Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
‘daar hedde ’t kot’: de miserie begint, den ambras is begonnen
Wordt gebruikt als een narigheid die men verwachtte ook echt plaatsvindt.
Voila, wat heb ik’ou na gezegd … daar hedde’t kot.
‘Daar hebt ge ’t kot’, barstte Kato los. ‘Als ik het niet gedacht heb…. Ja, zoo valt het lot altijd op Jonas. Wel, wel, ’t is mijn schuld? Heb ik het niet gedacht!’. (Dietse Warande en Belfort. Jaargang 1908à
onvoldoende
Woordenboek der Nederlandsche Taal:
Eene buis krijgen, niet slagen, afgewezen worden, hetzij bij een huwelijksaanzoek, hetzij bij een examen, bij eene verkiezing enz.
Eene in Vlaanderen gewone, gemeenzame uitdrukking, te vergelijken met bot -, slip vangen, een bok schieten, een flater begaan.
zie ook buizen
Ik heb een buis op Nederlands.
“Die dompelaar (sukkel) mocht wel eens in eenen wedstrijd bekroond worden, als vergoeding voor de talrijke buizen, waarmede onmeedoogende professoren hem in zijne examens hadden bekroond.” (G. Bergmann)
> andere betekenis van buis
niet geslaagd zijn, onvoldoende halen, flessen
een gebuisde politicus: een politicus die onvoldoende stemmen gehaald heeft bij verkiezingen
< Afleiding van het zn. buis in de uitdrukking iemand zijn buis geven ‘hem afzeggen, een blauwtje laten lopen’, een buis krijgen ‘zakken (bij examens)’, meestal opgevat als een afleiding bij het werkwoord buizen ‘slaan’, een nevenvorm van buischen ‘slaan, kloppen’ (1573; Woordenboek der Nederlandsche Taal), (Middelhoogduits biuschen ‘id.’).
definitie Algemeen Nederlands Woordenboek: buizen
1. ((vooral) in België)
een onvoldoende krijgen voor een examen; zakken
buizen
2. ((vooral) in België)
iemand laten zakken voor een examen; iemand een onvoldoende geven
Ik ben gebuisd op aardrijkskunde.
“buizen, gebuisd worden ‘zakken’” (1865–1870; Schuermans)
Een gebuisde politicus hoeft toch niet altijd een dikbetaalde job te krijgen? (Seniorennet)
> zie andere betekenis van buizen
spreekuur, consultatie bij dokter, tandarts, …
DS2015 standaardtaal
Als grootste obstakel voor het gebruik van anticonceptie vermelden acht op de tien apothekers-respondenten de raadpleging bij de dokter. (artsenkrant.com)
Op raadpleging bij de specialist: soms goedkoper, soms duurder (test-aankoop.be)
De eerste raadpleging bij de specialist zal hun weinig of niets kosten. (nieuwsblad.be)
vooronderzoek doen, marktonderzoek doen, nieuwe klanten zoeken
zie ook prospectie
Velen zien er zich tegenop om de telefoon te nemen en koud te prospecteren. Gebrek aan enthousiasme en uitstelgedrag zijn heel herkenbaar. (voka.be)
Dankzij prospecteren kan uw onderneming nieuwe klanten werven. Een goede prospectiestrategie is dus belangrijk voor de toekomst van uw klantenbestand. (bizlaunch.be)
vooronderzoek, inspectie, marktonderzoek
ww.: prospecteren
DS2015 standaardtaal
De Amerikaanse president zou in april Colombia bezoeken. Zoals het gebruikelijk is, gaan agenten van de Secret Service dan op prospectie. (deredactie)
iets niet voor de eerste keer doen, ervaring hebben in iets, … (dikwijls, maar niet uitsluitend met iets kwaads)
VD95: (in Belg.)
DS2015 standaardtaal
ook: niet aan zijn proefstuk toe zijn
Ze hebben die inbreker betrapt. Hij was blijkbaar niet aan zijn proefstuk toe want bij hem thuis vonden ze een garage vol gestolen goederen.
over en out, gedaan en nu er niets meer over,…
woorden-boek.nl: Zuid-Nederlands
DS2015 geen standaardtaal
zie ook punt aan de lijn
Als ik zeg dat het zo is dan is het zo. Punt ander lijn.
Om de wereld beter te maken, punt andere lijn. (standaard.be)
punt uit, het is en het blijft zo, discussie gesloten, ander onderwerp
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
< Frans point à la ligne
zie ook: punt ander(e) lijn
Dat mens zet hier gene voet meer binnen, punt aan de lijn!
