Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #41

    ervanonder
    (vnw. bw.)

    weg, ervantussen

    vnw: ervanonder trekken: ervandoor gaan

    Typisch Vlaams: ervanonder muizen: ertussenuit knijpen
    (informeel) Belgisch-Nederlandse Standaardtaal

    VD online: Belg.-Ned. in de verbinding trekken, ervanonder ~

    vnw: hij is ervanonder: hij is ervandoor

    ervanonder trekken, ook ~ gaan, ~ zijn

    zie ook ervanonderdoor

    Ik ben ervanonder, mannekes. Tot morgen.

    De Jean? Hij is er al een kwartier geleden vanonder gegaan. Zonder zelfs goeiendag te zeggen.

    Tijdens de nacht zijn de Duitsers ervanonder getrokken. (landvannevele.com)

    Onderaannemer muist ervanonder. (hln.be)

    Hij kon geen concreet antwoord formuleren en probeerde ervanonder te muizen door weg te wandelen. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 05 May 2024 07:09
    0 reactie(s)

    #42

    ervanonder
    (vnw. bw.)

    weg, ervantussen

    vnw: ervanonder trekken: ervandoor gaan

    Typisch Vlaams: ervanonder muizen: ertussenuit knijpen
    (informeel) Belgisch-Nederlandse Standaardtaal

    VD online: Belg.-Ned. in de verbinding trekken, ervanonder ~

    vnw: hij is ervanonder: hij is ervandoor

    ervanonder trekken, ook ~ gaan, ~ zijn

    zie ook ervanonderdoor

    Ik ben ervanonder, mannekes. Tot morgen.

    De Jean? Hij is er al een kwartier geleden vanonder gegaan. Zonder zelfs goeiendag te zeggen.

    Tijdens de nacht zijn de Duitsers ervanonder getrokken. (landvannevele.com)

    Onderaannemer muist ervanonder. (hln.be)

    Hij kon geen concreet antwoord formuleren en probeerde ervanonder te muizen door weg te wandelen. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 05 May 2024 07:08
    0 reactie(s)

    #43

    niemand niet
    (uitdr.)

    dubbele ontkenning voor niemand

    Hij heeft heel lang langs de kant staan liften. In 2 uur had hij niemand niet gezien.

    De vrouw die niemand niet heeft gekend, die ze pas nog hebben gevierd voor haar 70 jaar op de troon, is ineens uit hun leven verdwenen. (vrt.be)

    Galeries niet, collectioneurs niet, niemand niet. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 May 2024 19:25
    0 reactie(s)

    #44

    rattachist
    (zn. m.; ~en)

    aanhanger van het rattachisme dat een aansluiting van Wallonië bij Frankrijk voorstaat

    zou in principe SN kunnen zijn maar geen of weinig gebruik van het begrip in .NL of .NL bronnen

    En hier en daar loopt zelfs nog een enkele rattachist rond – mensen die Wallonië willen loskoppelen en bij Frankrijk aanhechten. (vrt.be)

    In de herfst van zijn leven werd hij rattachist. Vlaanderen hoorde zich van België af te scheuren, Brussel moest een internationaal statuut krijgen (demorgen.be)

    De komende dagen laten we de regionalist José Fontaine, de rattachist Jacques Hoyaux en de belgicist Elio Di Rupo aan het woord. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 May 2024 18:12
    0 reactie(s)

    #45

    rattaschist
    (zn. m.; ~en)

    aanhanger van het rattachisme dat een aansluiting van Wallonië bij Frankrijk voorstaat

    zou in principe SN kunnen zijn maar geen of weinig gebruik van het begrip in .NL of .NL bronnen

    En hier en daar loopt zelfs nog een enkele rattachist rond – mensen die Wallonië willen loskoppelen en bij Frankrijk aanhechten. (vrt.be)

    In de herfst van zijn leven werd hij rattachist. Vlaanderen hoorde zich van België af te scheuren, Brussel moest een internationaal statuut krijgen (demorgen.be)

    De komende dagen laten we de regionalist José Fontaine, de rattachist Jacques Hoyaux en de belgicist Elio Di Rupo aan het woord. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 May 2024 15:34
    0 reactie(s)

    #46

    rattachisme
    (zn. o.; geen mv.)

