordt nogal mee gelachen.
zie ook kom uit uw kot maar doe niet te zot
Het eerste coronanummer is een feit: MNM komt met ‘Blijf In Uw Kot’-remix van Maggie De Block
Waarom is “in uw kot blijven” zo belangrijk? Goedele Wachters legt het helder uit in drie minute (vrt.be)
“Blijf in uw kot of ruim uw vuil op”: Vogelbescherming Vlaanderen roept coronawandelaars op afval beter op te ruimen (vrt.be)
neologisme ten tijde van de coronacrisis: Bij de verdere afbouw van de lockdown werd de vierpersonenregel vervangen door ‘de zes gouden regels voor het individu’:
1. De hygiëneregels blijven essentieel: we moeten nog altijd regelmatig de handen wassen en geven elkaar geen hand of kussen elkaar niet als begroeting.
2. Activiteiten doen we liefst in open lucht. Als dat niet mogelijk is, moeten de ruimtes waar de activiteiten zo goed mogelijk verlucht worden.
3. Extra voorzorgsmaatregelen nemen bij contact met risicogroepen.
4. Er moet nog altijd een veilige afstand gerespecteerd worden (met uitzonderingen voor eigen huishouden en bubbel en kinderen jonger dan 12).
5. Sociale contacten kunnen vanaf 8 juni met 10 personen per week. Deze regel geldt per individu en de groep van 10 mag per week veranderen.
6. Groepen mogen niet groter zijn dan 10 personen – kinderen inbegrepen. Dat geldt zowel thuis, buitenshuis als bijvoorbeeld in restaurants.
Chaussée d’amour in Brustem blijft dicht: “Zes gouden regels zijn niet vervuld” (vrt.be)
Wat het individuele gedrag betreft, zijn er zes gouden regels, waarbij de hygiënemaatregelen essentieel blijven. (meerhout.be)
Premier Wilmes roept iedereen op om zes gouden regels te respecteren om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. (tvl.be)
neologisme gelanceerd tijdens de versoepeling van de lockdown-maatregelen van de coronacrisis waarbij iemand slechts 4 vaste personen voor sociaal contact kan ontmoeten
zie ook zes gouden regels
Microbioloog Herman Goossens (UAntwerpen) maakt zich zorgen. “Als ik hoor hoe mensen de vierpersonenregel op allerlei creatieve manieren interpreteren, dan is het duidelijk dat we de boodschap echt niet begrepen hebben”, zegt hij. (demorgen.be)
Is er preteaching voorzien om die vierpersonenregel toe te passen? (tweets)
Viroloog Marc Van Ranst over vierpersonenregel: “Verscheurende keuzes, maar dit is maar voor een korte periode”. (liveblog.be)
‘Die vierpersonenregel is een groot risico.’ (hoofdpunten.be)
Gerda: Hebde gij al 4 mensen voor uwe vierpersonenregel gekozen, Jean?
Jean: Ja, mijn cafévrienden de Jef, de Swa, den Tom, de Luc, den Dré, de Walter, den Edgard en den Ewoud.
Gerda: Dat zijn er toch acht?
Jean: Acht halve gares, dat zijn er nog maar altijd vier helen hé ;)
neologisme ten tijde van de coronacrisis: Bij de verdere afbouw van de lockdown werd de vierpersonenregel vervangen door ‘de zes gouden regels voor het individu’:
1. De hygiëneregels blijven essentieel: we moeten nog altijd regelmatig de handen wassen en geven elkaar geen hand of kussen elkaar niet als begroeting.
2. Activiteiten doen we liefst in open lucht. Als dat niet mogelijk is, moeten de ruimtes waar de activiteiten zo goed mogelijk verlucht worden.
3. Extra voorzorgsmaatregelen nemen bij contact met risicogroepen.
4. Er moet nog altijd een veilige afstand gerespecteerd worden (met uitzonderingen voor eigen huishouden en bubbel en kinderen jonger dan 12).
5. Sociale contacten kunnen vanaf 8 juni met 10 personen per week. Deze regel geldt per individu en de groep van 10 mag per week veranderen.
6. Groepen mogen niet groter zijn dan 10 personen – kinderen inbegrepen. Dat geldt zowel thuis, buitenshuis als bijvoorbeeld in restaurants.
