Vlaamse geslachten

Vlaamse geslachten

(lijst)

Hier kunnen woorden alfabetisch opgelijst worden die:
- in het Vlaams een ander geslacht hebben dan in het SN
- waar er binnen Vlaanderen verschillen zijn in het gebruik van het geslacht
- waar er discussie is over het geslacht … der engelen ;) (engelen, het geslacht der ~)

178

Zijde zeker van ‘het home’ in ‘t ’Schoon Vlaams’? Enkel de uniefs gebruiken dat schriftelijk (en dan nog zijn ze niet consistent en blijft ‘de home’ dikwijls doorsijpelen), al de rest hoor ik gewoon het logische en feitelijk exclusief correcte (want Engelse leenwoorden = mannelijk) ‘den home’ zeggen. ‘Het home’ is bij mijn weten gewoon Hollands.

Inderdaad, het home is gewoon Hollands, zoals het atelier, het boek enz. Toch zijn er veel mensen die het home zeggen en schrijven. Zie Google en de reactie van Georges bij home en van haloewie bij mobilhome.
Paradoxaal is wel dat home in de betekenis van rusthuis niet meer bestaat in Nederland. Toch gebruiken wij hun onzijdig lidwoord.

Haha, ik ging bus ook toevoegen, maar bij mijn weten is ze alleen vrouwelijk in de Kempen en in Antwerpen stad. In Brussel (gehoord op tv) en Oost-Vlaanderen (in een voorbeeld van aliekens) is bus mannelijk. Waarschijnlijk ook in West-Vlaanderen. Limburg? Geen idee.
Zie ook Google op “den bus” en reacties bij lopen.

Hmm, aan home in de betekenis van rusthuis had ik niet gedacht. Volgens mij is dat niet echt algemeen Vlaams. Zelf zeg ik gewoon rusthuis, maar ik spreek natuurlijk niet voor iedereen, en zoveel gesprekken over rusthuizen heb ik nu ook weer niet.

Alhoewel, nee, ik zeg rustoord, niet rusthuis.

t-shirt mannelijk? Voor mij vrouwelijk. Ne short, dat is mannelijk.

Georges, zegt u dan: “Mijn t-shirt is proper, ze moet niet gewassen worden.”?

Ja zenne, ik zou dat zeggen want ze is inderdaad zo proper als ik weet niet wat. Waarom zou ik die T-Shirt dan wassen?

Ik was op zoek naar voorbeelden van die vrouwelijke T-shirt op het internet en dacht er een gevonden te hebben:
“Heren vest kan gedragen worden met een t-shirt. Haar mouwen moet iets kijken uit onder de mouwen van de jas (en als het moet met de gebruikelijke klassieke jas, 1.5 – 2 cm). De hoeken van de kraag is te verbergen onder. "
Maar het is blijkbaar door een Russische vertaalmachine geproduceerd. Dat telt niet zeker ;)

Als het nu een Chinese vertaalmachine was, zou ik nog zeggen … ;)

Tiens, misschien dat der nog een lemma nodig is: “Antwerpse/Kempische geslachten”. Mannelijken t-shirt volgt in alle geval de regel voor Engelse leenwoorden (altijd mannelijk tenzij toevallig niet).

Nog eentje: de moment, m. of v.? Ik kan het niet direct zeggen.

Het is/was moeilijk goegelen maar eindelijk een vrouwelijke t-shirt op het net gevonden:

Bij t-shirts beperkt zijn kritiek zich tot ‘het is een zak’ of ze is gekrompen/uitgelepen. (blogspot.be)

moment

WNT: moment
znw. onz.; in Z.-N. m.

Voor mij (in Antwerpen) is moment mannelijk. “Wacht eens ne moment, ik ben niet gereed”. Hoewel het onzijdig van het Hollands toch ook invloed heeft, maar moment is nooit vrouwelijk.

t-shirt

Ik geef me gewonnen :)

Elkeskeer ik op ‘t nieuws over een de orkaan ’hij’ hoor spreken vloekt dat in mijn oren. Maar ’t zijn blijkbaar mijn Antwerpse oren:
http://www.aentwaerps.be/forum/topic/148

De orkaan vloekt bij mij ook want orkaan is onzijdig in Antwerpen …

Nu zie ik toevallig dat ‘dok’ m. is toegevoegd. Dat is absoluut onjuist: dok is vrouwelijk in Antwerpen! Heel zeker weten.

Misschien is het handig van de woorden die men toevoegt ook in een reactie te zetten. Dan moeten we niet heel de lijst afdoen.

Dat is straf, Bon. Ik was er daarjuist ook mee bezig, maar omdat in het lemma dok, aan den ~ werken er een mannelijke dok stond. Nu schijnt ‘den dok’ wel meer voor te komen.

Toegevoegd: koffer (o. in Antw.), album (m.), afval (m.)

‘Terras’ toegevoegd als m.

Tiens, ik zou dat nooit zeggen nen terras. Voor mij is het onzijdig. Maar er zijn er inderdaad die het mannelijk vinden:

Hebde nen terras die naar het zuiden georienteerd staat ? (forum.politics.be)

Nee merci, hier kan ik gerust tot een uur of elf buiten op nen terras zitten en door de donkere binnenstraatjes naar huis fietsen (forum.politics.be)

Ge doet … -nen parasol vanop nen terras van een cafe in izegem, kwou em … (9lives.be)

In en rond Antwerpen is terras inderdaad onzijdig. Misschien vroeger vrouwelijk, maar zeker nooit mannelijk.
Ik denk dat terras mannelijk is in de Vlaanders (ook volgens oude woordenboeken).
Met uw permissie, nthn, zet ik bij mannelijk: West- en Oost-Vlaanderen.

Volgens het WNT: terras
znw. onz., voorheen ook vr., en in Z.-Nederl. meest m.; mv. -sen. Mnl. terraes, terraesse enz. Uit fr. terrasse.

Hmm, nu dat ik der nog wat over nadenk is ‘nen terras’ misschien zelfs beperkt tot Oost-Vlaanderen, want in West-Vlaanderen is het ‘e terrasse’, en dus vrouwelijk. Een overhaaste toevoeging dus, waarvoor mijn excuses.

