Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek.
Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed 
SN/NL: puntkomma (leesteken)
opm.: ‘puntkomma’ wordt ook in VL gebruikt
zie ook punt, dubbelpunt, afkappingsteken, uitroepingsteken; spatiegebruik bij leestekens
As ge ni zeker zijt of dat e kommapunt gepast is, kunde best een gewone komma gebruiken, da valt minder op voor taalverbeteraars.
Gebruik alle interpunctietekens (punt, puntkomma/kommapunt, dubbelepunt, open de haakjes, sluit de haakjes, open de aanhalingstekens, sluit de aanhalingstekens, copyrightteken of -symbool, merkteken of -symbool, plusteken of -symbool, enz.), en ook “nieuwe alinea” en “nieuwe regel” terwijl u dicteert. (speechware.beà
Typografie: er wordt geen spatie geplaatst voor de leestekens dubbelpunt, vraagteken, kommapunt; er wordt één spatie gelaten na een punt. (kzm.be)
Een tekst tot op het laatste kommapunt afwerken geeft mij telkens weer dat rollercoastergevoel. (sofieschrijft.be)
De vertalers permitteren zich bijvoorbeeld om de lange zinnen soms door te knippen en een punt te zetten waar Proust een kommapunt gebruikte. Dat had Proust in het Frans zelf ook gekund, want hij overdrijft soms met zijn kommapunt. (bruzz.be)
achterdeel, kont, zitvlak, zitwerk, reet, aars, anus, poeper, poepgat
vnw: •achterste, achterwerk, billen, bips
-iemand op zijn poep geven: iemand een pak voor zijn billen geven
DS2015 geen standaardtaal
De gebruikelijke Nederlandse betekenis van uitwerpselen of stront wordt in Vlaanderen niet gebruikt. Uitzondering hierop is hondenpoep, hoewel de Vlaming eerder hondenstront zal verkiezen.
< Volgens sommige etymologen zou poep komen van het Franse poupe: achtersteven van een schip, Latijn puppis
zie ook voorpoep; poepzitten; klets op de poep
Zet u neer op uw poep.
Als ge niet braaf zijt, krijgt ge een klets op uw poep.
Dat student Lloyd aarzelend op haar poep had gemikt om de omvang van de blauwe plek te beperken, kon Joke geen barst schelen. (standaard.be)
Houd uw poep lekker warm met ‘swants’ – De Standaard
Op het eind ging De Bruyne, na een zoveelste ren, op de poep zitten. Krampen. Zich helemaal te pletter gelopen. (demorgen.be)
cavia
zie ook zeerat, steense rat
vgl. Duits: ‘Meerschwein’
Op de kermis stond vroeger een kraam waar ge kont inzetten op “zeevarkskes” (zeivêrkskes), t.t.z. op de nummer van het hokske waarin het beeske zou verdwijnen als het uit zijn kooike werd gelaten.
cavia
< een soort rat die van over zee komt. Analoge redenering als Duits ‘Meerschwein’
ook in zuiden van Oost-Vlaanderen
synoniemen: steense rat, zeevarkske
Als kind had ik een hoop zeeratjes en kon ik er helemaal niet tegen om te horen dat de Inca’s die beestjes hielden om op te eten.
- buffetkast met bovenstuk waarin serviesgoed geplaatst kan worden, al dan niet met glazen deurtjes
- servieskast
Nederland: bordenkast
Klik op de afbeelding
Vitrinekast
Deze vaisselier zal u verleiden met zijn natuurlijke uitstraling die nog versterkt wordt door de tenen manden. Dankzij de grote afmetingen kunt u er al uw vaatwerk in opbergen.
luikse antieke vaisselier
mag weg wegens plaatsgebrek
Antieke vaisselier Louis XV. Kast met 2 deuren onderaan en drie laden. Mooi origineel beslag aan handvaten en sleutelgaten en scharnieren.
duurder worden/maken, opslaan in prijs
> Mnl. verduren.
WNT: Vnl. in N.-Nederl. aangetroffen en minder gebruikelijk dan de hoofdzakelijk in Vl.-België voorkomende vorm verdieren. Veroud.
De alg. bet. is: in prijs (doen) stijgen. (16de-17de E). Later in algemeeneren zin: duurder maken. Na de 18de E. en wel voor ’t eerst in 1864 alleen in de wdb. aangetroffen.
> Verduring. Het duurder worden of maken. Z.-Nederl.: Verkooping bij verduring, bij opbod.
Anna was thuisgekomen van de winkel en meldde dat de bloemkool zoveel verduurd was, op een toon alsof dat gedaan was om haar persoonlijk te pesten.