    de stroming die de aansluiting van Wallonië bij Frankrijk voorstaat

    zou in principe SN kunnen zijn, maar weinig of geen gebruik van het begrip in .NL

    vgl. rattachist

    Het idee om bij Frankrijk aan te sluiten, het zogenaamde rattachisme, is sindsdien altijd zachtjes blijven sudderen in Wallonië (standaard.be)

    André Renard (links en midden) en José Happart (rechts) waren voorstanders van separatisme en rattachisme (demorgen.be)

    Het woord rattachisme is met rattig, ratel, rataplan en ratjetoe geknipt voor een stafrijm. (knack.be)

    In de loop der jaren raakt hij onder de indruk van het rattachisme. In 1999 richt hij het Rassemblement Wallon-France op (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 May 2024 15:31
    0 reactie(s)

    #47

    onder, zich ten ~ geven

    zie zich ten onder geven

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 May 2024 08:13
    0 reactie(s)

    #48

    zich ten onder geven
    (uitdr.)

    vnw: zich gewonnen geven, zich onderwerpen, toegeven

    verouder(en)d?

    Dan, ik heb ongelijk gehad; ik had mij moeten ten onder geven, want ik heb mij en u allen in het ongeluk gestort. (Pieter Frans van Kerckhoven – Antwerpen)

    Dan zou ik mij ten onder geven en erkennen dat er tooverij bestaat. (idesetautres.be)

    Impotentia, onmacht, nooit Maskaroen! Heb ik mij ooit ten onder gegeven? Waarom heet ik Lucifer! (Maskaroen – Gerard Walschap)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 04 May 2024 08:12
    0 reactie(s)

    #49

    onbestaand(e)
    (bn.)

    vnw: onbekend, niet bestaand

    Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981): Inz. in pred. gebr.: onbekend, niet bestaande.

    “In de vergunningsaanvraag is er nu sprake dat de geurhinder onbestaande zou zijn, maar dat is niet zo. (nieuwsblad.be)

    Soms overvalt het me omdat ik te diep doordenk over mijn toekomst die onbestaand is. (demorgen.be)

    Via het Internet worden er vaak tegen betaling een aantal diensten of goederen aangeboden die achteraf onbestaande blijken te zijn. (kuleuven.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 May 2024 08:46
    0 reactie(s)

    #50

    onbeschofterik
    (znw. de~, m., ~ken)

    onbeleefd persoon, pummel

    vnw: onbeschoft persoon

    VD: BE, spreek­taal on­be­schoft mens

    zie ook gestampte boer, gestampt

    Castricum heeft op Van den Bogaert een onuitwisbare indruk nagelaten. ‘Ik werk al 25 jaar voor televisie. Die Hollander is de grootste onbeschofterik die ik ooit tegenkwam’, zegt hij. ‘Hij gebruikte zijn camera als een wapen en liep rond met een air alsof hij de waarheid in pacht had.’
    http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=G0H3NAFOU, 11 maart 2012 (ANW)

    Onbeschofterik! Ge kunt een goeiendag zeggen tegen de mensen als ge binnenkomt!

    demorgen.be: De grootste onbeschofteriken trekken aan het langste eind. De brave dutskes – ik reken ons daar voor de makkelijkheid even bij – zien na een uur wachten pas aangekomen passagiers de hele rij voorbijsteken.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 May 2024 08:35
    0 reactie(s)

    #51

    onbeschaamderik
    (de ~ (m.), ~en)

    onbeschaamd mens, iem. die zich niet “geneert”

    vnw: onbeschaamd persoon

    Van Dale 2016 online: BE

    Als ik dat schavuitengebroed eens afroste met de schee van mijn degen, zou de onbeschaamderik wel ophouden! (uit De legende van Uilenspiegel)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 May 2024 08:34
    2 reactie(s)

    #52

    onbeleefderik
    (de ~ (m.), ~en)

    onbeleefd, brutaal persoon

    vnw: onbeleefd persoon

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 3

    Gij se onbeleefderik, weet ge wel tegen wie dat ge spreekt?

    Een derde passagier mengde zich: “Ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat jíj de onbeleefderik bent.” (nieuwsblad.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 May 2024 08:33
    2 reactie(s)

    #53

    onafgezien
    (vz.)

    afgezien, ongeacht

    vnw: onafgezien van: afgezien van, ongeacht

    Van Dale 1995 (in Belg.)
    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands niet algemeen
    vrttaal.net: contaminatie van ongeacht en afgezien

    ook: onafgezien van, onafgezien of

    Onafgezien van zijn bescheiden postuur was Napoleon toch een indrukwekkende figuur.