Nog ne klassieker toegevoegd: deksel. Het aantal keer dat wij op school te horen kregen dat het ‘de deksel’ moest zijn, miljaar zeg. Verrassend genoeg is dat blijkbaar een van de weinige woorden die door de Hollanders mannelijk gemaakt zijn (hoewel ze zichzelf daarvan niet bewust zijn), want historisch gezien is het al altijd onzijdig geweest. Eveneens tot mijn grote verrassing stel ik vast dat de Taalunie zowel mannelijk als onzijdig goedkeurt, misschien zijn er dus nog een aantal regio’s in Holland waar dat de mensen toch onzijdige deksels op hun potten, ik bedoel pannen, nee steelpannen, euh…, zetten. Iedereen weet natuurlijk dat ‘nen deksel’ niet bestaat.

Toegevoegd: menu: m. in Antwerpen. Misschien ook in de Vlaanders?

Volgens mij wel, en volgens de WNT ook.

Blog toegevoegd. Het blog, hoe komen die Hollanders er toch op…

“Mieke Van Hecke begint aan de rit in Gent, maar rijdt ze hem ook uit? " Hem? Voor mij klopt dat niet.
Het is moeilijk goegelen maar ik zie toch dat ik niet alleen ben:
Het is onze 1ste rit die we samen gesteld hebben en al zeg ik het zelf, ze is mooi. (bmw-mc-vl.be)

Ook voor mij is rit vrouwelijk!

Er zijn toch wel treffers voor “ne rit”. Invloed van het Hollands of doordat jonge mensen het woordgeslacht niet meer aanvoelen en alles mannelijk maken?

“In Zingem rijden Charlie en Chris door naar Zwalm, want Charlie moet nog 3 hellingen verkennen voorne rit. Toch enorm veel respect voor iemand van 83 j ze.

24 sep. 2007 – wasda ni die dinge waar ge u moest voor inschrijven en ne rit kon winne op de ring? ah shit, get gelijk wss, allé mee da er niemand van ons …

10 feb. 2010 – Met 11 man en 5 vrouwen zijn we op Kalken Dorp aanwezig voor ne rit te Hamme- Zochte, Rudy R , Rudy DC,

4 okt. 2009 – 10 posts – ?2 auteurs
Haha ja das allemaal geen probleem ik ben ook geen prof e ;) gewoon zoals jullie peisk :) , tijd om mss es allemaal aftespreken voor ne rit :)"

“Ne rit” klinkt ook zeer vreemd in mijn oren, 9 op de 10 keer dat ik het luidop zeg dan toch. Alles ver-ne’en is denk ik ook een West-Vlaming-die-geen-West-Vlaams-spreekt-fenomeen, maar kan inderdaad ook aan een vermannelijking van de woordenschat bij de jeugd liggen. Ik neem aan dat het zich uiteindelijk wel terug gaat stabiliseren.

Trouwens net nog omslag toegevoegd (niet per se alleen in de betekenis van briefomslag). Ik zat op eBay te snuffelen achter een paar boeken en zag in de door eBay toegevoegde beschrijving “De kaft is niet zichtbaar beschadigd en het eventuele stofomslag zit nog om de harde kaft heen.” HET omslag??? Dan ook “Het slag om de Ardennen”?
Op de Nederlandse Wikipedia over omslag (https://nl.wikipedia.org/wiki/Omslag) is het precies wel mannelijk gebruikt, maar met die Hollanders weet ge maar nooit.

villa

“De villa werd aan het begin van de 20e eeuw al onderzocht, maar raakte daarna weer overgroeid. Hij kwam onlangs opnieuw in de aandacht toen …”

In SN blijkbaar zowel m. als v. Voor mij (Antw) enkel vrouwelijk.

In Oost- en West-Vlaanderen zijn villa’s ook van ‘t vrouwelijk geslacht. Noorwegen beschikt ook wel over mannelijke villa’s, maar daarbuiten zijn die volgens mij overal vrouwelijk.

orkaan

Ik wil nog efkes terugkomen op orkaan, want voor mij is ze vrouwelijk. Niet mannelijk zoals in het SN, maar zeker ook niet onzijdig zoals soms in Antwerpen blijkbaar: (http://www.aentwaerps.be/forum/topic/148) en zoals de Bon hierboven vindt.

den trottoir

toegevoegd

Kaart: m/v?

In ‘t SN is een kaart hermafrodiet, maar hier volgens mij niet. In West-Vlaanderen is een kaart denk ik 100% mannelijk. Is mijn vermoeden correct dat kaarten daarbuiten daarentegen 100% vrouwelijk zijn? ’Ne kaart’ klinkt mij alleszins toch vreemd.

Een van de zoekresultaten voor ‘ne kaart’: https://www.heinpragt.com/interactie/question.php?nr=866

“ne vriendje”, “ne lied”, ???

De meeste andere resultaten voor ‘ne kaart’ die niet gewoon afkappingen van ‘klei ne kaart’ zijn, zijn zo te zien afkomstig van West-Vlamingen. QED?

kaart is voor mij (Antw) vr.

frituur

in VL zowel de fituur (v.) als het frituur (o.)

kapsalon

Soms ‘het’ in VL zegt het Algemeen Nederlands Woordenboek

Antwerpse Kempen

de orkaan > naast m. ook vr.: de orkaan sloeg hevig toe, ze heeft een spoor van verwoesting nagelaten.

de/’t koffer: gebruik zoals de/het straat
- Waar hebt ge die commissenbak gezet?
- Terug in ’t koffer van de auto.

de villa > vr.: De villa staat al een tijdje te huur; ze is te oud en rijp voor afbraak.

het dok; het zwemdok: o.: De vrachtwagen liefst achteruit naar het dok rijden, ze zullen hem daar laden.
Maar: mijn schoonzoon werkt aan de dok.

T-shirt: naast m. ook vr. in gebruik: Uw t-shirt hangt vol hondenhaar, doe ze gauw uit anders hangt alles vol

het deken (seuzze), niet de deken; de deken is een geestelijke

het home, niet den home: Hij woont in ’t home op de 1ste verdieping.

frituur verhoudt zich zoals straat, stad, koffer,…

matras

toegevoegd. Ik kwam ‘het matras’ tegen en het kletterde in mijn oren…

Hollanders zeggen DE kapsalon?? HET matras???? Man man man.

