Recente reacties

Zowel het vnw als het znwb kennen ook de betekenis: Slim, geslepen, uitgeslapen kerel; slimmerd voor een platzak

Ik ken het niet en vind er ook niet direct toepassingen van met goegel. Iemand? Regio?

Ik liet mij leiden door ‘op de plank liggen’ dat voor velerlei zaken gebruikt wordt:
onaf zijn, in voorraad hebben, afgedankt zijn. Dit vond ik ervan bij Ensie, door Marc de Coster.
:
op de plank liggen BETEKENIS & DEFINITIE
1) (1992) (politie) gezegd van een zaak die, wegens gebrek aan bewijzen, voorlopig afgesloten wordt. Vandaar: plankzaak*.

• Eigenlijk geldt voor alle moordzaken van vóór augustus 1992 die nog niet werden opgelost, dat ze ‘op de plank’ terecht zijn gekomen. Wegens gebrek aan vers materiaal, sporen of nieuwe aanwijzingen, zijn deze dossiers in de kast gelegd in afwachting van betere tijden. (Nieuwe Revu, 07/10/1992)

2) (1991) (inf.) aan de kant gezet zijn; afgedankt, werkloos zijn. Vgl. Eng. laid on the shelf. Ook gezegd van een zaak: geklasseerd.

• Zodra er geen mensen meer ‘op de plank liggen’ doen ze een beroep op koppelbazen. (Elsevier, 02/03/1991)
• Er liggen bijvoorbeeld al heel wat Turkse leerlingen op de plank, klaar om naar opleidingen te gaan, zegt hij. (de Volkskrant, 19/08/1991)
• De liquidatie van El Mayouri belandt al betrekkelijk snel ‘op de plank’, bij gebrek aan aanwijzingen naar de daders. (Paul Vugts: Afrekeningen. 2017)
• Dat onderzoek naar de moord op Van der Heiden wordt op een zeker moment afgesloten en belandt op de plank. De politie krijgt het niet rond. (Vico Olling & Martijn Haas: De kouwe ouwe. 2017)

“De combinatie werk op de plank is standaardtaal in België. Werk aan de winkel is standaardtaal in het hele taalgebied. De betekenis is ‘er is nog veel werk te doen’.” (Team Taaladvies)

ook het vnw vermeldt het als Vlaams.

Ik zal het er bij het orgineel lemma bijzetten.

SN?

Ge hebt een punt, denk ik: ik vind zowel het als de voorbeelden voor het glazen schapje. Voor een plank denk ik dat het uitsluitend vrouwelijk is (zie ook planchette).

Voor de duidelijkheid heb ik de betekenissen opgesplitst.

Het smalle glazen schapje boven de wastafel noemt u dat de of het planchet?

Dat is een pak beter zo. Mijn veronderstelling dat een detentiefiche ook gebruikt kan worden om aan te tonen dat men zijn straf heeft uitgezeten is daarmee van de baan. Die verklaring noemt: Herstel in eer en rechten (uittreksel van ~).

Ik heb het eens aan mijnen advocaat (ChatGPT) voorgelegd en dan wat samengevat ;)

Mijn vraag was:
“Wat is een juridische detentiefiche in België? Geef een duidelijke definitie voor een lemma in een woordenboek.”

En het antwoord van ChatGPT:
“Juridische detentiefiche (België)
Substantief, vrouwelijk

Een document dat door een penitentiaire inrichting in België wordt bijgehouden en waarin alle juridische informatie over de detentie van een gedetineerde is opgenomen. De fiche bevat gegevens zoals de duur van de straf, de datum van aanvang en einde van de detentie, de juridische basis voor de vrijheidsberoving, en eventuele beslissingen over strafonderbreking, voorwaardelijke invrijheidstelling of andere gerechtelijke maatregelen. De detentiefiche dient als officieel referentiepunt voor de administratie van de detentie en is essentieel voor een correcte uitvoering van de straf."

Tussen haakjes, een AI die woordenboeken schrijft is niet uitzonderlijk meer. Zo publiceert ensie.nl, waar ook vnw, Typisch Vlaams en znwb ontsloten worden, ook een Nederlands woordenboek door ChatGPT gemaakt: https://www.ensie.nl/ai

Ik vroeg me dan ook af of ChatGPT het Vlaams Woordenboek als bron gebruikt, en ja zenne:

Vraag: “Wat is de betekenis van kotenmelkerij?”

“De term kotenmelkerij verwijst in België naar het verhuren van studentenkamers of koten in een slechte staat aan buitensporig hoge prijzen. Het begrip heeft een negatieve connotatie en duidt op exploitatie van studenten door huisbazen die vaak minimale investeringen doen in het onderhoud of de kwaliteit van de huisvesting. De term wordt gebruikt als afgeleide van “kotenmelker”, de persoon die deze praktijk uitoefent. Dit fenomeen wordt als problematisch gezien in steden met een groot aantal studenten, waar de vraag naar betaalbare huisvesting hoog is.

Meer informatie over de term vind je in bronnen zoals het Vlaams woordenboek, waar dit begrip nader wordt toegelicht in zijn context binnen de Vlaamse taal en cultuur​"
(en dan volgt er een link naar kotenmelkerij)

Dus naast het opzoeken in het VW zelf, het vinden via goegelen en externe referenties op andere websites, zal ‘onze noeste arbeid’ ook via AI ontsloten worden. Dat is toch ergens een geruststelling ;)

Aan de juridische uitleg kan misschien nog wat geschaafd worden. Ik ben niet zo thuis op dat terrein.