De opgelegde energienormen voor nieuwbouw verduren de huizen met algauw 10000 euro of zelfs meer.
> andere betekenis van verduren
ook wel cyperus, papierplant, papyrus of parapluplant genoemd: kamerplant met rechte stengels en spitse blaadjes, die graag met de voeten in het water staat
.jpg)
Cyperus alternifolius
De grootste zuiper die ik ooit gezien heb was 6 m hoog en dronk 6 liter water per dag. Mijn twee zuipers zijn een heel stuk kleiner maar toch: een liter per dag hebben ze allebei wel nodig, in de zomer soms nog meer.
verknoeien, om zeep helpen, mismeesteren
Ik zou in de living graag van die schuifgordijnen hebben, maar daarvoor moeten er gaatjes gemaakt worden in de plastiek rond het venster en ik heb schrik dat mijn neef dat gaat misbodderen. Ik huur hier maar.
Ze heeft in Pellenberg een afspraak, ze hoopt dat ze daar kunnen rechtzetten wat die charlatan in Frankrijk misbodderd heeft aan haar knie.
- het weglatingsteken
- een leesteken in de vorm van een kommaatje bovenaan de regel (’) dat de weglating van een of meer letters aanduidt, of dat we gebruiken om een open lettergreep open te houden als er bijvoorbeeld een uitgang of achtervoegsel volgt. Voorbeelden: m’n vriendin; opa’s fiets; een baby’tje. (woordenlijst.org)
SN: apostrof
zie ook punt, dubbelpunt, kommapunt, uitroepingsteken
Het woord ‘afkappingsteken’ wordt zelden gebruikt door Nederlanders.
Het afkappingsteken wordt niet alleen als leessteken gebruikt maar ook als symbool voor de boogminuut: 2’ voor twee minuten.
In de wiskunde duidt een afkappingsteken op de afgeleide: men schrijft dan f’(x) (uit te spreken als “f accent”) als korte notatie voor df/dx. (wikipedia)
Voor het gebruik van het afkappingsteken in het VW: zie bij trefwoord link.
behoudens, behalve
vnw: in het Nederlands een voegwoord, in België ook als voorzetsel gebruikt
-tenzij + zelfst. nw.: behalve, uitgezonderd
znwb: Behoudens, onder voorbehoud van; behalve, uitgezonderd. Opm.: In de standaardt. altijd als voegw. met de bet.: behalve indien.
Het is binnenkort verboden om in het parlement nog drank te gebruiken, tenzij koffie en water.
droog, broos
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): kort > kortbrekig, kortbrokkig, bros. In Zuid-Nederland.
Die toastjes zijn kortbrokkig, voorzichtig dat ge ze niet allemaal breekt als ge ze belegt.
mislukt
vnw: gezakt voor een examen, gesjeesd
Wetstratees (ook, mbt politiekers): niet herverkozen
vroeger verwees het woord naar een tekort in het onderwijs, nu is het gebruik veel algemener
“Om een gebuisd klimaatbeleid te voeren doet elke Vlaamse minister zijn duit in het zakje”(Rob Beenders in Knack 29/01/15)
“VTM zag er geen graten in om hem als gebuisd politicus weer een hoge functie te geven in de binnenlandse nieuwsdienst.”(Jef Coeck in salon van Sisyphus, 19/04/12)
> andere betekenis van gebuisd
afhaken
We zouden samen gaan zwemmen, maar op het laatste moment beelde hij toch wel weeral zeker!
> andere betekenissen van belen
achterwerk, kont, zitvlak
vnw: •achterste, achterwerk, billen, bips
-iemand op zijn poep geven: iemand een pak voor zijn billen geven
DS2015 geen standaardtaal
De gebruikelijke Nederlandse betekenis van uitwerpselen of stront wordt in Vlaanderen niet gebruikt. Uitzondering hierop is hondenpoep, hoewel de Vlaming eerder hondenstront zal verkiezen.
< Volgens sommige etymologen zou poep komen van het Franse poupe: achtersteven van een schip, Latijn puppis
zie ook voorpoep; poepzitten; klets op de poep
Zet u neer op uw poep.
Als ge niet braaf zijt, krijgt ge een klets op uw poep.
Dat student Lloyd aarzelend op haar poep had gemikt om de omvang van de blauwe plek te beperken, kon Joke geen barst schelen. (standaard.be)
Houd uw poep lekker warm met ‘swants’ – De Standaard
Op het eind ging De Bruyne, na een zoveelste ren, op de poep zitten. Krampen. Zich helemaal te pletter gelopen. (demorgen.be)
uitspeken, uitspuwen, uittuffen
- Mijne tuttefrut is helemaal uitgesjikt.