Ik zou ‘ne frituur’ trouwens ook niet slecht vinden, mannelijk of vrouwelijk maakt mij niet echt uit. Ik denk wel dat die ‘het frituur’ datzelfde fenomeen is als ‘het straat’ of ‘het school’ gelijk dat fansy al zei. “We zijn gisteren gaan eten in da frituur” denk ik dus niet dat iemand zou zeggen. Dat gezegd zijnde klinkt “In da frituur” wel gelijk ne goeien titel voor een Vlaams gangstarapalbum.

Misschien nog een nieuwe toevoeging: den eigendom?

Meer over de betekenis van het lidwoord voor dok:
- Het dok bepaalt het water en de kade, ook de laadkade aan een bedrijf.
- De dok (vr.) is de plaats aan de kade waar men de goederen uit de boot aan land brengt: op het vaste land. De dok is 1 bepaald dok aan de dokken of aan het dok (algemeen).
vb.: Op de dok is het druk, ze staat volgestouwd met containers van het chinese containerschip. Maw. de dok is vrouwelijk.

HET kapsalon is niet soms Vlaams, maar standaard Vlaams.

In de Turkse culinaire cultuur is een kapsalon een gerecht dat samengesteld is uit frieten met daarop shoarma of kebab, topping kaas die wordt gesmolten onder een salamander en daarbovenop salade en andere rauwe groenten, geserveerd met knoflooksaus.

Over dat Turks kapsalon gesproken, ik was al een tijdje curieus achter die naam, en nu heb ik het eens opgezocht, blijkt dat er zelfs een Wikipedia-artikel over bestaat. Zoals wel dikwijlser is de ‘overlegpagina’ daarbij nóg interessanter en zelfs relevanter voor dit eigenste lemma dan het eigenlijke artikel:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Overleg:Kapsalon_(gerecht)

(Ik raad niemand aan door te klikken naar het wespennest van de overlegpagina over ‘friet’:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Overleg:Friet )

Man, man, man, wat is dat allemaal. Echt hilarisch op den duur en ergernis omwille van de onredelijkheid en de onlogica van de lompe Hollanders.
Het eerste wat mij opviel was een DT-fout zoals o.a.: Ik denk dat de situatie per regio VERSCHILD inderdaad. (Alsof ik het wist, van een Hollander uiteraard)
Verder: De levendige horror-fantasie van de Hollanders swingt de pan uit in:
- Patatje oorlog: klinkt alsof de portie frieten al eens gegeten is geweest en opnieuw verkocht wordt.
- Een curryworst special (frikandel special) alsof het een lichamelijke afwijking of een of andere ziekte is: Open ruggetje.
Smakelijk zou ik zeggen!

Haha, fansy, ik hoop dat ‘lompe Hollanders’ schertsend bedoeld is, want wie afrekent op dt-fouten, en andere vermeende fouten, krijgt binnen de kortste keren van hetzelfde laken een broek ;)
Wat hun rare taalgebruik betreft zou ik hen laten doen want het is hun goed recht, zolang zij, en in hun zog de SN-adepten, de VL ook laten doen met ons rare taalgebruik :)

Wat een geluk voor de Vlamingen dat er Hollanders zijn…

Is het ook ‘dat kleur’ aan de overkant van de rivier?

Ja, zenne. Zie kleur

techniek

Techniek v. ? Voor mij (Antw.) mannelijk. Hoe zit het in de andere regio’s?

Merci, de Bon! Georges, ook in West- en Oost-Vlaanderen mannelijk, ’k heb het al aangepast. Misschien nog meer woorden op -iek?

Riool zou alle drie de geslachten tegelijk zijn. Voor mij is een riool 100% onzijdig. Beschikken de riolen in Antwerpen al dan niet over uitstulpels?

Voor mij (Antw) is riool vrouwelijk. De riool, zij is verstropt.

Riool (West-Vlaanderen rioole) is van oudsher vrouwelijk in Vlaanderen. De onzijdige riool is meegekomen met de taalzuivering. Ik lees juist in het WNT dat het vroeger ook vrouwelijk was in Nederland.

WNT: riool
— znw. onz., in Z.-Nederl. (gelijk in ’t Mnl.) vr.

Wat zijn uitstulpels?

Een typfout, moest ‘uitstulpsels’ zijn, een onnozele verwijzing naar de geslachten.

Interessant! De riolering is wel vrouwelijk gebleven. Nu dat ik dat zeg, ik gebruik eigenlijk altijd riolering in de betekenis van riool.

Hoorde zojuist Wim Devilder op het vrt nieuws spreken over het getuigenis van die Cohen tegen Trump in Amerika. Het getuigenis? Het donderde in mijn oren. Voor mij alleen v.

Het is mij ook opgevallen en het deed bij mij ook zeer!

Hier ook enkel vrouwelijk. Getuigenis zou voor mij alleen onzijdig kunnen zijn als het een afgeleid voltooid deelwoord van ‘tuigen’ was.

Gilet is blijkbaar onzijdig voor de Hollanders. Hier overal mannelijk?

Voor mij (Antw) gilet inderdaad mannelijk.

Voor mij (Antwerpen stad) vrouwelijk, maar ne gilet wordt ook wel gezegd, bv. als Georges eens binnenwipt :)

Voila zie, da’s dan ook al weer ne keer toegevoegd. Antwerpen stad lijkt zowat de enige plek waar dat vrouwelijke woorden – die niet naar iets verwijzen dat effectief vrouwelijk is – (nog) ruim vertegenwoordigd zijn. Als ge ooit nog eens een argument zoekt tegen de Brabantse expansie, dat ze eens naar de woordgeslachten kijken.

‘The combo’: daarjust ondertiteld met “het combo”. Hollanders toch.

Matras: volgens de Taalunie m/v/o. Volgens mij is dat enkel vrouwelijk in VL, en zeker niet onzijdig zoals in NL.

Kroost: volgens de Taalunie exclusief onzijdig. Of het mannelijk dan wel vrouwelijk is in deze omstreken kan ik niet direct zeggen, maar onzijdig is het absoluut niet.

