Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit is slechts 1 definitie voor "Suske en Wiske." Bekijk alle definities.
“Lambik, van nu af spreken wij beschaafd Nederlands en daarom wil ik voortaan Sidonia heten”
Een analyse van intralinguale vertalingen van Suske en Wiske-albums (1958-1998)
Masterproef aangeboden door Liesbeth VICCA tot het behalen van de graad van Master in het vertalen Duits-Spaans
Promotor: Elke BREMS Academiejaar 2016 – 2017
Interessante studie over de taal in de strips van Suske en Wiske in Vlaanderen (Belgisch-Nederlands), Nederland (Noord-Nederlands) en het Standaard Nederlands.
Dit lemma wordt als verwijslemma gebruikt bij woorden of uitdrukkingen die in de strip als Vlaams beschouwd worden. Zie voorbeelden lemma’s of reacties: ajuin (scheldwoord); goesting; miljaar; vent; verwittigen; weeral; zaag, een ~ spannen; ziekenkas.
Verder hieronder enkele vermeldenswaardige passages van de tekst.
“Peter Van Gucht, de huidige scenarist van Suske en Wiske, lijkt zowel qua inhoud als qua taal geen immense veranderingen door te willen voeren (…). (Hij) laat de stripfiguren Standaardnederlands spreken, omdat dat volgens hem perfect past in de opvoedende taak die de strips van Suske en Wiske hebben”
“In de Vlaamse strip drinkt Lambik ‘gin’, maar in de Standaardnederlandse uitgave drinkt hij ‘jenever’.
Figuur 23. Gin wordt jenever (De geverniste zeerovers, p. 21). Een klein beetje kennis van de geschiedenis en van jenever kan de vertaling van het CSE (Cultureel Specifieke Elementen, GG) verklaren. Jenever is een Nederlandse drank.”
“Ten slotte is er in dit prentje een wijziging aan de onomatopee doorgevoerd. ‘Ploup’ in de Vlaamse strip wordt ‘Plop’ in de Standaardnederlandse versie.”
“Realia worden (in de standaardtalige uitgave, GG), net zoals de woordenschat en grammatica, aangepast naar de norm van het Noorden.”
“De vertalingen van realia in De duistere diamant tonen dat de Standaardnederlandse versie de Noord-Nederlandse norm volgt. In Figuur 47 past de vertaler een culturele adaptatie toe op het Vlaamse CSE ’50 fr.’. In de Noord-Nederlandse uitgave wordt er van ‘een rijksdaalder’ gesproken. De Standaardnederlandse versie behoudt de Noord-Nederlandse aanpassing.”
“In de Vlaamse uitgave zegt Alwina ‘de duistere diamant’. In de Noord-Nederlandse uitgave zegt ze echter ‘de Zwarte diamant’. Ook in de Standaardnederlandse uitgave heeft ze het over ‘de Zwarte diamant’. De titel van het album (zowel in het Vlaams als in het Noord-Nederlands als in het Standaardnederlands) is De duistere diamant. Op het einde van het verhaal in de Vlaamse uitgave wordt dus uitdrukkelijk de titel gebruikt door Alwina: ‘de duistere diamant’. Een vertaling naar ‘de Zwarte diamant’ is hier niet nodig. De verwijzing naar de titel geraakt verloren in de vertaling van de Noord-Nederlandse en Standaardnederlandse uitgave.”
“Wiske zegt in Figuur 98 in de Vlaamse uitgave ‘stil nu’. In de Standaardnederlandse versie is dat vertaald naar ‘stil nou’. ‘Nu’ krijgt in Van Dale geen labels. ‘Nou’ staat in Van Dale aangeduid als Nederlands-Nederlands woord.”
CONCLUSIE:
“Hoewel er tegenwoordig meer plaats is voor het Belgisch-Nederlands, blijft de invloed van de Noord-Nederlandse norm sterk gelden in België. In het vergelijkend onderzoek van de strips van Suske en Wiske komt naar voren dat bij de omzetting van de Vlaamse uitgaven naar de Standaardnederlandse uitgaven de vertaling op basis van de Noord-Nederlandse norm gemaakt is. Belgisch-Nederlandse woorden in de Vlaamse strips worden in de NoordNederlandse uitgaven omgezet in Nederlands-Nederlandse woorden en/of woorden die tot de standaardtaal van het hele Nederlandstalige gebied behoren. (…) Uit het onderzoek blijkt dat in de Standaardnederlandse uitgaven plaats is voor 1) Standaardnederlandse woorden die in het hele gebied gekend zijn en tot de standaardtaal behoren en 2) Nederlands-Nederlandse woorden. Belgisch-Nederlandse woorden worden uit de standaardtalige uitgaven geweerd. In de vertaling van de originele Vlaamse strips naar de Standaardnederlandse uitgaven is ervoor gekozen om de Noord-Nederlandse norm dus te volgen. (…)
Naast het vernederlandsen van Belgisch-Nederlandse woorden, werkwoorden en uitdrukkingen, worden realia ook aangepast naar de gebruiken uit de Nederlandse cultuur (bijvoorbeeld de munteenheid of het drinken van jenever).”