Chaussée d’amour in Brustem blijft dicht: “Zes gouden regels zijn niet vervuld” (vrt.be)
Wat het individuele gedrag betreft, zijn er zes gouden regels, waarbij de hygiënemaatregelen essentieel blijven. (meerhout.be)
Premier Wilmes roept iedereen op om zes gouden regels te respecteren om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. (tvl.be)
1. gereedschap, uitrusting, gerei, spullen
eetgerief, huisgerief, kampeergerief, kookgerief, keukengerief, knutselgerief, kuisgerief, naaigerief, scheergerief, schildergerief, schoolgerief, schrijfgerief, slaapgerief, tekengerief, toiletgerief, tuingerief, visgerief, zwemgerief,…
DS2015 geen standaardtaal
taaladvies.net: standaardtaal in België
zie ook goed gerief; schoon gerief
2. mannelijke geslachtsdelen
Van Dale online: gerief: (1376-1400 ‘genot, voordeel, winst’)
etymologie onzeker, wel te verbinden met Middelnederlands r?ve (mild, overvloedig)
> BE benodigdheden: gerei
ook als tweede lid in samenstellingen als de volgende, waarin het eerste lid een handeling of een werkterrein noemt:
bakgerief, borduurgerief, bouwgerief, douchegerief, hengelgerief, kampeergerief, klimgerief, rookgerief, voetbalgerief, werkgerief, zitgerief
1. Ik zal mijn gerief pakken om uwen band te plakken.
Doet dat computergerief eens van de tafel af, we gaan eten.
1. Politie vindt gerief voor plantage (Turnhout) – De Standaard
2. Zijn broek spant zodanig dat je duidelijk zijn gerief ziet zitten.
Goed gerief moet onder een afdak hangen.
zwemuitrusting, zwemgerei
taaladvies.net: standaardtaal in België
zie ook gerief
Deze rugzak met zwemgerief werd aangetroffen ter hoogte van De Campina in Gemeente Dessel. (facebook)
Opgelet deze activiteit is van 13u tot 17u en zwemgerief zal nodig zijn! (scoutsdehaan.be)
In deze 3 dagen zul je zwemmen (woensdag zwemgerief meebrengen), basketten, hockey, je coolste tricks op de airtrack laten zien, baseball en … (popsjot.be)
Zwemgerief vergeten= niet mee gaan zwemmen (de school beschikt niet over reservekledij). (vbsramsel.be)
1. gereedschap, uitrusting, gerei, spullen
eetgerief, huisgerief, kampeergerief, kookgerief, keukengerief, knutselgerief, kuisgerief, naaigerief, scheergerief, schildergerief, schoolgerief, schrijfgerief, slaapgerief, tekengerief, toiletgerief, tuingerief, visgerief, zwemgerief,…
DS2015 geen standaardtaal
zie ook goed gerief; schoon gerief
2. mannelijke geslachtsdelen
Van Dale online: gerief: (1376-1400 ‘genot, voordeel, winst’)
etymologie onzeker, wel te verbinden met Middelnederlands r?ve (mild, overvloedig)
> BE benodigdheden: gerei
ook als tweede lid in samenstellingen als de volgende, waarin het eerste lid een handeling of een werkterrein noemt:
bakgerief, borduurgerief, bouwgerief, douchegerief, hengelgerief, kampeergerief, klimgerief, rookgerief, voetbalgerief, werkgerief, zitgerief
1. Ik zal mijn gerief pakken om uwen band te plakken.
Doet dat computergerief eens van de tafel af, we gaan eten.
1. Politie vindt gerief voor plantage (Turnhout) – De Standaard
2. Zijn broek spant zodanig dat je duidelijk zijn gerief ziet zitten.
Goed gerief moet onder een afdak hangen.
kopgroep
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
België blijft in koppeloton van productiefste landen, maar OESO maakt zich zorgen. (vrt.be)
Pelt – In het koppeloton voor zonnepanelen – Internetgazet
Manon De Roey meteen in koppeloton Australian Open (golf.be)
Kortrijk blijft hiermee in het koppeloton van goedkope parkeersteden (parko.be)
De VRT zit in het koppeloton van de openbare omroepen en hoort daarvoor meer waardering van de (Vlaamse) overheid te krijgen. (nnieuws.be)
Deze gepassioneerde eigenaar bracht het domein naar het koppeloton van de appelatie (topwijnen.be)
knokkel (gewricht van de vinger)
eventueel bij uitbreiding vingerkootje
ANW: (vooral) in België
Met een lat of regel tikte de juf de linkshandigen op de kneukels en ook als je de pen niet op de juiste manier vasthield kreeg je ervan (heel lang geleden, maar zelf heb het ook nog meegemaakt.
Als het kouder wordt krijgt oma pijn aan haar kneukels.