Kroost is mannelijk voor mij (en anderen):

Dat het vroeger normaal was om tegen je 16de al ne kroost te hebben moest je ook rekening houden dat je maar op 1 plaats kon werken … (9lives.be)

Merci! En miljaar, ik was al vergeten dat ge ‘matras’ recentelijk had toegevoegd, en dat bibi er dan nog . Net nog eentje tegengekomen: punten (de leestekens) zijn in NL m/v, hier o. Ik denk dat er hier alleen maar ‘ne punt’ wordt gezegd tegen een scherp uiteinde.

> en dat bibi er dan nog zelf op had gereageerd ook.

Moest daar dus staan.

Het punt achter een zin en ook het dubbelepunt en het kommapunt.

Overigens is het SN: “De Nederlandse Taalunie geeft voor het leesteken ‘punt’, alsook voor ‘dubbelepunt’ en ‘dubbelpunt’, aan dat het zowel een de- als een het-woord kan zijn, waarmee zowel de schrijfwijzen ‘de dubbelepunt’, ‘de dubbele punt’ en ‘de dubbelpunt’ als ‘het dubbelepunt’, ‘het dubbele punt’ en ‘het dubbelpunt’ in aanmerking komen” (Wikipedia)

‘Thuis’ toegevoegd. Volgens de woordenlijst van de Taalunie is het exclusief onzijdig (https://woordenlijst.org/#/?q=thuis), volgens de Taaltelefoon, deel van de Taalunie, daarentegen is het in België “een de-woord” en in Nederland “een het-woord” (https://www.taaltelefoon.be/thuis-de-thuis-het-thuis). Op Taaladvies, ook deel van de Taalunie, staat ook dat het “een de-woord” en “een het-woord” is afhankelijk van het land. Slordig!

Hier denk ik wel dat het voor ene keer eens de zuiderlingen waren die hun ‘thuis’ aan een geslachtsoperatie hebben onderworpen, want ‘thuis’ is eigenlijk feitelijk gewoon ‘tehuis’ uitgesproken op zijn Middelnederlands/Vlaams, en ‘tehuis’ is nog altijd onzijdig. Des te verbazender dus dat die mannelijke thuis zonder meer wordt goedgekeurd en de onzijdige thuis zonder meer tot Nederland wordt beperkt.

‘Pak’ in Antwerpen: m, v of o? Ik hoor het in Oost- en West-Vlaanderen af en toe (maar wel consistent) mannelijk (of vrouwelijk, maar misschien is het daar wel mannelijk maar gewoon onvolledig verbogen) gebruikt worden: die pak, ne pak, … Amper zoekresultaten te vinden, maar toch e paar voorbeelden:
“Beter dat ik op diene pak isolatie inrijd,” (9lives.be, iemand van Drongen)
“Ik kreeg diene pak, maar ik hield hem schoon voor mijn eigen…” (seniorennet.be, iemand van Sint-Niklaas)
“en ei zo na had de studiemeester diene pak water op zijne kop.” (scriptie van den UGent, uit een interview van iemand in Brugge, maar het taalgebruik lijkt mij niet echt West-Vlaams, toch niet van die streken)
“zn oar krult lik ne pak noagels” (woorden.org, Lichtervelds gezegde)
“ie krult lijnk ne pak no’els” (woorden.org, Waregemse variant op dat gezegde)

Pak is onzijdig in Antw. Tenminste als het over een stapel gaat. Maar wel ergens ne pak aan hebben, van het werkwoord pakken. (zie o.a. pak, ne ~ aan ; pak, ne goeie ~ doen)

Merci, Georges! Nog eentje: bos, is dat in Antwerpen nog mannelijk in alletwee de betekenissen (een bussel en een verzameling bomen)? Historisch is het volgens de WNT alleszins een millennium mannelijk geweest, en Den Bosch in Noord-Brabant heeft zijne naam ook niet gepikt.

http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=ONW&id=ID4064

Zand, venster en café zijn die onzijdig of mannelijk in VL?
In Limburg in ieder geval mannelijk.

Voor mij (Antw):

het bos met bomen: o.
nen bos bloemen: m.
P.S. Nen bos bomen kan ook, maar is wat zwaar om af te geven ;)

het zand: o.
het venster: o.; is ’t venster toe? Maar de venster (m.) vloekt niet in mijn oren.

het café: o.

Ne mannelijke venster zou ik niet zeggen, vrouwelijk wel. Volgens de WNT is het zelfs lange tijd een vrouwelijk woord geweest (met die -e vanachter):
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M074282

Zand is voor mij ook onzijdig, maar volgens de WNT “in sommige Vl.-Belg. provincies m.”:
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M087891

Café is voor mij eveneens onzijdig, tenzij dat het over kaffie gaat, dan “ne café au lait alstublieft”, volgens de WNT “in Z.-Ndl. ook m.”:
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M012507

Ik vraag mij af of dat sommige van die woorden die nu in SN/NL onzijdig zijn oorspronkelijk afkomstig zijn van dat fenomeen van het gereduceerd lidwoord. ‘De café’ → ‘dcafé’ → ‘tcafé’ lijkt mij op die manier alleszins niet onwaarschijnlijk.

Dank voor Uw bijdrage nhtn.
Ik kan het (als Limburger) niet laten naar bron- en buurtalen te kijken bij zulke kwesties:
Du: der Sand, das Fenster, das Café.
Fr: Le sable, (de zavel), la fenêtre, le café.
Wat van al die talen is er van invloed geweest in het centrale Limburg.

Oeie, correctie: de venster is vrouwelijk natuurlijk, niet mannelijk zoals ik schreef. “de venster, ze staat open”

Casino’s, zijn die aan de overzijde van de Schelde ook mannelijk met klemtoon op de eerste lettergreep?

Zeker en vast, toch bij de oudere generatie.

Naar aanleiding van een reactie op een blog van de taalfluisteraar, waarin (in de reactie) beweerd werd dat ‘proza’ onzijdig zou moeten zijn (ik verschoot mij een bult):
https://taalfluisteraar.be/2019/06/10/zijn-sommige-talen-mooier-dan-andere/

Eens gekeken in de WNT naar het geslacht van ‘proza’, en rara:
“znw. onz., vroeger en thans gewoonlijk in Z.-Nederl. nog vr.”

