net

net

(bijwoord)

juist

Taaladvies.net: Juist wordt in het hele taalgebied gebruikt om een tegenstelling uit te drukken met iets wat eerder is gezegd. De betekenis kan omschreven worden als ‘anders dan men zou denken’, ‘integendeel’. In deze context kan in België ook net gebruikt worden.
“Moeilijkere projecten schrikken ons niet af; we zien die net als een uitdaging.” standaardtaal in België
“Sommige mensen zijn graag alleen, andere willen net altijd gezelschap.” standaardtaal in België

zie ook reacties

Van Dale 2018: onder lemma net
1. juist, nauw­keu­rig, pre­cies

DS2015 juist, precies: standaardtaal

315

Tiens, ik dacht dat net juist het meest SN of zelfs N-NL was. Ik denk dat de voorbeeldzin door een VL gezegd wordt wanneer hij of zij schoon SN wil spreken. Juist of precies in de voorbeeldzin klinkt mij Vlaamser.
Analoog:
schoon spreken: Het is zonet twaalf uur geweest.
VL: Het is zojuist twaalf uur geweest.

Ik dacht ook dat het andersom was.
‘Net’ werd nooit gebruikt in Antw.

Is net in dit geval SN?
Het is allemaal niet zo simpel volgens de Taalunie:

“Taalunieversum » Taaladvies

Net / juist
Vraag
Is in de volgende zin net of juist correct: Mijn opmerking was niet slecht bedoeld, ik vind je idee net / juist heel goed?

Antwoord
Juist is standaardtaal in het hele taalgebied. Het gebruik van net om zo’n tegenstelling uit te drukken is standaardtaal in België.

Toelichting
Juist wordt in het hele taalgebied gebruikt om een tegenstelling uit te drukken met iets wat eerder is gezegd. De betekenis kan omschreven worden als ‘anders dan men zou denken’, ‘integendeel’. In deze context kan in België ook net gebruikt worden.

(1a) Moeilijkere projecten schrikken ons niet af; we zien die juist als een uitdaging.

(1b) Moeilijkere projecten schrikken ons niet af; we zien die net als een uitdaging. standaardtaal in België

(2a) Sommige mensen zijn graag alleen, andere willen juist altijd gezelschap.

(2b) Sommige mensen zijn graag alleen, andere willen net altijd gezelschap. standaardtaal in België

In zinnen met een minder sterke of minder expliciete tegenstelling kan net ook in Nederland gebruikt worden, in de betekenis ‘uitgerekend’. Een combinatie als nou net of nu net is er echter gewoner.

(3a) We hadden niet verwacht dat we juist tegen die ploeg zouden winnen.

(3b) We hadden niet verwacht dat we net tegen die ploeg zouden winnen.

(3c) We hadden niet verwacht dat we nou net tegen die ploeg zouden winnen.

(4a) Het zijn juist die kleine verschillen tussen mannen en vrouwen die het interessant maken.

(4b) Het zijn net die kleine verschillen tussen mannen en vrouwen die het interessant maken.

(4c) Het zijn nu net die kleine verschillen tussen mannen en vrouwen die het interessant maken.

Net kan ook in andere contexten gebruikt worden als synoniem van juist. Beide zijn in zowel België als Nederland gangbaar in tijdsbepalingen. De betekenis is dan ‘juist op dat ogenblik’ of ‘kort geleden, pas, zojuist’.

(5a) Daar komt Kristien net aan.

(5b) Daar komt Kristien juist aan.

(6a) De trein naar Antwerpen is net vertrokken.

(6b) De trein naar Antwerpen is juist vertrokken.

Juist en net kunnen beide ook ‘nauwkeurig, precies’ betekenen. In deze betekenis komt juist vaker voor in België dan in Nederland, en dan vooral in informele taal. In Nederland wordt ook vaak precies gebruikt.

(7a) Jij ziet er nog net zo uit als vijf jaar geleden.

(7b) Jij ziet er nog juist zo uit als vijf jaar geleden.

(7c) Jij ziet er nog precies zo uit als vijf jaar geleden.

(8a) Ik heb net genoeg geld bij me om een tramkaartje te betalen.

(8b) Ik heb juist genoeg geld bij me om een tramkaartje te betalen.

(8c) Ik heb precies genoeg geld bij me om een tramkaartje te betalen."

Die uitleg van de Taalunie overtuigt mij niet echt, eerlijk gezegd. Ze heten dat ‘standaardtaal in België’, maar zelfs als dat iets is dat hier wordt gezegd en in Nederland niet, ben ik toch vrij zeker dat ‘juist’ nog steeds veel gebruikelijker is. Als een weinig gebruikte variant het al tot standaardtaal kan schoppen…

Wat mij anderzijds wel als mogelijkheid te binnen schiet, is dat enkele nieuwslezers bij de VRT fan zijn van ‘net’, zeker gegeven de laatste opmerking dat ‘juist’ “vooral in informele taal” voorkomt in de betekenis van ‘exact’.