De knoesten op haar kneukels doen hem denken aan de knopen in de nerven van het hout, boven, in de panelen van de kasten. (Alle dagen samen – Erwin Mortier)
Even vertrekt het snuitje in dreigende rimpels, maar de vrouw stopt de kneukel van haar rechterwijsvinger in het mondje, en de baby begint wild te zuigen. (Het gezin van Puynbroeckx – Monica Van Paemel)
knokkel (gewricht van de vinger)
ANW: (vooral) in België
Met een lat of regel tikte de juf de linkshandigen op de kneukels en ook als je de pen niet op de juiste manier vasthield kreeg je ervan (heel lang geleden, maar zelf heb het ook nog meegemaakt.
Als het kouder wordt krijgt oma pijn aan haar kneukels.
De knoesten op haar kneukels doen hem denken aan de knopen in de nerven van het hout, boven, in de panelen van de kasten. (Alle dagen samen – Erwin Mortier)
Even vertrekt het snuitje in dreigende rimpels, maar de vrouw stopt de kneukel van haar rechterwijsvinger in het mondje, en de baby begint wild te zuigen. (Het gezin van Puynbroeckx – Monica Van Paemel)
knokkel (gewricht van de vinger),
ANW: (vooral) in België
Met een lat of regel tikte de juf de linkshandigen op de kneukels en ook als je de pen niet op de juiste manier vasthield kreeg je ervan (heel lang geleden, maar zelf heb het ook nog meegemaakt.
Als het kouder wordt krijgt oma pijn aan haar kneukels.
De knoesten op haar kneukels doen hem denken aan de knopen in de nerven van het hout, boven, in de panelen van de kasten. (Alle dagen samen – Erwin Mortier)
Even vertrekt het snuitje in dreigende rimpels, maar de vrouw stopt de kneukel van haar rechterwijsvinger in het mondje, en de baby begint wild te zuigen. (Het gezin van Puynbroeckx – Monica Van Paemel)
vingerkootjes, kneukels zijn de knokkels of de gewrichten van de vingers
ANW: (vooral) in België
Met een lat of regel tikte de juf de linkshandigen op de kneukels en ook als je de pen niet op de juiste manier vasthield kreeg je ervan (heel lang geleden, maar zelf heb het ook nog meegemaakt.
Als het kouder wordt krijgt oma pijn aan haar kneukels.
De knoesten op haar kneukels doen hem denken aan de knopen in de nerven van het hout, boven, in de panelen van de kasten. (Alle dagen samen – Erwin Mortier)
Even vertrekt het snuitje in dreigende rimpels, maar de vrouw stopt de kneukel van haar rechterwijsvinger in het mondje, en de baby begint wild te zuigen. (Het gezin van Puynbroeckx – Monica Van Paemel)
Hier kunnen woorden alfabetisch opgelijst worden die:
- in het Vlaams een ander geslacht hebben dan in het SN
- waar er binnen Vlaanderen verschillen zijn in het gebruik van het geslacht
- waar er discussie is over het geslacht … der engelen ;) (engelen, het geslacht der ~)
| woord | Vlaanderen | Nederland | speciallekes & opmerkingen |
|---|---|---|---|
| abces | m. | o. | v. in Antwerpen |
| accordeon | m. | o. | |
| account | m. | o. | |
| affiche | v. | o. | |
| afval | m. | o. | |
| album | m. | o. | |
| algoritme | o. | m./v./o. | zie ook logaritme |
| angst | v. | m. | |
| aperitief | m. | o. | |
| asfalt | m. | o. | |
| atelier | m. | o. | |
| (auto)bus | m. | m. | v. in Antwerpen |
| bassin | m. | o. | |
| beton | m. | o. | |
| blog | m. | o. | |
| blok | m. | o. | |
| boek | m. | o. | |
| bos (bomen) | o. | o. | m. in West-/Oost-Vlaanderen |
| broodrooster | m. | o. | |
| bulletin | m. | o. | |
| bureau | m. | o. | |
| bureel | o./m. | o. | |
| cadeau | m. | o. | |
| café | m./o. | o. | |
| casino | m. | o. | zie ook Vlaamse uitspraak |
| cement | m. | o. | |
| code | v. | m. | foutieve geslachtstoewijzing van de woordenboekmakers: ‘code’ is een verkorte vorm van ‘codex’, dat wel mannelijk is, maar dat maakt de code nog niet mannelijk |
| combo | v. | o. | |