Nóg een Hollandse veronzijdiging… Ik denk dat er toch met redelijke zekerheid kan gesteld worden dat het woordgeslacht in het hedendaags Hollands geen enkele waarde meer heeft.

Order: m/v/o? Voor mij alleen o, maar ik wou just nen boek bestellen bij een (van oorsprong) Hollandse winkel, en daar stond “Verzendkosten voor deze order”. Dan maar eens woordenlijst.org bekeken, en daar staat ‘m/v/o’. Gebruikt er iemand die geen Nederlander is dat ook mannelijk of vrouwelijk?

Voor mij kan order ook m., zowel in de betekenis van bestelling als van bevel: ‘nen order is nen order!’

Voor mij onzijdig.

Net gezien dat ‘café’ in ’t West-Vlaams in feite ook mannelijk is, overal staat er “de café”:

https://vls.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Caf%C3%A9

Met andere woorden is mijn vermoeden dat ‘de café’ door dat gereduceerd lidwoord onzijdig is geworden waarschijnlijk just – in de periferie heeft het zijn oorspronkelijk geslacht behouden, daarbuiten is “we gaan naar de café” geleidelijk aan vervormd tot “we gaan naar tcafé”, en is ‘het’ café van geslacht veranderd.

Trouwens merci voor de reacties re: order.

Het is meer verspreid dan W-Vlaanderen.

En in de terziele gegane stadsblog ‘gentblogt.be‘ stond er op 28 juni 2005 nog deze bevreemdende aanvulling op het verhaal: “De café van Gloria in de fik zien gaan, iedereen wist dat het voor de verzekeringen was want het hele personeel, de kok en madame pippi stonden al een halfuur voordien bij ons aan de toog zich te bezatten.” (persblog.be)

In de café van Guust kosten zich de speulers van Achel VV umklejen. (achelvv.be)

Links van ons huis was de café van Vlieghere en rechts de café van Vercruysse en van Tramasseur. (beernem.blog)

Het Paviljoentje” heeft een achterzaaltje en is de café van Daring Leuven (leuvencentraal.be)

Hun trouwfeest vond plaats in het zaaltje van de café van Charles Baeyens in de Nieuwstraat.(nieuwsblad.be)

Moeke Stanske Vermuyten en echtgenoot Florent Vermeylen openden de café op 1 oktober 1935 tot in januari 1966.(gva.be)

Prachtig biertje wel weinig te verkrijgen, ik heb er ooit gedronken in ne café op de grote markt in Kortrijk. (forum.mountainbike.be)

Lamme guiche es uk ne café op de steenweg .(iendracht.be – Aalst)

https://onzetaal.nl/taaladvies/engelse-woorden-de-het-weblog/

Die(ne) lijst met “voorbeelden van Engelse leenwoorden die in het Nederlands zowel mannelijk (met het lidwoord de) als onzijdig (met het) kunnen voorkomen” is zot. 9 op de 10 daarvan zijn in mijn oren uitsluitend mannelijk, en bv. ‘kitten’ klinkt voor mij dan toch eerder vrouwelijk als ge per se geen ‘katje’ wilt zeggen. ‘Ne kitten’, allez zeg, ’t beestjen is precies twee meter hoog.

Over de stofnamen zeggen ze op die lijst:

stofnamen: het denim, het plastic, het teak;

Voor mij allemaal mannelijke de woorden.

Deeg: overal mannelijk? Volgens de WNT alleszins: “onz. en (met name in Z.Ndl.) m.”

Bij de oudere generatie is deeg mannelijk in Antwerpen.

den deeg

Logisch dat een variatie van een bekende slogan in de gang tussen keuken en toilet hangt: “Ssst, hier rijpt den deeg.” (gva.be)

zie ook reacties bij ges

Ik dank u! Zelf ervaar/gebruik ik het gelijk fansy: nu eens mannelijk, dan weer onzijdig.

Volgens Hollanders en (dus) het Groen Boeksken is ‘plakband’ uitsluitend (!) onzijdig. Ik heb het zelf evenwel nog nooit anders dan mannelijk geweten, aangezien banden altijd mannelijk zijn, of ze nu van plastiek of abstract zijn en of ze nu kleefstof hebben of niet.

Tiens, ja, dat is toch wel straf. Gratis Van Dale online:

plak·band (het; o)
1 klevende plastic strook voor het dichtplakken van pakketjes enz.

Maar:

band (de; m; meervoud: banden)
1 reep van stof die dient om te binden

Het Schijn of de Schijn

“De grote schijn”: mysterieuze wandeling door klanken, geuren en kleuren (vrt.be)

Het is een oude discussie over de naam van de Antwerspe rivier: de Schijn of het Schijn.

Wikipedia geeft het antwoord:
“Het Schijn (geregeld de Schijn genoemd) is een zijrivier in het stroomgebied van de Schelde in de provincie Antwerpen. Ze omvat twee rivieren, die samenkomen ter hoogte van het Lobroekdok aan de Schijnpoort om als Schijn samen in de Schelde te vloeien: het Klein Schijn en het Groot Schijn.”

In de overlegpagina van Wikipedia staat de toelichting:

“Deze zaak is nog niet opgeklaard: gezien sommigen systematisch de vorm de Schijn wensen op te leggen. Welnu, bekijk eens een keer de kaartjes die in de referentie staan (officiële documenten provincie).
Kaart van de Boven Schijn
Men vindt hier uitsluitend de benamingen Groot Schijn en Klein Schijn terug, hetgeen wel degelijk op een onzijdige vorm wijst! Het verdient dan ook aanbeveling om deze vormen ook in het artikel gebruiken.”