Dat het platte commercie is, is duidelijk:
“Een commerciële zet en louter strategie om … de Nederlandse markt te veroveren” (Meesters, 2010, p. 89). Meesters (2010) vermeldt dat de charme van de strips samen met het Vlaamse taalgebruik verdween, maar dat Willy Vandersteen het waarschijnlijk belangrijker vond zo veel mogelijk lezers te hebben (en dus veel te verkopen).
Dat noemen ze dan zijn ziel aan de duivel verkopen. Maar los daarvan illustreert heel deze historie de taalonderdanigheid van de Vlamingen.
Diegenen die dat allemaal normaal en onontkomelijk vinden:
“Hij haalt het voorbeeld aan van de Harry Potter-boeken. De boeken die in het Verenigd Koninkrijk worden gelezen, zijn niet dezelfde boeken die een Amerikaan in zijn of haar hand neemt (Munday, 2012).”
En tot wat de ‘opvoedende taak’ van Peter Van Gucht (zie tekst in lemma) geleid heft, is dat het ondertussen in de Gentse scholen een ‘opvoedende taak’ is geworden om de liedjes van Walter De Buck aan de kinderen aan te leren om het Gents in ere te herstellen. Eerst het Vlaams kapotbranden en het dan gaan redden…
nthn
Harry Potter is een uitstekend voorbeeld eigenlijk. In Engeland was boek 1 getiteld ‘The Philosopher’s Stone’, in Amerika ‘The Sorcerer’s Stone’. Dat gebeurt dus voor twee landen waar men op een aantal honderd woordjes en een andere spelling voor ‘color/colour’ na één en dezelfde taal spreekt (er zijn bijvoorbeeld geen noemenswaardige verschillen in grammatica tussen het Brits en het Amerikaans Engels). Werkelijk minuscule verschillen, en toch steken ze moeite in een eigen versie die net iets beter geschikt is voor de lokale markt. Hier, waar we wel een andere taal spreken dan onze noorderburen, en waar zelfs onze formele schrijftaal, die letterlijk (allez, letterlijk letterlijk) van de noorderburen gekopieerd is, toch van die van de noorderburen verschilt, draaien we ons in allerlei kronkels om onze taal zo goed mogelijk te kunnen vermommen als Nederlands. Het is alsof JK Rowling van den eerste keer ‘The Sorcerer’s Stone’ had geschreven, met alle woorden die Brits aandeden al op voorhand vervangen door amerikanismen, zelfs voor de Britse editie – en dat is dan nog een madam die berucht is om haar gewiekste commerciële tactieken. Het is alsof Harry Potter geen tovenaars- maar een cowboyhoed had gedragen, enkel en alleen omdat er meer Amerikanen op de wereld rondlopen.
Het citaat in het lemma: “In de Vlaamse strip drinkt Lambik ‘gin’, maar in de Standaardnederlandse uitgave drinkt hij ‘jenever’.” Dat gaat nu toch wel heel ver: niet alleen moeten VL dus de woorden van de NL overnemen, maar ook nog eens de drank. Ja wadde.
“Zoals reeds vermeld in de vergelijking van De geverniste zeerovers wordt de uitroep ‘hemel’ heel vaak gebruikt in de Vlaamse strips van Suske en Wiske. In de NoordNederlandse en Standaardnederlandse uitgaven wordt die uitroep zo goed als altijd vervangen door een andere.”
Is het misschien omdat in NL vooral “hemeltje” gebruikt wordt. Want ik lees elders dit:
“Geen enkele Vlaming zou bij voorbeeld “tiens!” gebruiken als uitroep in een vertaling. Nederlanders gebruiken echter wel “hemeltje!” of “nou!” of “jemig!” in hun teksten, omdat het hen voorkomt als algemeen aanvaarde omgangstaal. Niet dus!" (taalschrift.org/discussie/000090.html)
In mijn (Nederlands)-Limburgse kindertijd las ik wel eens een ‘Suske’ bij iemand die daarover beschikte, want die dingen waren best wel duur indertijd. Ik herinner me dat daar woorden en uitdrukkingen in stonden die ik toen (nog) niet begreep, en dat ik dacht dat het aan mijn Nederlands lag – zoals veel niet-randstedelingen in NL plegen te denken. Woorden als ‘jemig’ en ‘troep’ en nog een hele rits meer zou ik destijds ook niet begrepen hebben.
Dit alles onderlijnt nog maar eens het belang van de standaardtaal: niet het Antwerps noch het Amsterdams bepalen hoe die klinkt.
NB: Pas in 1965 (!) zijn er in NL volwaardige S&W’s in de standaardtaal verschenen lees ik op internet.
Ingelogde gebruikers kunnen reacties aan deze definitie toevoegen.
Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
