Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
bevoordeeld worden, meer rechten hebben (dan een ander)
vnw:
-bij iemand een voetje voor hebben: bij iemand in de gunst staan, een wit voetje hebben
-op iemand een voetje voor hebben: een kleine voorsprong hebben
In Nederland: een streepje voor hebben
zie ook het kinneke alleen zijn
In China gebeurt niets zonder controle van de autoriteiten. Lokale ambtenaren profiteren mee van de sekshandel, het is soms nauw verbonden met corruptie – een fijne behandeling van de functionaris kan bedrijven helpen om moeilijk te verkrijgen toestemmingen vast te krijgen of een voetje voor te hebben bij aanbestedingen. (Stefan Blommaert, de redactie.be)
zich niet lekker voelen, ziek
vnw: onder de voet zijn/raken: ziek zijn/raken, van streek zijn/raken
Ik ben nog dagen onder de voet geweest van die buikgriep.
“Toen hij ons vertelde dat hij kanker had, waren we dan ook helemaal onder de voet”, vertelt de Vlaams-Brabantse gouverneur. (vrt.be)
“Katy was totaal onder de voet door Russells beslissing. Ze is woest op hem, maar gelooft tegelijk dat er een manier moet zijn om zich te …” (demorgen.be)
alleen al uw eigen het voor te stellen…
iets dat men zich moeilijk kan voorstellen of waarbij het voorstellen alleen al verontwaardiging, afschuw, negatieve gevoelens, … opwekt. Of het tegenovergestelde: hilariteit, vrolijkheid, …
Dat ze die levend gevild hebben, het gedacht alleen al…
Het gedacht alleen al dat die met dat mandje vol eiren tegen de deur liep…
vnw: levensmiddelen, kruidenierswaren
dikwijls gebruikt als winkelopschrift of in de reclame
De openingsuren van Algemene voeding Baerts in Herk-de-Stad met adres Kapelstraat 5. (openingsuren.be)
Beleg, dranken en algemene voeding – Bakkerij Ingooigem
Kunnen een detailhandelszaak in algemene voeding, een slagerij, een kruidenierszaak, een restaurant, een bakkerij… een smiley2 bekomen? (favv.be)
ontsnapping met een voertuig na het veroorzaken van een ongeval, na een bevel tot stoppen of bij een bekeuring
vnw: het doorrijden na een ongeval waarbij men als bestuurder van een motorvoertuig is betrokken
taaltelefoon: standaardtaal in België
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
vaste woordverbinding: vluchtmisdrijf plegen
De achtienjarige bromfietser pleegde vluchtmisdrijf en liet het slachtoffer voor dood achter.
De bestuurder van de wagen die na het ongeval vluchtmisdrijf pleegde, is door de onderzoeksrechter aangehouden voor onopzettelijke doding.
niet naar behoren functioneren
vnw: vierkant draaien/lopen: slecht draaien, niet gesmeerd lopen
Van Dale 2013 online Belgisch-Nederlands
ook: vierkantig draaien
Sinds de voorzitter ziek is draait onze club vierkant.
Het middenveld van OHR draait vierkantig en kan het gelag niet doen keren. (ohrhuldenberg.be)
het beste is voorbij, er valt niet veel meer te halen
ook verkort: vet, het ~ is eraf
ANW: vooral in België
Van Dale 2018: uitdrukking het vet is er van de soep
daar is geen voordeel meer te behalen
< de uitdrukking is van oorsprong Vlaams
Zie ook bij reacties
“Als het vet al van de soep is, dan kunt ge met pensioen”. (Katastroof)
Eens de rage voorbij, is voor de producenten het vet van de soep.
Bij Nigeria is het vet van de soep. IJsland tovert zowaar nog een mooie combinatie op de mat ter hoogte van de Nigeriaanse zestien meter, maar de beslissende pass blijft uit. (sporza.be)
- met iets stoppen op een hoogtepunt, of in ieder geval voor het bergaf gaat: een loopbaan, een feest, het leven, enz.
- iets op een goede, positieve manier beëindigen
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Ook ne grote coureur eindigt beter zijn carrière in schoonheid.