Nu dat deze discussie beslecht is, kan de volgende beginnen: het Schijnpoort of de Schijnpoort. Bij goegels vindt ge beide naast elkaar, dikwijls in eenzelfde tekst. Normaliter zoudt ge de Schijnpoort verwachten, want poort is vrouwelijk. Maar misschien dat het Schijn het geslacht van het Schijnpoort bepaald heeft. Ikzelf zeg in ieder geval het Schijnpoort.

woordgeslacht samengestelde zelfstandige naamwoorden

Eenvoudige regel:
In school hebben ze ons 50 jaar geleden geleerd dat in samengestelde woorden het laatste zelfstandig naamwoord doorslaggevend is om het woordgeslacht en het lidwoord te bepalen.

vb. het schijn (o) + de poort (m) (m/v vlgs VD) = de schijnpoort (m), (m/v VD)
de room (m) + het gebak (o) = het roomgebak (o)

Ik heb dat ook zo geleerd, fansy, daar niet van. Maar het is niet omdat er een regeltje is, dat de taal dat regeltje ook altijd volgt.

De Wikipedia pagina ‘Schijnpoort’ spreekt inderdaad over de Schijnpoort, maar op deze pagina spreken ze ook over de Schijn in tegenstelling tot de pagina Schijn zelf (zie boven).

Hier staat bv. een foto ‘Het Schijnpoort in 1860’:
https://sites.google.com/site/antwerpenstadantwerpcity/04-sloop-spaanse-wal

Zegt ge effectief “(h)et Schijnpoort”, en dan ook pakweg “(h)et schoon Schijnpoort” of “(h)et oud Schijnpoort”?

Het komt alleszins wel meer voor dat geslachten (en uitspraken) voor bepaalde lokale dingen afwijken van de regels, dikwijls dienend als sjibbolet.

’t Schijnpoort zeg ik. En ja, ik zou ’t oud Schijnpoort zeggen.

Voilà, zoals nthn al zegt: de taal volgt het regeltje wel maar de sprekers niet altijd.

Een ‘vest’ (kledij) is voor Hollanders blijkbaar onzijdig. Een ‘vest’ (gracht) beschouwen ze dan weer mannelijk. Dat vest, waar halen ze het.

‘Omelet’ is blijkbaar m./v. in het SN. Normaal gezien betekent dat dat dat in het Nederlands mannelijk en in het Vlaams vrouwelijk is. Voor mij is een omelet echter zo onzijdig als het maar kan, het is “e lekker omelet” en niet “een lekkere omelet” (en al zeker niet “ne lekkeren omelet”).

Omelet onzijdig? Het omelet? Voor mij wel degelijk mannelijk.

… Peter Innegraeve, onze allergekenden atleet, met z’n pieken en dalletjes, … een eigen RECEPT heeft van NEN OMELET !!! (adoc.tips)

Allez jong!

Zeg, doe me geen identiteitscrisis krijgen, hé. Want nu vind ik:

“Het omelet” (dagelijksekost.een.be)
Wanneer je het omelet uit de oven haalt ganeer je het kikkererwten omelet nog even met de rozemarijntakjes en eventueel de rest van de … (puur-gezond.be)
Schuif het omelet uit de pan op een bord met wat gesneden avocado erbovenop. (voeding.be)
enz. (meer dan 6000 goegels)

maar evengoed:
Red de omelet | gezondheid.be
Schud de pan af en toe om de omelet los te maken.(libelle-lekker.be)
Bak de omelet met kaas tot de gruyère of emmentaler gesmolten is (budgetkoken.be)
enz (>334.000 goegels – als die telling klopt?)

Het omelet begot. Eerlijk gezegd had ik dat nog nooit gehoord in een staat van bewustzijn. Het tikkenei, ja dat wel …

Verhoudingsgewijs valt het in het niet tegenover ‘de omelet’, zowel .BE als .NL, dus ik weet ook niet of het specifiek Vlaams is. Dat gezegd zijnde kunt ge voor vrijwel elk mannelijk/vrouwelijk woord wel .NL-resultaten vinden waar ze het onzijdig gebruiken, dus misschien tellen de onzijdige Nederlandse omeletten niet/minder mee. Ik ga het eens rondvragen.

‘Chakra’ is blijkbaar onzijdig in het SN. Voor mij is dat toch op zijn minst zijdig, enerzijds zou ik ‘ne chakra’ zeggen, maar anderzijds maakt de -a het toch ook een beetje vrouwelijk. In het Sanskriet kan het blijkbaar zowel onzijdig als mannelijk zijn, dus nu weet ik het helemaal niet meer.

“Van die haar gezwam krijg ik meteen negatieve vibes aan mijne chakra.” (gentblogt.be)

Gene kak in mijne chakra (AmmaDevi) – Webmaidens Grimoire

Op de site van de NMBS staat er nu: “NMBS vereenvoudigt haar productnamen”. Bij mijn weten is het toch den NMBS, en dus zijn productnamen.

Idem trouwens voor ‘den NVA’, die in de pers bijna altijd vrouwelijk is, hoewel ze daar misschien het geslacht van ‘alliantie’ of ‘partij’ in gedachten hebben. De vrouwelijke NMBS denkt misschien aan het geslacht van ‘maatschappij’.

Doordat de geslachten en alle daarbij horende regels in het Nederlands verdwenen zijn hebben ze bij de Taalunie een regeltje uit de lucht gegrepen dat het geslacht voor afkortingen afhankelijk is van het belangrijkste woord van de afkorting, maar dat is bij ons dus absoluut niet het geval. Probeert maar ne keer te zeggen “den NMBS vereenvoudigt haar productnamen”.

De geologische formatie ‘maar’ (een soortement vulkanische uitholling), is dat vrouwelijk of onzijdig? Wikipedia gebruikt het onzijdig, volgens de WNT is het alle twee, volgens mij is het vrouwelijk. Zeker als ge leest dat het ook ‘mare’ kan zijn.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Maar_(geologie)

http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M038146

In reklam van Vinted zeggen ze altijd “neem een foto, upload ze, …”

Voor mij slaat dat nergens op. Die ‘ze’ is een typisch Vlaamse onbeklemtoonde vorm van ‘haar/heur’ (lijdend voorwerp), maar het enige waar die ‘ze’ naar kan verwijzen is ‘foto’, en foto’s zijn mannelijk. Ik ging dus op speurtocht, en wat blijkt? In Van Dale staat voor het geslacht van ‘foto’ ‘v(m)’, en dat betekent doorgaans dat het in Vlaanderen vrouwelijk is maar in Nederland en in de standaardtaal mannelijk (eigenlijk bestaat er in het Nederlands al lang geen grammaticaal vrouwelijk geslacht meer), maar dat is hier dus niet het geval. De WNT, in een net geen honderd jaar oud artikel, meent zelfs dat foto’s uitsluitend vrouwelijk zijn.
(Daarnaast is het ook ’foto’s trekken’ en niet ’foto’s nemen’, maar bon.)