| commentaar | m. | o. | |
| decolleté | m. | o. | |
| decor | m. | o. | |
| deeg | m. | o. | |
| defilé | m. | o. | zie ook den defilé |
| deken | o. | m./v. | v. in Antwerpen |
| deksel | o. | m. | |
| denim | m. | o. | |
| dessert | m. | o. | |
| diner | m. | o. | |
| doolhof | m. | o. | |
| dossier | m./o. | o. | |
| dok | m./v./o. | o. | v. in Antwerpen en de Kempen, m. in Mechelen en Oost-Vlaanderen, elders o. |
| eigendom | m. | o. | |
| fiche | v. | o. | |
| filter | m. | o. | |
| flatscreen | m. | o. | |
| frituur | v. | v. | schijnbaar onzijdig in Vlaanderen door grammatica: gereduceerd lidwoord |
| fysiek | m. | o. | |
| gas | v. | o. | |
| getuigenis | v. | o. | |
| gilet | m. | o. | v. in Antwerpen-stad |
| hoen | v. | o. | |
| hof | m. | o. | |
| home | m./o. | m. | voornamelijk m. |
| horloge | o. | o. | v. in Antwerpen zie ook uurwerk |
| hypo | m. | o. | |
| ID | m. | o. | |
| idee | o. | m./o. | zie ook gedacht |
| kaart | v. | m./v. | |
| kast | v. | m. | |
| kader | m. | o. | zie Van Dale |
| kapsalon | o. | m. | idem voor ‘salon’ |
| kat | v. | m. | kater en kattin zijn respectievelijk m. en v. |
| kleur | o. | m./v. | |
| koffer | m. | m. | o. in Antwerpen |
| kroost | m. | o. | |
| koord | v. | o. | |
| lek | o. | o. | m. in Antwerpen |
| level | m. | o. | |
| logaritme | o. | m./v. | |
| marsepein | m. | m./o. | |
| matras | v./m. | o. | voornamelijk v. “In het Nederlands is matras van oorsprong een de-woord. Tegenwoordig komt matras, met name in Nederland, ook als het-woord voor. In België wordt matras voornamelijk als de-woord gebruikt; in Nederland is zowel de matras als het matras gangbaar.” (taaladvies.net) |
| menu | m. | o. | |
| moment | m. | o. | |
| mozaïek | m. | o. | |
| muziek | m. | v. | |
| nest | m. | o. | |
| nummer | m. | o. | |
| omslag | m. | o. | |
| oog oor |
o./v. | o. | v. voornamelijk nog in vaste uitdrukkingen (zie iets of iemand in d’oog houden + commentaren aldaar) |
| ogenblik | m. | o. | |
| order | m./o. | m./v./o. | voornamelijk o., m. komt maar raarder voor |
| orkaan | m. | m. | o. in Antwerpen, v. in de Antwerpse Kempen (zie reacties) |
| overschot | m. | o. | |
| percent | m. | o. | |
| plafond | m. | o. | zie ook plafon, blafon |
| plein | o. | o. | v. in Antwerpen |
| prikkeldraad | m. | o. | nonsensicale geslachtstoewijzing in NL, want gewoon ‘draad’ is er wel m. zie ook pinnekesdraad/stekkerdraad |
| proza | v. | o. | |
| punt (leesteken) | o. | m./v. | |
| raam | m./v./o. | o. | |
| reden | v. | m. | |
| riool | v. | o. | |
| rit | v. | m. | |
| salon | o. | m. | idem voor ‘kapsalon’ |
| schilderij | o. | o. | v. in Antwerpen, Vlaams-Brabant |
| t-shirt | m. | o. | v. in de Kempen |
| tafel | m./v. | m./v. | m. in West- en Oost-Vlaanderen; v. in Antwerpen, Vlaams-Brabant en Limburg |
| tarmac | m. | o. | zie ook Vlaamse uitspraak |
| techniek | m. | v. | |
| tenue | m. | o. | |
| tennis | m. | o. | |
| terras | o. | o. | v./m. in West- en Oost-Vlaanderen |
| thuis | m. | o. | |
| transport | m. | o. | |
| trottoir | m. | o. | |
| venster | v. | o. | |
| vest | v. | o. (kledij) m./v. (stadsgracht) |
|
| villa | v. | m./v. | |
| voetbal + andere balsporten | m. | o. | |
| zand | o. | o. | m. in Limburg |
zie ook:
- de, ’t, over de versus ’t
- grammatica: gereduceerd lidwoord (+ link naar lijst van Grytolle)
- straat, t straat
een totem toekennen (o.a. bij de scouts)
vooral volt.deelw. getotemd zijn of worden
niet in Van Dale 2016
scoutszaventem.be: Er werden 6 leiders getotemd op voorkamp! Proficiat!
be.linkedin.com/in/warre-van-den-steen: Verder ben ik getotemd als Vastberaden Caraya, gekenmerkt als sociaal en kritisch.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
