Reacties van Plaas

Verspreiding

Komt dit woord niet in gans Vlaanderen voor? Ik ken het in ieder geval ook uit de regio Vlaams-Brabant/Antwerpen. Het wordt ook in kranten gebruikt (“geschrankt parkeren”). In Nederland is het minder gebruikelijk, maar wel vaktaal.

“Man, man, man! Miserie, miserie, miserie!” – De VRT heeft tegenwoordig drie netten vol te krijgen, dus er zijn weer herhalingen van De Kampioenen, waarin dit gebruik van “man! man!” alvast voor gans Vlaanderen te horen is.

Het is een interessant oud woord, dat teruggaat tot in het Proto-Indo-Europees (*g??n, “vrouw”) en in veel Slavische talen ook echt het gewone woord voor “vrouw” heeft opgeleverd: žena.
In de Germaanse talen is het een eigen leven gaan leiden. In de meeste Scandinavische talen handhaaft het de betekenis “vrouw, echtgenoot”, in het Engels is het verschoven richting “koningin” en in het Nederlands had het al vroeg een negatieve lading. In het Middelnederlandse lied “Twee Koningskinderen” komt het al zo voor: dit zag daar een oude quene, een also vileinig vel…; een heks, een oude kol, dat is een kween.
“Kween” is standaardtaal in de betekenis “onvruchtbaar dier”, maar de Hestse betekenis “kol” is dus ook al erg oud.

’t Is ’n beetje gek om dit te googelen, maar goed, mijn indruk wordt zo wel bevestigd: deze uitdrukking komt ook in Nederland veelvuldig voor. Het hoort bij het wat stiekeme idioom voor taboeonderwerpen, dat vaak regionaal verschillend is, maar in dit geval dus niet. Zelfs de NOS gebruikt de uitdrukking: http://headlines.nos.nl/forum.php/list_messages/10434

Het lemma stelt dat “drinken” in deze betekenis veel ruimer wordt gebruikt dan in Nederland. Ik heb daar nog geen voorbeelden van gezien, van alle gegeven voorbeelden denk ik dat ze in Nederland op z’n minst even gebruikelijk zijn. ‘t Is inderdaad wat spreektalig, maar er lijkt me niks Vlaams aan.
Waarom dit “gekneuter” moet heten begrijp ik niet zo. Dit is een woordenboek, dan mag er toch best kritisch naar lemma’s gekeken worden?