Ik snap het niet. Zit ik mis en zijn er ook vrouwelijke foto’s? Zijn ze bij Vinted inconsistent en gebruiken ze een Vlaams persoonlijk voornaamwoord maar geen Vlaams geslacht? Waarom zeggen ze niet gewoon wat de Nederlanders zouden zeggen, “neem een foto, upload ’m”?

De standaardtaal/het Nederlands volgt áltijd de geslachten van de brontaal. Althans zo is het mij (in Nederland) geleerd. Omdat Nederlanders in hun eigen taal weinig leren over woordgeslachten houd ik er een eenvoudige vuistregel op na: Franse woorden: houdt het franse geslacht aan, Germaanse woorden: houdt het Duitse geslacht aan. Frans en Duits hebben we immers wel geleerd.
Vlamingen houden er met hun talloze dialecten als inspiratie onnavolgbare ideeën op na. God heeft dat zo geregeld.
Voor foto – uit het frans: une photo is het dus niet meer dan logisch dat ‘foto’ als het er op aan komt vrouwelijk is.
De NL laat het er meestal niet op aankomen, vanwege het gedoe.

tirer une photo: veel googlementen
prendre une photo: veel googlementen

Volgende link gevonden en toegevoegd wat dat der nog ontbrakt:

http://www.aentwaerps.be/page/1470

Nog een link:

http://dutchgrammar.com/forum/viewtopic.php?f=23&t=2383

Blijkbaar zijn chalets onzijdig voor sommige mensen. Voor ‘het chalet’ zijn er verhoudingsgewijs meer resultaten uit BE dan NL, maar voor ‘dat chalet’ zijn er amper resultaten uit BE. Ik kan mij bijzonder moeilijk voorstellen dat iemand “da chalet daar is da van ons” zou zeggen ipv “diene chalet daar is den diene van ons”. Ik vermoed dan ook dat die BE-resultaten voor ‘het chalet’ oftewel Holland-imitaties zijn, oftewel dat het daar om grammatica: gereduceerd lidwoord gaat en dat ze de ‘d’ opschrijven als ‘het’, zoals ‘het Stad’ (d’Stad) of ‘het chauffage’ (d’chauffage).

“De volle maan schijnt vannacht extra fel. Rond middernacht staat hij als een kosmische schijnwerper hoog aan de hemel, en geeft hij merkbaar meer licht dan we doorgaans van een volle maan gewend zijn.” (demorgen.be)

De maan, hij? Ja, wadde. Kwaliteitsgazet noemen ze dat.

Het blijkt een gekopieerd artikel uit De Volkskrant, van een auteur wiens naam moeilijk Hollandser kan klinken: Govert Schilling. Ironisch, dat wel: De Volkskrant (net als De Morgen) valt onder DPG Media, een Vlaamse mediagroep, maar de artikels van Hollanders worden niet herschreven voor de Vlaamse lezers van de Vlaamse gazetten. Het riekt een beetje naar Suske en Wiske, als ge ’t mij vraagt.

“Je absurde home work-outs, je schoonmaakwoede, je TikTok-dansjes. Je kat ziet het allemaal. En hij denkt er het zijne van” is een titel in De Morgen van “Katrin Swartenbroux is cultuur- en lifestylejournalist voor de krant De Morgen. Ze is een geboren en getogen Antwerpenaar (met zelfs een Antwerpentatoeage!)”. De kat, hij. De koe, hij. In Antwerpen?

In Antwerpen is een kat vrouwelijk.

Kijkt eens hier, ik heb ne keer uitgeplozen hoe dat ge tabellen moet maken. Het ziet er nu wreed goed uit, al zeg ik het zelf.

Amai, sjieke dinges. Zoudt ge uwe naam van nthn niet beter in html veranderen? ;)
Proficiat in ieder geval.

Fiche, affiche, e.d.m. zijn blijkbaar onzijdig voor de Hollanders. Hoe verzinnen ze het?

‘Pesticide’ is blijkbaar onzijdig in het ABN. Voor mij toch duidelijk vrouwelijk, andere woorden op -cide zijn dat ook (zelfs in het ABN). ‘Het pesticide’, aardig.

Net op tv gehoord van de (Vlaamse) omroepster in Temptation Island: “elke keuze heeft zijn gevolgen”. Keuze – zijn??? Dat moet een Hollandse tekstschrijver geweest zijn.

Tenzij het natuurlijk een extreem vergezochte woordspeling is, en de ‘elke’ eigenlijk verwijst naar Elke, de bedrogen partner, en ‘’zijn’ gevolgen’ verwijst naar de bedrieger, die zelf verantwoordelijk is voor de gevolgen van zijn bedrog.

Volgens de Taalunie:
ritme – o.
logaritme – m./v.
algoritme – m./v./o.

Volgens mij zijn die daarentegen allemaal uitsluitend onzijdig.

Bureel is onzijdig in Antwerpen.

Echt? Op antwerps.be stond er dat het mannelijk is: http://www.antwerps.be/woord/2080
En hier ook nog eens: http://www.antwerps.be/artikel/1470

Misschien is het onder invloed van andere dialecten recent mannelijk geworden? Of hebben ze daar gewoon een hypercorrectie begaan?

Camerman heeft het misschien vermannelijkt, maar voor het gros van de Antwerpenaren is het onzijdig. Ook voor de meeste Vlamingen trouwens, volgens Google:
“de bureel”: 2.760 resultaten waarvan een twintigtal relevant zijn. De andere maken deel uit van een samenstelling.
“het bureel”: 62.600 resultaten.

Zie ook politiebureel en hoofdbureel.

In welke dialecten is bureel mannelijk?