Tijdens mijn schooljaren, zo’n 70 jaren geleden, zei mijn onderwijzer vaak aan het einde van een betoog: punt – dit hoofdstuk is afgesloten – andere lijn. We schrijven een nieuw hoofdstuk op de volgende lijn. (holly, 25 aug 2014)
Ik heb al maanden een dicussie met een vriendin over wat het nu eigenlijk is ‘punt andere lijn’ of ‘punt aan de lijn’ (forum noxa.net)
kletterende ruzie
Bovenarms is wanneer de handen boven de schouders uitsteken. Als het er bovenarms op zit, dan wordt er ter hoogte van het gezicht geslagen. Ook fig. Serieus dus.
Van Dale 1995 (gewestelijk)
Van Dale 2015 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook: zitten, erop ~,
Toen Fons ontdekte dat Marie aanhield (aanhouden) met Lowie, zat het er bovenarms op.
(schoenen) poetsen
Van Dale 2015 online: BE, spreektaal
DS2015 ‘doen blinken’ (poetsen): geen standaardtaal
ook: opblinken
Wilt ge mijn schoenen blinken, ze zijn vuil en ik moet seffens nog weg.
Met zout kan je je porselein en je kristal doen blinken. (buserco.be)
in blokletters, in koeienletters, in dikke vette letters schrijven of titelen
koppen
Van Dale 2015 online: BE
DS2015 standaardtaal
‘Eindelijk een regering!’ bloklettert De Standaard. (1/4/2012)
inbreken
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
DS2015 standaardtaal
We zijn onze sleutels vergeten en zullen via ons slaapkamerraam moeten binnenbreken.
Er is vannacht binnengebroken in de kantine van de voetbal.
iem. bijtreden in iets = instemmen met iets
meegaan, het eens zijn met
standaardtaal in België
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
Daar kan ik u volledig in bijtreden.
(Daar kan ik volledig mee instemmen)
schuchter, verlegen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
Smisdom: wel algemeen
Kareltje, je moet niet zo beschaamd zijn , kom met de andere kinderen spelen.
besluiten (om) te
Taaladvies.net:
“besluiten te”: Standaardtaal in het hele taalgebied
“beslissen te”: standaardtaal in België
Van Dale: “niet algemeen”
Van Dale 2016 online: BE (algemeen)
VRT-Taalraadsman Ruud Hendrickx: “gebruikelijk in België” (in Taalmail)
DS2015 standaardtaal
zie ook: beslissen om te
Van zodra de school het nieuws hoorde, besliste ze de leerlingen preventief te ontruimen. (Taalmail 451)
Na een zatte avond beslisten twee Antwerpenaars te gaan zwemmen in de E10-plas.
delijn.be: De Vlaamse regering besliste om te investeren in tramlijnen waarvan de baten steeds bijna twee of meer dan twee keer hoger zijn dan de kosten.
aftiteling, begin- en eindtitels van een film, een tv-programma e.d.
begingeneriek, eindgeneriek
< Frans: générique
Van Dale online: Belgisch-Nederlands: begin- en eindtitels, van een film, een tv-programma e.d.
DS2015 standaardtaal
Omdat de televisiezender de generiek van de film niet liet zien, weet ik niet welke acteurs meespeelden.
streefdoel, zorg
taaladvies.nl: In de betekenis ‘datgene waarnaar men streeft, wat men wil bereiken’ is het standaardtaal in België.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Onze eerste bekommernis is zoveel mogelijk Vlaamse woorden en uitdrukkingen te verzamelen.
bakkerij waar op grote schaal brood gebakken wordt
VD2016 online: BE
NL-SN: broodfabriek
DS2015 standaardtaal
Het brood bij de bakker tegenwoordig wordt dikwijls in een industriële bakkerij voorgebakken en bij de bakker enkel nog afgebakken.
Bakkerij Thyssen is een semi-industriële bakkerij gebouwd op de stevige funderingen van een ambachtelijke bakkerij. (bakkerijthyssen.com)
Koopt u brood voor uw eigen zaak, of voor uw broodautomaat? Bestel bij Van Sprengel. U krijgt het vers uit de oven geleverd, klaar voor de tanden van uw klant. En ook voor grote aantallen eters levert Van Sprengel de dagelijkse boterham: zoals in rust- of ziekenhuizen. (bakkerijvansprengel.be)
SN: het aanduiden van nieuwe leden van een groepering door personen die reeds lid zijn van deze groepering
In VL heeft het een specifieke betekenis wanneer het gaat over het coöpteren van leden van de senaat.
zie ook gecoöpteerde
Een gedeelte van de Belgische senatoren werden gecoöpteerd.
sp.a: coöpteren De Roeck en Gennez als senator (GVA.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
