Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit is slechts 1 definitie voor "vriezen." Bekijk alle definities.
- een toestand als de temperatuur beneden het nulpunt gedaald is
- ook bevriezen (> gewestelijk: bevroos, bevrozen), ontvriezen, vervriezen.
De r in de verleden tijd meervoud ‘vroren’ en het verleden deelwoord ‘gevroren’ is klankwettig ontstaan door grammatische wisseling en rotacisme, zoals in (uit)verkoren bij verkiezen. De oorspronkelijke verleden tijd ‘vroos’ — nog Vlaams — werd door analogie met verloor vervangen door vroor. In het Duits is hetzelfde gebeurd en is de – r – uiteindelijk zelfs doorgedrongen in de infinitief frieren en in de vormen van de tegenwoordige tijd. ( Etym. Woordenboek)
In de winter van 1986 waren de conservenblikjes op zolder zo hard bevrozen, tot een week na de dooi.
t’Was deze winter fel gevrozen
Zeventien graden onder nul
k’Vree met een meisken , ze heette Roze
k’Zeg het zonder flauwe kul
Kom zei ze zo , laat ons heel zachtjes
Kom zei ze , t’zal kermis zijn
k’Weet nog zo veel ondiepe grachtjes
Die al toegevrozen zijn
( https://muzikum.eu/nl/123-90-518823/vlaamse-volksliederen/aan-een-gevrozen-songtekst.html#ixzz5Y44cEzCW)
Ik ben overtuigd dat “gevroren” en “vroor(en)” verbasteringen zijn van (ge)frooz(en), en niet andersom.
wel, taalhistorisch gezien zou het “regelmatige” zijn vriezen, vroos, vroren, gevroren, het AN heeft vroos door vroor vervangen naar analogie met het meervoud (maar vgl. was – waren); het Antwerps heeft de -s overal gegeneraliseerd
een ander voorbeeld is verlieren, waar het antwerps dan weer de -s overal heeft ingevoegd
vervrozen in de Kempen is meer in de betekenis van dicht vriezen. Dwz. De inhoud van het pakske is bevrozen maar de buitenkant van het pak is vervrozen.
“’t Vroos” en “’t He(e) gevrozen” worden bij mijn weten overal in Vlaanderen gezegd, dus lemma verbreed. ‘Vervriezen’ en ‘bevriezen’ worden in ’t West-Vlaams inderdaad niet op geheel dezelfste wijze onderscheiden als elders, maar ik heb het vverschil nog niet kunnen doorgronden.
Ingelogde gebruikers kunnen reacties aan deze definitie toevoegen.
Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
