Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
iemand die sluw te werk gaat
gluiperig (glibberig zoals een paling)
Van Dale 2014 online: gewestelijk
VMNW: Palinc
Oudste attestatie: Brugge, West-Vlaanderen, 1278
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Middelnederlands palinc, paeldinc, paelderinc en andere vormen. De oorsprong van dit uitsluitend nederl. woord is onzeker.
-Iemand die glad en geslepen is, inzonderheid in de verbinding een fijne paling. In Zuid-Nederland (zie Cornelissen-Vervliet.).
In Vlaanderen ook in ’t algemeen als schimpnaam voor iemand die zijn werk slecht doet, die zich misdraagt enz.
vgl paling, glattig gelijk een ~ in een emmer snot
Jan is er weer in geslaagd om die benoeming te krijgen, ik wist dat hij een paling was en overal tussen en onder kroop.
1) champetter spelen; streng moeten optreden, cheffen
2) champagne (sjampieter) drinken
spellingsvariant: sjampetteren
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Afl. Champetteren, t.w. iemands glas: het uitdrinken ”in beslag nemen”.
1) 9maand.be: Gelukkig zit de klas maar halfvol, zo moet ik minder champetteren. Het is een samenstelling van twee klassen, een heel vervelende groep.
1) freespiration.be: Ik doe dit werk ondertussen al vele jaren en ik heb op zo’n momenten een heel arsenaal aan truken om de kinderen bij de les te houden gaande van grapjes maken tot champetteren.
1) delhuzo.be: Terwijl er hier verslag wordt gegeven van de voorbije dag, rusten de kids (euhm euhm) even op de kamer en ‘sjampetteren’ er enkele juffen.
2) flat4free.be:
- Als ze allebei af zijn, dan gaan wij ons 2tjes “cabrioleren” in ’t zonneke, met de beloofde fles champagnebubbels.
- ja Dani, dan gaan we idd champetteren. Kijk er al met volle teugen naar uit, en ni omdat ik er dan één krijg van jou hoor, want dan krijg jij er ook één van mij
2)floriestjes.be: Leuke aankomst onder de oude paardenkastanje in Lischert: champagnetraktaat door Johan, Trees en Mireille. Verjoardoagen, nieuwe voirdeur’n… Olle redens zien goed voe te “sjampetteren”
iemand met haar gelijk een stekelvarken: rechtopstaande of in alle richtingen wijzende haardos
Onze juf heeft haar zoals een stekelvarken. (.rozenregen.be)
Jullie mama is naar de kapper geweest, het precies een stekelvarken (bloggen.be)
Maar zijn haartjes groeien heel ongelijk nu (precies een stekelvarken met momenten. (kattensite.be)
> andere betekenis van stekelvarken
garnaal
uitspraak met zware e
sommige dialecten spreken de tweede r niet uit (geernaat: gernaat/geirnaut)
andere de t (geernaar: gernoar/geirnoar)
en sommige verkorten de ‘aa’ (geernat: gaarnot/gernat)
→ ‘garnaal’ is een pas enkele eeuwen geleden ontstane Hollandse dialectvorm die het – uiteraard – tot standaardtaal in het hele taalgebied heeft geschopt
→ voor verschillende etymologische verklaringen, zie o.m. dit document (bron: Vlaams Instituut voor de Zee)
de Vlaamse familienaam Geirnaert zou in het Nederlands dus iets als ‘Garnael’ worden
-
In de varianten van het Vlaams waar de gij/ge/-persoon wordt gebruikt, versmelt in zinnen met inversie de gij/ge/-vorm met de persoonsvorm van het werkwoord. Dit verschijnsel noemt men enclise.
Het is typisch voor het informeel gesproken taalgebruik in de Antwerps-Brabantse dialecten. Het komt echter ook voor in andere gebieden.
- “Hedde – of hebde – dat al gedaan?” (enclise van “Hebt ge”)
- “Gade mee?” (enclise van “Gaat ge?”)
- “Kunde mij helpen?” (enclise van “Kunt ge?”)
- “Zijde braaf geweest?” (enclise van “Zijt ge?”)
- “Hedde schoon gespeeld?” (enclise van “hebt ge”)
In bovenstaande zinnen is het niet duidelijk of het om een tweede persoon enkelvoud of meervoud gaat. Mede daarom treedt er ook een verdubbeling op van de ge/gij/-vorm, of voegt men gijlie/gelle/golle toe om de tweede persoon meervoud aan te duiden.
Bijvoorbeeld:
- “Hedde gij dat al gedaan?”
- “Gade gij mee?”
- “Kunde gij mij helpen?”
- “Zijde gij braaf geweest?”
- “Hedde gelle schoon gespeeld?”
Een andere reden voor deze verdubbeling of toevoeging kan zijn dat men de klemtoon legt op de gij-vorm om een onderscheid met iemand anders duidelijk te maken:
- Kunde gij me helpen, want hij daar kan het niet.
- Hedde gij vijf minuten voor mij, want de Jan is te druk bezig.
- Neemde gijlie mij mee, want mijn maten zijn al weg.
“Na die trappen tot op ’t 7de hedde geen goesting meer voor tv te zien of eten te maken zenne”.(facebook)
En hedde gij meubelen,
En hedde gij huisgerief,
Dan kunde gij trouwen met uw lief,
Gij ouwe zot! En hedde gij meubelen,
En hedde gij huisgerief,
Dan kunde gij trouwen met uw lief! (studentenlied)
Hela Jean, komde?
Ze zei: “hedde gijlie onze kater niet gezien, die is gisteravond niet naar huis gekomen”. (forum politics)
Een bruin brood, brengde dat eens mee voor mij?
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