    Wannes Raps kreeg, onafgezien zijn armzalig bestaan, toch een schoon begrafenis van pastoor Munte. (Wij, Heren van Zichem.)

    Onafgezien of hij komt of niet gaat de vergadering toch door.

    Ze vinden dat ieder kind, onafgezien van hun rangorde in het gezin of het statuut van de ouders, recht heeft op evenveel kinderbijslag. (deredactie.be)

    Belgische rechters zijn sinds 1999 bevoegd voor alle misdaden tegen de menselijkheid, onafgezien van de plaats van het gebeuren. (standaard.be)

    Rechtspraak leert dat er bij ongevallen met vluchtmisdrijf, onafgezien van de zware boetes, door het parket ook meestal een intrekking van het rijbewijs wordt geëist. (standaard.be)

    De belasting is verschuldigd door de uitbater van de nachtwinkel, onafgezien of de maatschappelijke zetel in de gemeente gevestigd is. (ninove.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 May 2024 08:30
    2 reactie(s)

    #54

    onafgezien
    (vz.)

    afgezien, ongeacht

    vnw: onafgezien van: afgezien van, ongeacht

    Van Dale 1995 (in Belg.)
    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands niet algemeen
    vrttaal.net: contaminatie van ongeacht en afgezien

    ook: onafgezien van, onafgezien of

    Onafgezien van zijn bescheiden postuur was Napoleon toch een indrukwekkende figuur.

    Wannes Raps kreeg, onafgezien zijn armzalig bestaan, toch een schoon begrafenis van pastoor Munte. (Wij, Heren van Zichem.)

    Onafgezien of hij komt of niet gaat de vergadering toch door.

    deredactie.be: Ze vinden dat ieder kind, onafgezien van hun rangorde in het gezin of het statuut van de ouders, recht heeft op evenveel kinderbijslag.

    standaard.be: Belgische rechters zijn sinds 1999 bevoegd voor alle misdaden tegen de menselijkheid, onafgezien van de plaats van het gebeuren.

    standaard.be: Rechtspraak leert dat er bij ongevallen met vluchtmisdrijf, onafgezien van de zware boetes, door het parket ook meestal een intrekking van het rijbewijs wordt geëist.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 May 2024 08:27
    2 reactie(s)

    #55

    omzendbrief
    (de ~ (m.), -brieven)

    circulaire, rondzendbrief, rondschrijven

    vnw: circulaire, openbaar rondschrijven

    DS2015 standaardtaal

    omzendbrief is standaardtaal in België (VRT-Taalnet)

    De ouders worden via een omzendbriefje vriendelijk doch dringend verzocht om zich te houden aan een fruit- of groentensnack op donderdag.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 May 2024 08:26
    0 reactie(s)

    #56

    omzeggens
    (bijw.)

    vrijwel, nagenoeg, haast, zo goed als

    vnw: nagenoeg, vrijwel, zo goed als, om zo te zeggen

    DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
    vrt.taalmail: ‘Omzeggens’ behoort niet tot de standaardtaal. (ondanks bloemlezing onder)

    Hij doed omzeggens niks.

    “Drie opeenvolgende jaren is er omzeggens geen regen gevallen in het Zuid-Afrikaanse Kaapstad.” (De Morgen)

    bloemlezing De Standaard:
    Een tot dusver nog niet geïdentificeerde man is omzeggens voor de deur van een appartementje in een gebouw aan de Theodore Verhaeghenstraat 87 in … (standaard.be)
    … bijvoorbeeld schoolgeld, terwijl het onderwijs nu omzeggens gratis is. (standaard.be)
    Zaterdagavond is langs de Steense Dijk in Stene (Oostende) het voormalige restaurant ‘t Oud Vliegveld omzeggens volledig uitgebrand. (standaard.be)
    Oké, hier gaan we: let er eens op hoe vaak Nederlanders ’zeg maar’ zeggen. Ze zeggen het, zeg maar, omzeggens om de zes woorden. (standaard.be)
    enz.

