Reacties van Georges Grootjans

Welkom Bernard Hebbrecht. Die samentrekkingen gaan inderdaad soms heel ver: De Ch is het restant van ‘God zegene’, dan ‘en’, en dan worre voor ‘beware u’.

Blijkbaar circuleren er nog varianten in Gent, want Stefan Hertmans gebruikt het volgende in zijn boek Oorlog en terpentijn:

“Allereerst het woord ‘Gotsedewaddu’, een versnelde en verkorte uitspraak van ‘God zegene en beware u’. (…) Zowel de overgrootouders, de grootouders als de ouders van Stefan Hertmans gebruikten dit zinnetje voor het slapengaan of
op bange momenten, zoals het vertrek van Hertmans’ grootvader naar het front. Dit zinnetje werd vroeger in veel families gebruikt om extra bescherming te vragen aan God en ging meestal gepaard met het geven van een kruisje op iemands voorhoofd.”

(marijke-s-culturele-wereld.webnode.nl/literatuur/literaire-bouwstenen/oorlog-en-terpentijn)

Ik zou ook nog dit aan het antwoord van nthn willen toevoegen: Dat het vroeger spannender en plezanter was wil ik geloven. We waren gewoon met meer, dus was het sowieso gezelliger. Maar dat er toen geen ‘fanatieke bemoeizucht’ zou geweest zijn is een romantische herinnering aan vervlogen tijden die er nooit geweest zijn: Het volstaat om de historiek van de lemma’s en de reacties na te gaan om vast te stellen dat het er toen veel heftiger aan toe ging dan nu: Er werden zonder boe of ba woorden en betekenissen overschreven of gewijzigd. En er werd soms heel fel over en weer gediscuteerd. De ‘leegloop’ van actieve medewerkers is volgens mij gewoon te wijten aan een zekere moeheid (het huidige VW is nu ook niet direct gebruiksvriendelijk te noemen) en ook aan het feit dat het vinden van nieuwe lemma’s niet zo evident meer is. Het laaghangend fruit is al heel lang geleden geplukt. Nu moeten we het vooral zoeken in samenstellingen, uitdrukkingen, grammaticale wendigen, … En dat vergt ook meer opzoekwerk. Zoals onderhavig lemma aantoont is het niet altijd Vlaams wat erop lijkt. Dat alles ‘nu draait om Vlaams en Vlaamsheid’ vind ik wel een heel aardige opmerking: Tenzij ik iets gemist heb zitten we hier toch op het ‘Vlaamse’ woordenboek en niet op het woordenboek met interessant en merkwaardig taalgebruik? Dat is nu zo en dat was vroeger zo. En zoals nthn reeds duidelijk beargumenteerd heeft, heeft dat niets met de Vlaemsche (pejoratief) identiteit te maken. Au contraire. (Met verontschuldigingen aan onze overigens sympathieke Taalgardenier ;)

Blijkens de voorbeelden wordt ‘van iets gedaan zijn’ wel gebruikt, maar het is inderdaad misschien een verkorte vorm van ‘van iets aangedaan zijn’. Aangedaan zelf is SN, maar ik heb de indruk dat het in SN-NL ‘door iets aangedaan zijn’ is, terwijl het in VL ‘van iets aangedaan zijn’ is. Zo blijkt o.a. inderdaad uit de goegels van ‘ervan aangedaan’ en ‘erdoor aangedaan’.

Voert gij het in, nthn?

Ik ken deze uitdrukking zelf niet. Iemand? Regio(’s)?

Dit is het Vlaamse woordenboek waarin typisch Vlaamse taal geïnventariseerd wordt. Als u AN-woorden en uitdrukkingen vindt die ten onrechte als Vlaams verkocht worden (en u heeft gelijk, er zijn er vermoedelijk heel wat), dan wordt het geapprecieerd dat u dat in een reactie vermeldt en eventueel beargumenteert. Het is toch de bedoeling dat de inhoud van het VW zo goed mogelijk beantwoordt aan het opzet ervan?