- Sjikt dien dan toch uit, maar in de vuilbak dan.
SN/NL: puntkomma, semicolon (leesteken)
opm.: ‘puntkomma’ wordt ook in VL gebruikt
zie ook punt, dubbelpunt, afkappingsteken, uitroepingsteken; spatiegebruik bij leestekens
As ge ni zeker zijt of dat e kommapunt gepast is, kunde best een gewone komma gebruiken, da valt minder op voor taalverbeteraars.
Gebruik alle interpunctietekens (punt, puntkomma/kommapunt, dubbelepunt, open de haakjes, sluit de haakjes, open de aanhalingstekens, sluit de aanhalingstekens, copyrightteken of -symbool, merkteken of -symbool, plusteken of -symbool, enz.), en ook “nieuwe alinea” en “nieuwe regel” terwijl u dicteert. (speechware.beà
Typografie: er wordt geen spatie geplaatst voor de leestekens dubbelpunt, vraagteken, kommapunt; er wordt één spatie gelaten na een punt. (kzm.be)
Een tekst tot op het laatste kommapunt afwerken geeft mij telkens weer dat rollercoastergevoel. (sofieschrijft.be)
De vertalers permitteren zich bijvoorbeeld om de lange zinnen soms door te knippen en een punt te zetten waar Proust een kommapunt gebruikte. Dat had Proust in het Frans zelf ook gekund, want hij overdrijft soms met zijn kommapunt. (bruzz.be)
- het weglatingsteken, aanhalingsteken
- een leesteken in de vorm van een kommaatje bovenaan de regel (’) dat de weglating van een of meer letters aanduidt, of dat we gebruiken om een open lettergreep open te houden als er bijvoorbeeld een uitgang of achtervoegsel volgt. Voorbeelden: m’n vriendin; opa’s fiets; een baby’tje. (woordenlijst.org)
SN: apostrof
zie ook punt, dubbelpunt, kommapunt, uitroepingsteken
Het woord ‘afkappingsteken’ wordt zelden gebruikt door Nederlanders.
Het afkappingsteken wordt niet alleen als leessteken gebruikt maar ook als symbool voor de boogminuut: 2’ voor twee minuten.
In de wiskunde duidt een afkappingsteken op de afgeleide: men schrijft dan f’(x) (uit te spreken als “f accent”) als korte notatie voor df/dx. (wikipedia)
Voor het gebruik van het afkappingsteken in het VW: zie bij trefwoord link.
wrijven, schuren
uitspraak: /’r.e s.e(n)/; /ui/ wordt kort uitgesproken
schrijfvarianten: reusen, reussen
Woordenboek der Nederlandsche Taal (wnt): Wrijven, schuren.
Ruysschen. … Scabere, terere, fricare, Kiliaan
“Mé’ ‘ne’ wolle’ lap over ’t zilverwerk ruis(ch)en om ’et te doen blinken”, Cornelissen-Vervliet (1899).
“Hij ruis(ch)te mè’ zijn zwarte handen deur ze’ gezicht”, Aldaar.
“Als er iet in oew oog gevlogen is, meugde er nie’ in ruis(ch)en”, Aldaar.
Van Dale etymologisch woordenboek: verwant met het Noors “rusk” afval; vroegere spelling ruysschen (1599)
zie ook rosjen
Ge moet goed reussen op die koperen kandelaar, dat ’m blinkt.
Reust eens over mijne rug, dat jeukt onder mijn linker vleugel.
“Gewoon het bad in, nekvel vast houden, nat maken, inruisen me shampoo, afspoelen en daarna goe drogen me nen handdoek!” (hondenvrienden.be)
verouderd, college van schepenen en een schout (zie laatste voorbeeldzin)
zie ook: schepeneed
In iedere stad en in elke heerlijkheid was er een schepenbank bestaande uit zeven schepenen met een schout en dikwijls nog een secretaris. (heemkundebrustem.be)
In het Gerechtshof zetelde de Schepenbank op de eerste verdieping. Daar bevond zich ook een gevangenis voor de voorhechtenis, een wacht- en een schrijfkamer. (Lanaken)
De schepenbank was aanvankelijk een regionale rechtbank, maar ontwikkelde zich later in de Middeleeuwen tot een politiek orgaan dat vergelijkbaar is met wat tegenwoordig een ‘gemeente’ is. Schepenbanken waren de voorlopers van de tegenwoordige schepencolleges in België en de colleges van burgemeester en wethouders (B&W) in Nederland. (historiek.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
