ribbedebie

ribbedebie

(bw.)

weg, verdwenen, ook ‘ribbedie’

ribbedebie zijn:
- mensen: zich snel uit de voeten maken of gewoon aankondigen dat men weg gaat
- voorwerpen: ze zijn dan spoorloos verdwenen of men vindt ze niet in eerste instantie

< mogelijk uit Bargoens ‘rip’ + “de bie = (de) weg”): zie bie, de ~ jallen. Rip betekende vroeger weg, vertrokken, verdwenen, gevlucht, gestolen.
< volgens J.L. Pauwels zou het een verbastering zijn van het Frans ‘à bride abattue’: met losse teugel

zie ook piepedada, pist, de ~ in zijn

515

In Limburgse Kempen, Haspengouw, Maaskant enz. heel bekend.

Ik zou het ook gebruiken in de uitdrukking “als de ribbedebie”, nl “als de wiedeweerga”

‘Als de ribbedebie’??? Nooit gehoord, laat staan gebruikt. Dat klopt toch niet? Als den bliksem wel: ik ben als den bliksem ribbedebie.

Google vindt het wel; dus ’t is geen puur verzinsel van mijn eigen ;)

Een paar voorbeelden:
(allemaal uit Vlaanderen)
“Even een snelle hygiënische stop in de badkamer uitvoeren en dan als de ribbedebie naar het restaurant om te ontbijten.”
“Ik wil dan ook even reclame maken voor onze vereniging dus surf allemaal als de ribbedebie naar…”
“laat het mij dan als de ribbedebie weten, zodat ik…”

exact zoals ik het zelf ook zou gebruiken eigenlijk.

Ik leer hier elken dag iets bij se.

Volgens mij wel gans Vlaanderen:

info: www.reibbedebie.be:
Nederlands bijwoord, alleen in Vlaanderen gebruikt, van het Franse ‘à bride(s) abattue(s)’, met gevierde teugel(s). Synoniem van foetsie, fluks ervandoor, spoorslags weg, schampavie.

Merho gebruikte het als eigennaam voor de gevangenis in de stripreeks De Kiekeboes:
- Album 85: ‘Bijgevolg krijgt Kiekeboe de vraag om het eten in de Ribbedebie-gevangenis te inspecteren.’
- Album 65: ‘Dédé la Canaille, de grootste vijand van Marcel Kiekeboe, is opnieuw ontsnapt uit de Ribbedebie-gevangenis,…’
- Album 75: ‘Dédé la Canaille, ontsnapt uit de Ribbedebie-gevangenis.’

De vaste inkter van de Willy Vandersteen studio’s maakte voor het Suske en Wiske weekblad een aantal afleveringen van de strip Ribbedebie over een tovenaarsleerling.

Algemeen:
Definition of Ribbedebie: Word of Flemish origin meaning lost and no longer in one’s possession.

Diederik, ‘als de ribbedebie’ heb ik niet kunnen vinden op google. Heb jij een link voor meer info?

Ik vind wel 8 googlementen voor “als de ribbedebie”, waaronder 2 van het VW. voorbeeld: de tweede post op dit forum:
http://noxa.net/forum/80060/5/_Kazou_reclame_stunt_Kazou_geeft_goesting

Bedankt Georges.

ribbedebie

- ik probeerde ri(e)bbedebie weg te geraken maar die oude klasgenote had me gezien en ik kon er niet onderuit om haar verhaal, eerder gezaag, te aanhoren

Haha, die vermeende connectie met het Frans is toch wel bijzonder ver gezocht, mij dunkt – alsof ze veronderstelden dat het om iets Frans ging (ah ja, hoe kan het ook anders met die halve Franstaligen) en dan naarstig hebben gezocht naar iets dat er een héél klein beetje op geleek. Het Bargoens is op zich ook eerder onwaarschijnlijk (Bargoense → Limburgse expansie?), maar zowel de klanken als de betekenis zijn praktisch hetzelfde dus dat lijkt mij een goeie verklaring.