Ik kwam er op via een artikeltje op vrt.be:
“Hij is een hoofdrolspeler in een oer-Vlaamse uitdrukking, en er is een gezelschapsspelletje naar hem vernoemd: Piet Snot. Waarom is dat zo? Wie was die Piet Snot? En wie was Jan Zabber dan, zijn tegenhanger in de Kempen? “Het is een simpele ziel die je al terugvindt in toneelstukken uit de 17e eeuw”, legt dialectoloog Chris De Wulf uit.”

Maar dat Piet Snot hoofdrolspeler is in een oer-Vlaamse uitdrukking is me niet duidelijk.

Die Hollands-Engelse a wordt op het nieuws zelfs zodanig scherp uitgesproken dat ik dikwijls denk dat ze over de “Belgian Kids” (met een doffe i) bezig zijn, terwijl het bij mijn weten toch allemaal volwassenen zijn.

Deze keer verrast Typisch Vlaams in positieve zin: platen laten nemen is Belgisch-Nederlandse standaardtaal!

Nu, echt veel goegels vind ik niet in de ‘kwaliteitspers’, maar soit.

Heel raar dat ze op ’t sportweekend spreken over Belgian Kets. Ik vrees dat het naar NL gebruik is om Engelse a-woorden met een e uit te spreken, bv. flat—> flet. De argumentatie van de Nederlanders is dat ze dicht bij de origineel Engelse uitspraak willen blijven, wat helemaal het geval niet is: het Nederlandse flet ligt veel verder van het Engels dan bv. het Vlaamse flat.
Dus, beste sportjournalisten, spreek over de belgian kats zoals elke Vlaming dat doet, dan zit ge ineens veel dichter bij het oorspronkelijke Engels dan dat Nederlandse kets.

Het vnw vermeldt pinten (pintte, gepint) als synoniem voor pintelieren.

Ze gingen pinten in ’t café Onder den toren. Zoiets?

Ik ken het niet. Iemand wel? Regio?

Werd vanmorgen op het boekenprogramma van radio1 genomineerd als mooiste Nederlandse zin. Van mij mag die winnen, dan hebben we ineens een schoonste Vlaamse zin. Vlaamser gaat ge het niet krijgen, niet wat de taal betreft en noch wat de inhoud betreft.

Deze staat achter de betaalmuur: https://www.demorgen.be/beter-leven/bye-bye-ij-au-en-ui-verdwijnen-de-tweeklanken-echt-uit-het-belgische-nederlands~b66b62a6b/

Het gaat over het monoftongeren van de tweeklanken in de Vlaamse Tussentaal: " Zo heeft Sven De Leijer het letterlijk jùùst gezegd, heeft Tom Waes èèndelijk rust gevonden, maakt Jeroen Meus verse tartaarsòòs en vraagt James Cooke om zeker naar zijn nieuw programma te kèèken. Ook ons nageslacht ontsnapt er niet aan. Keelin uit De nachtwacht biedt haar gasten graag een glaasje frùùtsap aan, en de Vlaamse versies van de konijnen Simon of Bing lijken al helemaal niet te weten wat tweeklanken zijn."
En dat blijkt niet zo vreemd te zijn: "Dat het monoftongeren zo aanslaat, komt niet alleen door het ‘coole’ Brabants, maar ook omdat die standaardtalige tweeklanken bij heel weinig mensen in de moedertaal zit. Ook West-Vlamingen spreken bijvoorbeeld van tied in plaats van tijd. Het zaadje valt dus in vruchtbare bodem. De tweeklank is er dan ook niet sinds het begin der tijden. Zo zei men in het Middelnederlands mien in plaats van mijn, en huus in plaats van huis. "
En tot slot: "Maar taal is altijd in beweging. Terwijl in Vlaanderen nu gemonoftongeerd wordt, is men in Nederland net verder gaan diftongeren. Als gekken, klinkt het weleens. ‘Daar zegt men nu blaaif baai maai, veejl in plaats van veel, en boom wordt bauëm. We lijken dus uit elkaar te drijven’, zegt Ghyselen. ‘De tweeklank is dan ook zo’n instabiele klank die erg veel varieert, dat verandering iets natuurlijks is.’ "

Ik heb het van Provincie Antwerpen naar regio Antwerpen gewijzigd, die is alvast wat kleiner.

Interessant:
https://ivdnt.org/actueel/woorden-van-de-week/uit-de-streek/apsjaar/

Hier wordt geschreven: “Apsjaar wordt volgens allerlei bronnen vooral in en rond Antwerpen gebruikt.” Nu is de vraag hoe ver ‘rond Antwerpen’ dat van toepassing is. Ik ben zelf van de Voorkempen en heb mijn lange leven het woord gekend en gebruikt.

Dus ik denk dat ‘Regio Antwerpen’ hier betekent dat het in de regio Antwerpen gebruikt wordt, maar daarom niet per se in heel de regio Antwerpen.

Provincie Antwerpen?

In de Kempen, regio Turnhout, wordt dit woord bezien als Antwerps (stad), zeker geen Kempisch.

frans

Misschien onder invloed van “laveur de carreaux” in het Frans