Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
Technisch Secundair Onderwijs
= middelbaar onderwijs dat een technische opleiding aanbiedt
vnw: (bnl.) afkorting van: technisch secundair onderwijs, middelbaar technisch onderwijs
Mijn zoon heeft het TSO volledig uitgedaan. Hij is elektrieker van beroep nu.
“In het tso gaat de aandacht vooral naar algemene en technisch-theoretische vakken. Na het tso kan je een beroep uitoefenen of verder studeren in het hoger onderwijs. Bij de opleiding horen ook praktijklessen.” (onderwijs.vlaanderen.be)
trouwjapon, trouwjurk
vnw: trouwjurk, bruidsjapon
zie ook verzamellemma kledij
Die klein had er niet beter op gevonden van het trouwkleed van haar moeder uit de kast te halen, het aan te trekken en zo ’t straat op te wandelen.
“En Natalia zei: ‘Clement, wilde gij niet met mij trouwen? Maar dan wil ik zelf ook een trouwkleed dragen.’ Ze liet het voorkomen als een grap, maar ik voelde dat het van heel diep kwam.” (Clement Peerens in De Morgen)
slaag
vnw:
-troef krijgen: een pak slaag krijgen
-iemand troef geven: iemand een pak slaag geven
Van Dale 1995: (gewestelijk)
Van Dale 2018: niet algemeen slaag
zie ook aftroeven
Ik hoorde het na lang nog eens in Wij, Heren van Zichem: Als ge troef krijgt op uw ene kaak, moet ge dan ook uw andere kaak aanbieden?
Ik heb zelden troef gekregen van hem, hoewel ik er zeer veel verdiend heb. (blog.seniorennet.be – Beverse weetjes)
regering gevormd door drie partijen
vnw: driepartijenregering
zie ook tweepartite, bipartite
De klassieke tripartite bestond uit katholieken, socialisten en liberalen.
driemaandelijks
vnw: driemaandelijks, kwartaal-
-trimestrieel verslag: kwartaalverslag
Van Dale 2018 BE
< Frans: trimestriel
Verder gelden nog als principes dat de trimestriële aangifte uitsluitend op elektronische wijze aan de rsz kan worden overgemaakt en dat er in principe slechts één aangifte per werkgever mag worden ingestuurd. (sic)
De werkgroep geriatrie is een trimesterieel overleg tussen de coördinator van het geriatrische zorgprogramma en de … (demorgen.be)
… en is nauw verbonden met de schuldencrisis’, meent de centrale bank in haar trimesterieel rapport. (standaard.be)
iets als afgewerkt, beëindigd beschouwen, iets achter zich laten
vnw: een streep trekken onder iets: een streep zetten onder iets
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, ergens een streep onder trekken
NL: ergens een streep onder zetten, er een punt achter zetten
Voila, dat lemma zit erin. Ik trek er een streep onder voor vandaag.
fotograferen, een foto maken van
zie ook trekken, een foto ~
vnw:
-iemand trekken: fotograferen
-een foto trekken:, een foto maken, fotograferen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
We zijn ons met de hele familie gaan laten trekken bij de fotograaf.
Zal ik eens een foto van u trekken?
geen vooruitgang boeken, niet vorderen
Fr. piétiner sur place
vnw: ter plaatse trappelen: niet opschieten, pas op de plaats maken
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
Zo geraken we er niet, hee mannekes, we blijven ter plaatse trappelen, zo! Komaan, een efforke (effort)!
De bezoekers bleven ter plaatse trappelen en konden ondanks enkele mooie maar steriele acties in de tweede helft geen vuist meer maken
handelaar, in- en uitvoerder (bv. tapijtentrafikant)
maar ook dikwijls met neg. connotatie (bv.drugstrafikant) smokkelaar
vnw: handelaar
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
zie ook drugstrafikant
Ze hebben op Zaventem een drugstrafikant gepakt met 55 pakskes cocaine in zijn maag.
De Belg beweerde dat hij volgens de trafikant niet meer dan 8 kilo cannabis in zijn wagen zou moeten vervoeren, meldt de krant. (vrt.be)
Een trafikant gebruikt zo’n exportvergunning om de legale herkomst van een stuk aan te tonen. (demorgen.be)
(ongeoorloofde) handel
< Frans: le trafic < Italiaans: traffico
Van Dale 2016 online: BE
ook samenstellingen: drugstrafiek; wapentrafiek; autotrafiek; mensentrafiek
vgl. trafikant
De trafiek in verdovende middelen neemt gelukkig niet toe.
Leuvense politie ontmantelt internationale drugstrafiek (deredactie.be)
‘Wapentrafiek naar Libië loopt via België’. (detijd.be)
Vorig jaar werd Zeebrugge qua autotrafiek nog nipt geklopt door de haven in het Duitse Bremen. (hln.be)
Deze mensentrafiek werd oorspronkelijk opgestart om Koerden uit de grensstreek van Irak en Afghanistan naar Europa te smokkelen (nieuwsblad.be)
Pantoffel zonder hiel, ‘instapper’, vaak in felle kleuren (rood, paars) waarmee men geruisloos kan stappen, vandaar de naam
Hangde gij hier ten halvertwaalven ’s morgens nog rond in uw bordeelsluipers? Ge zoudt beter werk gaan zoeken!