Het zou jammer zijn om het nog uit handen te geven, want zelf wil ik absoluut in schoonheid eindigen. Ik stap op na dit seizoen. (nieuwsblad.be 19 maart 2014)
Werkgroep Karitatief eindigt in schoonheid
Op 25 februari kwamen de trouwe medewerkers van Karitatief samen om hun werking van bijna 50 jaar af te ronden met een feestelijke … (kerknet.be 3 maart 2023)
Koen Wauters eindigt turbulente Morocco Desert Challenge in schoonheid (nieuwsblad.be 12 april 2025)
de kleding betreffend
< Frans vestimentaire
vnw: kleding-: wat de kleding betreft
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Maar dan. Het ding paste op de dochter haar broek. En oh fijn, ze had ook een pull in datzelfde geel. Maar met broek + pull lijkt ze wel in de mosterd gevallen. En that’s were you come in. Ik zit met een vestimentair combineerprobleem.
De gemeente vergadert al de hele dag over de vestimentaire voorschriften ten aanzien van hoofddoeken en keppeltjes.
zorgen dat de dienst uitgevoerd wordt, het waarborgen van een dienstverlening
vnw: de dienst verzekeren: de dienst onderhouden
Typisch Vlaams: een dienst verzekeren: een dienst uitvoeren/onderhouden: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Van Dale 2016 online: BE
vgl. dienstverzekering
De dienst is verzekerd tijdens weekdagen van 08u00 tot. 19u45 . (azmonica.be)
De hoofdtaak bij ons is, zoals bij de meeste korpsen, het verzekeren van de dienst 100. Onze ziekenwagen rukt ongeveer 400 keer per jaar uit. (skynet.be)
SN-NL: verschonen
vnw: verschonen
-de bedden verversen: de bedden verschonen
-luiers verversen: schone luiers omdoen
-zich verversen: zich verschonen
Van Dale 1995: (gewestelijk) schoon linnen aandoen, synoniem verschonen.
zie ook: bed, het ~ verversen
Trekt gij het beddengoed eens af, dat moet ververst worden.
Hij is proper op zijn eigen, hij ververst elken dag zijn onderbroek en zijn sokken nadat em gedoucht heeft.
Ik heb gedoucht, ontbeten en m’n kleren ververst. (motorrijder.be)
“Geen enkel hotel voldoet aan wat je als gast mag verwachten van een propere kamer.” Zo waren in slechts één kamer de lakens ververst, was in de … (vrt.be)
Het beddengoed verversen. Heel wat mensen zien het als een lastig taakje.(gva.be)
gereed om te vertrekken
vnw: startklaar, klaar om te vertrekken
zie ook vertrekkensklaar
We stonden vertrekkensgereed als de Paul belde voor te zeggen dat het feestje niet doorging.
datgene wat verteerd, verbruikt wordt (i.h.b. op café, restaurant, …)
vnw: uitgaven, wat men in een café of restaurant uitgegeven heeft
Er was wel veel belopenis op de kerstmarkt maar de verteer was eerder aan de magere kant. Dat is met dat weer: het is te warm voor wittekes en Glühwein.
verstikken
vnw: in België ook: verstikken, stikken, doen stikken
Van Dale 2017 online: BE, spreektaal
Het gerecht gaat ervan uit dat het kind werd versmacht met een kussen.
Amerikaanse schuldenberg dreigt economie te versmachten.
verwelken, verslodderen
1) van bloemen, planten e.d. of delen daarvan: verdrogen, verwelken, verdorren, verschrompelen
2) in vergelijkingen om aan te tonen dat iets verslapt, verdroogt, verdort
3) figuurlijk, meestal poëtisch: wegebben, verdwijnen
4) van drank: zonder pit, slap worden, verlebberen
vnw: verwelken, verflensen, verleppen, verslonzen
wnt:
Verslensen: Van slensen met ver-
Slensen: Verflenzen, verwelken, thans alleen in Z.-Ndl.
Oudste attestatie: Dict. Tetragl. 145 d 1562
1) Die plant heeft zijn beste tijd gehad, hij is al helemaal verslenst.
Zonder water verslensen bloemen en planten rap.
2) Mijn haarpunten zijn dor en verslenst gelijk het gras in de zomer.
3) Verdriet verslenst, tijd heelt de wonde.
4) Dat pintje staat er al een tijd, het bier zal ondertussen wel verslenst zijn.
Die cola is verslenst, giet dat maar weg.