    bloemlezing vrt.be:
    De tablets vervangen omzeggens alle boeken en schriften.(vrt.be)
    Over wat Van Ermen met LDD van plan is, is omzeggens niets bekend. (vrt.be)
    De kans dat Trump in de Senaat uit zijn functie wordt gezet, is omzeggens onbestaande. (vrt.be)
    “De Lente” verzamelt omzeggens alles waar Brusselmans voor stond en wat hem vandaag nog altijd een moderne uitstraling geeft.(vrt;be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 May 2024 08:25
    0 reactie(s)

    #57

    omzeggens
    (bijw.)

    vrijwel, nagenoeg, haast, zo goed als
    uitspraak: [?mz???s]

    vnw: nagenoeg, vrijwel, zo goed als, om zo te zeggen

    DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
    vrt.taalmail: ‘Omzeggens’ behoort niet tot de standaardtaal. (ondanks bloemlezing onder)

    Hij doed omzeggens niks.

    “Drie opeenvolgende jaren is er omzeggens geen regen gevallen in het Zuid-Afrikaanse Kaapstad.” (De Morgen)

    bloemlezing De Standaard:
    Een tot dusver nog niet geïdentificeerde man is omzeggens voor de deur van een appartementje in een gebouw aan de Theodore Verhaeghenstraat 87 in … (standaard.be)
    … bijvoorbeeld schoolgeld, terwijl het onderwijs nu omzeggens gratis is. (standaard.be)
    Zaterdagavond is langs de Steense Dijk in Stene (Oostende) het voormalige restaurant ‘t Oud Vliegveld omzeggens volledig uitgebrand. (standaard.be)
    Oké, hier gaan we: let er eens op hoe vaak Nederlanders ’zeg maar’ zeggen. Ze zeggen het, zeg maar, omzeggens om de zes woorden. (standaard.be)
    enz.

    bloemlezing vrt.be:
    De tablets vervangen omzeggens alle boeken en schriften.(vrt.be)
    Over wat Van Ermen met LDD van plan is, is omzeggens niets bekend. (vrt.be)
    De kans dat Trump in de Senaat uit zijn functie wordt gezet, is omzeggens onbestaande. (vrt.be)
    “De Lente” verzamelt omzeggens alles waar Brusselmans voor stond en wat hem vandaag nog altijd een moderne uitstraling geeft.(vrt;be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 May 2024 08:25
    0 reactie(s)

    #58

    omwille van
    (vz.)

    om, voor; door, wegens, ten gevolge van, vanwege

    vnw: in België ook: wegens, om reden van

    taal.vrt.be: “omwille van” drukt in het Nederlands een doel uit, geen reden; het is synoniem met “ten behoeve van, ter wille van”

    Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
    DS2015 geen standaardtaal
    standaardtaal in België status onduidelijk

    Die schilder is vooral gekend omwille van zijn abstracte werk.

    Omwille van het slechte weer kan de barbecue niet doorgaan.

    VIER vervangt laatavondfilm omwille van ‘ongepaste inhoud’”
    (Titel HLN 21.11.15)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 May 2024 08:24
    2 reactie(s)

    #59

    kapitein ter lange omvaart
    (begrip)

    gezagvoerder (van een zeeschip) die lange reizen maakt
    zie ook lange omvaart

    vnw: vnw: kapitein ter/op de lange omvaart: op de grote vaart

    NL: kapitein op de grote vaart

    Van Dale:
    (Belgisch-Nederlands, scheepvaart) kapitein ter lange omvaart
    (leenvertaling van Fr. navigation au long cours),
    op de grote vaart

    Nadat hij daar was afgestudeerd, werd hij kapitein ter lange omvaart en voerde het bevel over tankschepen. (vandaag.be)

    De loodsen zijn allen kapitein ter lange omvaart en hebben een lange maritieme carrière achter de rug. (Wikipedia)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 May 2024 08:23
    0 reactie(s)

    #60

    omstandigheidsverlof
    (het ~, -loven)

    kort verzuim, buitengewoon verlof (werkonderbreking met behoud van loon, geoorloofd bij bepaalde familiegebeurtenissen)

    < Frans: congés de circonstances

    vnw: (bnl.) buitengewoon verlof (voor o.a. huwelijk, overlijden familielid enz.)

    Van Dale 2017 online: BE

    ook klein verlet

    Werknemers die trouwen krijgen 3 dagen omstandigheidsverlof.

    Familiaal verlof valt niet onder het omstandigheidsverlof omdat het onbetaald is.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 03 May 2024 08:21
    2 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.