Ondertussen steek ik op mijn bordeelsluipers soms weer een teen in de Twitter-poel: ook daar is het stiller, maar dat komt omdat ik ongeveer tienduizend accounts geblokkeerd heb, of het scheelt niet veel. (Mark Coenen in demorgen.be)
Van borstrok en bordeelsluiper tot hipsterbaard en science fashion: in dit boek lees je alles over de taal van de mode. (boekwinkeltjes.be)
Op bordeelsluipers rent hij als een uitgelaten hond door de modder en het doorweekte gras. (hbvl.be)
een traktatie van een persoon voor heel de groep of voor heel het café
vnw: tournee generale: rondje voor de hele zaak
zie ook tournee, opdoen, er enen ~
ook kortweg “tournée”
De openbare verkoop is gesloten. Dan is het traditie dat de notaris een tournée générale geeft.
Santé, Santé, Santé
Geef ons nog ’n tournee
Voor mij en nonkel Miele
En voor gans ’t café
Romain de Coninck In ’t Stamcafé (1955)
het goed kunnen uitleggen, niet op zijn mond gevallen zijn
vnw: niet op zijn tong gevallen zijn: niet op zijn mondje gevallen zijn
“Misschien was Petruske op zijn hoofd, maar niet op zijn tong gevallen.” (Stan Lauryssens, Selfie: memoires van een sympathieke schurk (2015))
“Zeker als hij dan ook nog eens niet op zijn tong gevallen is. Want het kunnen uitleggen aan de mede-eigenaars, dat is absoluut ook niet zonder belang ! (quimmo.be)
erg mager
vnw: zo mager als een lat
onderwoorden.nl: klinkerrijm (zeldzaam): Belgisch Nederlands
zie ook haring
‘De grond is zo mager als een haring’, zegt Danny Van der Veken van Natuurpunt Wamp & Neten, de lokale afdeling in Arendonk en Retie. (standaard.be)
Metje was al een eeuwigheid weduwe, klein en mager als een haring (seniorennet.be)
ronde of langwerpige koffiekoek met rozijnen
Lange en ronde rozijnenkoeken.
opm: In NL is een rozijnenkoek iets helemaal anders
Jeroen laat vandaag zien dat zelf ronde rozijnenkoeken maken helemaal niet zo ingewikkeld is. Hij gebruikt bladerdeeg en vult het met abrikozenconfituur, pudding en rozijnen (dagelijksekost.vrt.be)
Hoe noemen jullie dit:
1/ een suisse / brioche
2/ een rozijnenkoek
3/ een krentenkoek (is dat een echt woord?)
4/ een bezenkoek (bezekoek)
Ik optie 4.
(forum.politics.be)
Frank: Ik eet dagelijks 1 koffiekoek, ik kan er niet aan weerstaan (lacht) als ze uit de oven komen, die geur alleen al mmmmmmm. Ik wissel ook af, een chocolade koek, een croissant, een suisse of een rozijnenkoek. Een dag zonder koffiekoek is een dag niet geleefd! (gaultmillau.be)
weglaten, uitstellen, niet doen
ook: niet aan doen
Wordt niet echt vervoegd, meestal (uitsluitend?) in de gebiedende wijs
Laat uit he! Nu niet beginnen te stofzuigen, de koers begint direct.
Afwassen? Laat dat voorlopig maar uit, we zullen dat straks samen wel doen.
‘Als mijn moeder op bezoek komt, kan ze haar trui uitlaten. Als ik bij haar thuis kom, valt het mij op dat de gangen zo koud zijn.’ (standaard.be)
> andere betekenis van uitlaten
extraatje
ook: dessert
vnw:
•extraatje, toegift
•toetje, dessert, nagerecht
DS2015 standaardtaal
gratis Van Dale online (2019): België
zie toemaat
In “The pearl”, een soort bol 5 meter onder het wateroppervlakte, kunnen duikers genieten van een menu van kreeft en foie gras en als toemaatje fruitsla en een cupcake. (vrt.be)
Kasabian gaf nog een toemaatje door de menigte even te laten meezingen met “She loves you” van The Beatles. (vrt.be)
Als toemaatje volgt vuurwerk en een tombola waarbij een juweel ter waarde van 5.000 euro te winnen valt. (demorgen.be)
aanstaand, eerstvolgend, komend
vnw: aanstaand, volgend
-toekomende zondag, aanstaande zondag
-toekomende week, volgende week
Toekomende zondag gaan we met de kleinkinderen naar de kermis.
Stad verwacht nieuwe wielerevenementen toekomend jaar (nieuwsblad.be)
toelatingsexamen; toegangsproef
vnw: toelatingsexamen
Van Dale 2016 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook ingangsexamen + uitleg
- “Zit je zoon nu te ’s zomers te blokken?”
- “Ja, hij heeft binnen een maand toelatingsexamens voor de unief”.
Maar ondanks dat hij heel de zomer geblokt had, was hij gebuisd voor het toegangsexamen.
dicht- , in samenstellingen zoals
toeplakken, toenaaien, toedoen, toewaaien, toeslagen, toemetsen, toekloppen, toeplooien, toeslagen, toedraaien, toeschilderen, toetoeverven, toezetten, toeklikken, toevallen, toesmijten, toegooien, toegeven, toenemen, toeduwen, toeschuiven, toeaarden, toeslibben, toevliegen, …
“Toe wordt ook gebruikt als eerste deel in samengestelde werkwoorden als toebinden, toebranden, toedrukken, toehouden, toeknijpen, toemaken, toenaaien, toeknopen, toeplakken, toespijkeren, toevouwen, toesnoeren, toegroeien, toeklappen. In België worden zulke werkwoorden frequent gebruikt, vooral in gesproken taal en informele geschreven taal. In Nederland zijn ze minder gebruikelijk.” (taaladvies.net)
vb. toeplekke
Hij sloeg keihard de deur achter zijn eigen toe en was weg.
De naad van mijn broek is gelost, kunde gij dat toenaaien?
Was was die klop? ’t Venster dat boven toewaaide of wat?
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.