Awel, ik vind die Franse herkomst ook met zijn haar getrokken, vooral omdat ‘à bride abattue’ toch niet dagelijks werd gebruikt door de Franstaligen.

Ruud Hendrickx schrijft dat de etymologie te danken is aan J.L. Pauwels.
Blijkbaar werd ze daarna klakkeloos aangenomen en overgenomen door andere woordenboekschrijvers.

Uit het stukje van R. Hendrickx:

“Maar niks, zelfs die gigant had nog nooit van ‘ribbedebie’ gehoord.

Als iemand het moest weten, dan was het wel Dirk Geeraerts, een goede kennis en ex-collega van me en toevallig ook redacteur van het WNT en van de Grote Van Dale. En ja hoor, professor Geeraerts had het antwoord. Zijn voorganger, de eminente Leuvense hoogleraar J.L. Pauwels, heeft het ooit uitgezocht. ‘Ribbedebie’ zou een verbastering van de Franse uitdrukking ‘à bride abattue’ kunnen zijn. Letterlijk betekent die ‘met losse teugel’. Wie met losse teugel rijdt, rijdt in galop, gaat er in volle vaart vandoor. Iemand die ‘ribbedebie’ is, is er dus als de bliksem vandoor gegaan."

https://vrttaal.net/nieuws/weg-ermee

rip

Volgens de oude woordenboeken betekende rip niet alleen dood, recht in het putteke, maar weg, vertrokken, verdwenen, gestolen.

De bie zijn of de bie steken betekent ook weg zijn. (bie, de ~ jallen)

Ribbedebie zou dan gelijk zijn aan ‘wegweg’.

WNT, rip: Weggenomen, weg.
Zoekt ge uwe pen? Die is rip, Claes, (1902).

Cornelissen-Vervliet (Kempen) RIPS, RIP, bw. – Weg, vertrokken, verdwenen, gevlucht. Ik meende mijne’ vogel gaan te voeieren, maar hij was rips. Ze’ geld is rips. Den dief is rip. Het w. behoort ook tot het Bargoensch. volgens Teirlinck.

Rutten, Haspengouw:
RIP, tus. dat een haast uitdrukt. Rip! en hij was weg. RIP bijv., vrk. in : Rip zijn, heimelijk gestolen. Mijn pennemes is rip.

Zeg maar wacht eens, als dat ooit een betekenis van ‘rip’ is geweest, dan is die betekenis zelfs nooit verdwenen. Bijvoorbeeld: “Hij heeft mijn portefeuille geript” = “Hij heeft mijn portefeuille gepikt”, of “Hij heeft mij geript” = “Hij heeft mij bestolen”.

Ik weet niet of het in Antwerpen gekend is (ik kan het mij enkel voorstellen met een doffe i), maar in West- en Oost-Vlaanderen wordt het zeker gebruikt. Volgens de zoekresultaten voor “heeft mijn … geript” en “ben geript” lijkt het wel ook in Nederland gebruikt te worden, dus is het niet typisch Vlaams.

Ik dacht altijd dat dat ooit eens vanuit het Engels was overgewaaid (zeker in uitdrukkingen waarin het ‘afgeript’ ipv ‘geript’ is en het meer de betekenis van ‘afzetten’ heeft), maar dat zou dus (ook) wel eens inheems kunnen zijn.

Nog eventjes heel kort verdergezocht naar de mogelijke etymologie, en de Protogermaanse werkwoorden ?rupp?n? en ?raupijan? zouden iets in de stijl van ‘afscheuren’ betekend hebben (vanuit het Proto-Indo-Europees ?Hrewp-, dat op ‘breken’ of ‘scheuren’ zou slaan). Natuurlijk kunt ge met al die verklaringen die naar eeuwenoude wortels terugverwijzen uiteindelijk wel eender wat verklaren, maar het is toch interessant.