Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit is slechts 1 definitie voor "dat." Bekijk alle definities.
vaak als toevoeging gebruikt na een ander voeg-, bij- of voornaamwoord
komt rechtstreeks uit het (zuidelijk/Vlaams) Middelnederlands (zie commentaren)
Hij vroeg of dat gij eens wilde komen.
Wanneer dat? Hoe dat?
Volgende voorbeelden geplukt van Taallink 1.2.2010:
Het zijn altijd dezelfde mensen die dat dat beweren.
We zoeken uit wanneer dat de trein weer kan vertrekken.
Het is een pan waarmee dat ik vaak eenpansgerechten maak.
taaltelefoon.be:
Tussen een hoofd- en bijzin wordt in gesproken taal in België soms dat als extra voegwoord toegevoegd. Dat is geen standaardtaal. In verzorgde spreek- en schrijftaal kunt u het overtollige dat beter weglaten.
•Weet jij nog hoe dat die man heet?
•Ze wist niet meer wie dat ze gezien heeft.
•Hij zoekt wel uit waar dat ze te vinden zijn.
•We zoeken uit wanneer dat de trein weer kan vertrekken.
•Ik weet niet of dat dat wel oké is.
•Het zijn altijd dezelfde mensen die dat dat beweren.
•Het is een pan waarmee dat ik vaak eenpansgerechten maak.
> andere betekenis van dat
“het overtollige dat”, waar halen ze dat? Die ‘dat’ is noodzakelijk, zonder ‘dat’ klopt de zin grammaticaal gewoon niet. Ook verdraaien ze de situatie weer prachtig: “soms” wordt het als extra voegwoord toegevoegd. Ja, die mensen hebben hun ivoren toren precies nog nooit verlaten. In West- en Oost-Vlaanderen wordt ‘dat’ altijd gebruikt en ten oosten van de Schelde is ‘dat’ ook steeds prominenter aanwezig.
!!!
Ik heb nu net op tv een Hollands meisje (Rotterdam) van 10 het volgende horen zeggen: “ze vroeg of dat ik …”
Bijzonder curieus hoe en waar dat ze dat heeft opgepikt. Voor de rest spraken zij en haar moeder wel gewoon Hollands (“hun kunnen dat doen”), dus die “of dat” heeft mij echt met verstomming geslagen. Als de aflevering morgen online staat zet ik zeker nog een link.
Op 5m58s: “En toen vroeg ze of dat ik een keertje, ook een keer voor de camera wou staan.”
https://www.vier.be/video/gert-late-night/gert-late-night-seizoen-5/gert-late-night-seizoen-5-aflevering-7
In Rotterdam wonen nog al wat mensen die van oorsprong uit Noord-Brabant komen.
“Wanneer een bijzin niet met een voegwoord begint, wordt het woordje dat soms toegevoegd (vgl. nnl.: ‘Hij vroeg welk boek of ik gelezen had’)”
(Cursus Middelnederlands van Maaike Hogenhout-Mulder, te vinden op dbnl.org)
Het is gebeurd! Ze hebben op de site van de VRT iemand geciteerd en het Vlaams niet volledig weggefilterd!
“In die zin heeft de rector dus de volledige macht om te kiezen wat dat er met een klacht gebeurt. En in die zin ís hij de procedure”, klinkt het. (https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/03/15/pano-machtsmisbruik/)
Normaal gezien zouden ze dat wegfilteren tot ‘wat er met een klacht gebeurt’, maar omdat Vlaamstaligen ook veel meer ‘er’ (der, …) gebruiken dan Hollandstaligen wordt het soms zelfs totaal onnatuurlijk verkort tot ‘wat met een klacht gebeurt’. Van deze keer dus niet! Het staat zelf in een groot uitgelicht citaat!
In de filmkes wordt er in de ondertitels wel gefilterd à volonté, zowel qua woordkeuze als grammatica, die gaan allicht door iemand anders neergeschreven zijn.
Ingelogde gebruikers kunnen reacties aan deze definitie toevoegen.
Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