Wel, als ge doorklikt naar de laatste bladzijde voor ‘de bureel’ en ‘het bureel’ zijn het elks maar een dikke honderd resultaten, ‘het bureel’ is weliswaar nog steeds koploper. Het probleem is wel dat die van het Nederlands afwijkende woordgeslachten dikwijls weggezuiverd worden bij het schrijven, zoals ook de woordenschat en de zinsbouw worden aangepast, en vergelijkingen tussen zoekresultaataantallen op Belgische sites dus niet 100% te betrouwen zijn.

Nu, een resultaat van een Leuvenaar: “ik werk liever op den bureel”.

Voor mij, van het Waasland, klinkt die zin perfect normaal. “Ik werk liever op ’t bureel” minder.

‘Politiebureel’ en ‘hoofdbureel’ zijn een ander paar mouwen, die zou ik alle twee onzijdig gebruiken, maar misschien met andere redenen. “Op ’t politiebureel” is dan misschien naar analogie met “op ’t politiekantoor”, maar voor “op ’t hoofdbureel” kan ik geen alternatieve verklaring voorleggen.

Het kan dus zijn dat ik mij gewoon vergis en ‘bureel’ vermannelijk naar analogie met ‘bureau’. Misschien heb ik het zelfs opgestoken van antwerps.be. Die Brabanders toch, zelfs als ge maar ene second niet uit uw doppen kijkt hebben ze u al beïnvloed.

Het geslacht van ‘lijst’ is officieel m./v.. Ik denk dat dat in Vlaanderen regionaal bepaald is. Als ik mijn oren mag geloven is het overal mannelijk (ne lijst), behalve in West-Vlaanderen, waar het vrouwelijk is (een/e lijste), maar verbetert mij als ik geen gelijk heb. Misschien is het in Nederland gelijkaardig.

Een ‘beest’, is dat overal (nog) vrouwelijk?

Mijn eerste reactie was: de beest, dat wordt toch niet gezegd? Maar dan schoot me ‘de beest uithangen’ binnen. Bahalve deze uitdrukking zou ik beest altijd als onzijdig beschouwen: het beest.

Op Wikipedia, over kelp:

“Bij de meeste kelpsoorten is het thallus een plat of bladvormig lichaam van parenchymatisch weefsel.”

Het thallus?

Ook in het artikel over (de) thallus staat er ‘het’ thallus. Dan heb ik eens in de geschiedenis gesnuisterd, en bleek dat éénzelfde Nederlander bij alle artikelen waar ‘thallus’ in voorkomt het onzijdig heeft gemaakt. Het thallus, hoe kan dat nu? Zou hij het dan ook over ‘het’ fallus of ‘het’ politicus hebben?

Kliffen, zijn die m, v of o?

Volgens gratis Van Dale online:
klif (het/de; o en m; meervoud: kliffen)

Voor mij echter vrouwelijk: De klif, zij is hoog.

Maar voor sommigen blijkbaar mannelijk:
Binnen 2 minuten van ne klif gereden. (9lives.be)

Het klif klinkt mij heel raar, maar het wordt hier en daar blijkbaar wel geschreven:
De Rocher Bayard is een spectaculaire spitsvormige rots van ongeveer 35 m hoog die volledig los staat van de rest van het klif. (walloniebelgietoerisme.be)

Ik dacht er hetzelfde van. Ik had ‘het klif’ zien staan in de ondertiteling op tv en dacht dat het om een Hollandse veronzijdiging ging, maar volgens de WNT is het altijd onzijdig geweest. Een klip, die in se maar een uitspraakvariant van klif is, is dan wel weer vrouwelijk (of mannelijk voor de Hollanders).

Dat voorbeeld van ‘ne klif’ is misschien wel niet 100% betrouwbaar, want bij ‘binnen 2 minuten’ past alleen een verleden tijd als ge ‘binnen’ op zijn Hollands gebruikt.

Taalkundige termen gelijk ‘frequentatief’ en ‘iteratief’ zijn volgens de Taalunie onzijdig. Ligt het nu aan mij of vangen ze daar echt? ‘Het frequentatief’ en ‘het iteratief’ klinken toch niet? Dan kunde even goed ‘het infinitief’ zeggen.

Hand: volgens mij in het Vlaams zowel vrouwelijk als onzijdig.

Hand onzijdig? Wat is er aan ’t hand, kan wel maar dat is eerder reductie van ’t lidwoord denk ik.

In Antwerpen vrouwelijk, maar overtweutterre vr. en o. Dat was al zo bij Joos (1900): “vr. en o.”, en Teirlinck (1908/1924): “o. (zeer zelden) vr.”

Nu ben ik door het hands gods geslagen! Maar ’t klopt blijkbaar:

Tommy verloor twee vingertoppen van zijn rechterhand, het hand waar hij akkoorden mee vormt.
√ Tommy verloor twee vingertoppen van zijn rechterhand, de hand waar hij akkoorden mee vormt.
Hand is een de-woord. ‘Het hand’ is kenmerkend voor enkele Oost-Vlaamse dialecten. (https://vrttaal.net/taaladvies-taalkwestie/taalmail-519)

‘Het wapenschild van de gemeente is omringd door vlammen en het hand is getekend door brandwonden.’ (nieuwsblad.be)

De onderzoekers proberen nu een techniek te vinden om het hand op lange termijn te kunnen gebruiken. (hln.be)

Antigoons hand. Het hand is het symbool van Antwerpen, het verhaal kan je terugvinden bij de bespreking van de fontein van Brabo. (cattach.be)

Merci, Bon, zover had ik nog niet gezocht!

Voor mij is het altijd vrouwelijk (of zijn de naamvallen bewaard gebleven) in vaste uitdrukkingen gelijk “‘t is iet aan d’hand” of “z’hebben ‘t ni meer in d’hand”, daarbuiten gebruik ik het volgens mij altijd onzijdig.

‘Tij’, is dat ook over de rivier nog vrouwelijk?

Voor mij nog wel, maar voor de jeugd niet meer, vrees ik.

Ha, hier nog eens een voorbeeld van een onzijdig hand:

De politie van Lokeren kon intussen vier personen arresteren. Dat laat het parket weten. “Het gaat om de twee broers, de man met het afgehakte hand en een vierde persoon. Zij worden momenteel verhoord”, klinkt het. (hln.be)