“Noyt heeft mijn oogh op aerden yets aenschouwt Dat vast bestaet en duersaem kan beklijven. ’t Verrot, ’t vermot, ’t verswact, ’t verslenst, ’t verout, ’t Verderft, ’t versterft …” – uit ‘Uytbreyding over de Psalmen des Propheten Davids’, Dirck Raphaelszoon Camphuysen, ca. 1626
Iemand die voor een politieke partij opkomt zonder lid van die partij te zijn; meestal een bekende of opvallende figuur die extra stemmen kan trekken.
vnw: (bnl.) persoon die zonder lid te zijn van een partij op de kandidatenlijst voor een verkiezing wordt opgenomen, om in ruimere kring kiezers te trekken
zie ook verruiming
Op de lijstduwersplaats verschijnt verruimingskandidaat Mike De Herdt, voormalig ABVV-jongerenvoorzitter en festivalorganisator. (De Redactie, 14 maart 2014)
Zeg niet wit konijn, zeg verruimingskandidaat (demorgen.be)
rechtvaardigen, verantwoorden
vnw: rechtvaardigen, verantwoorden, verdedigen
-zich verrechtvaardigen: zich verantwoorden
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
Ze moest elke uitgave tot de laatste centiem verrechtvaardigen.
Toru Hashimoto verrechtvaardigde eerder de praktijk van gedwongen prostitutie aan het front van Koreaanse, Chinese en Filipijnse vrouwen. (hln.be)
Het project van Turnhoutse sportvereningingen met mindervalidenwerking verrechtvaardigt een stedelijke toelage. (turnhout.be)
Het is pas een echt schandaal dat Minister Marcourt zich verrechtvaardigt door de grote verschillen in de kwaliteit van het secundair onderwijs in de Franse Gemeenschap aan te halen. (absym-bvas.be)
Tijdens een wisselweekend vertrekt een groot aantal vakantiegangers naar het buitenland en keren tegelijkertijd heel wat reizigers terug uit vakantie. Die grote drukte veroorzaakt ellenlange files op de Europese autosnelwegen (taaltelefoon)
google 2025: “wisselweekend” .NL .BE
In Nederland (maar ook in België) vaak ‘Zwarte Zaterdag’ genoemd.
Van Dale 2013 online: voorlopig toegevoegd in 2012
De instanties raden mensen die persé willen reizen in het wisselweekend aan voldoende drinken mee te nemen.
Op verschilende snelwegen in Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland staan er lange files in dit zogenoemde wisselweekend. (vrt.be)
taaladviseur
vnw: taaladviseur
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, weinig gebruikt
Van Dale 2020 online: BE, niet algemeen
Smisdom: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
zie ook taalraadsvrouw
(fictieve) Taalmail 1035629 van de vrt-taalraadsman:
niet: Ruud Hendrickx, taalraadsman van de VRT en de Vlaamse hoofdredacteur van Van Dale: “Het is een verrassende term geworden, …" (bron: www.vrt.be/nieuws)
wel: Ruud Hendrickx, taaladviseur van de VRT en de Vlaamse hoofdredacteur van Van Dale: “Het is een verrassende term geworden, …"
Taalraadsman komt voor in Belgisch-Nederlands maar is geen standaardtaal. Standaardtaal in het hele taalgebied is taaladviseur.
;)
Niet fictief:
“Een cynisch woord, een scherpe keuze van de Vlamingen”, is de commentaar van VRT-taalraadsman en hoofdredacteur van Van Dale Ruud Hendrickx. (vrt.be)
Heb je er al eens bij stilgestaan dat een zomerse barbecue voor een taalraadsman een ware hel is? (Ruud Hendrickx – vrttaal.net)
De VRT heeft daarom een taalraadsman in dienst, Ruud Hendrickx. (vrttaal.net)
zie ook hola pola
Hela hola, wat is mij dat hier allemaal? Het heeft hier percies nen tornado gepasseerd!
hela hola heb je t al gehoord, ik ben jarig!(jnm.be)
Hela hola Geograficanen! De vakantie/herexamens zitten erop en een nieuw academiejaar vol toffe activiteiten kan van start gaan. (geografica.be)
Hela hola hela! We zitten al aan de derde scoutsactiviteit vandaag, deze keer voor het eerst met een passende beschrijving op deze prachtige site! (devleermuis.be)
Hela, hola! Jaja, die illustraties zijn niet niks. (debbielavreys.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.