Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed
het hele gezin, het hele huishouden, de hele boel
NL: de hele bende
Maar om halfzeven hoorden wij een sleutel in ’t slot gaan en moeder zei: “Urkt, voader es daar, schuun Vlaams klappen” en heel de nest zette hem proper recht aan tafel en dat sprak een ABN waar dat Martine Tanghe fier zou op geweest zijn. (De Goestendoender)
Neen voor CV en heel de nest zijn dat toch wel dure installaties. Bovendien moet je inderdaad over goede pellets beschikken en is de prijs hiervan ook lang niet zo laag meer. (bouwinfo.be)
Dat snap ik niet goed, je gaat een goede seal doorsnijden om te monteren en de eerste keer dat je diep door het water gaat dan loopt uwe bol vol prul en kan je heel de nest uit elkaar halen. (xrover.be)
vnw:
•inspringende hoek
•erker
Door te werken met een insprong aan de keuken komt het zonlicht gedurende de hele dag binnen in de keuken en de leefruimte. (kj-architect.be)
Het gebouw, dat 19 verdiepingen telt, gaat aan één zijde recht omhoog, terwijl het aan de andere zijde ‘trapsgewijs’ omhoog gaat, met een insprong om de vier verdiepingen. (Botanicgebouw – wikipedia)
Deze kast kan in een insprong in de muur of tussen twee muren ingebouwd worden. (habitos.be)
moeite doen
vnw: een inspanning doen: zich inspannen, zijn best doen
DS2015 standaardtaal
opm: meestal ‘een inspanning doen om’
Festivalgangers die een inspanning doen om de weide of camping proper te houden, krijgen daarvoor een beloning. (demorgen.be)
Wat mobiliteit betreft wil de stad een inspanning doen om het centrum leefbaarder te maken. (vrt.be)
‘Inspanning doen om Mboyo toch te houden’ – Het Nieuwsblad
Slavische talen zijn niet te onderschatten en je moet een inspanning doen als je ze wil beheersen.(slavistiek.ugent.be)
iets onvermijdbaar accepteren zoals het zich aandient
bv. het weer, maar ook algemener het leven enz.
dikwijls in de combinatie ‘moeten pakken gelijk het komt’
ook: pakken zoals het komt
vgl. gelijk het komt; pakken
Ge moet het pakken gelijk als het komt hè, zeg ik altijd. Ja zo is het hè, en da ge nog dag en nacht ligt te bleiten of ge jaagt u op of ’t … (bvpv-sbip.be)
iemand weet hoe het over twintig jaar zal zijn, dus ge moet het pakken zoals het komt. (hetperron.be)
Haar ‘geheim’: ,,Lang leven is niet veel zorgen maken en pakken zoals het komt’’. (nieuwsblad.be)
traditionele aanspreking van een huisarts
zie ook dokteur, doktoor, huisdokter
“Een voordeel is dat er binnenkort nog maar één model zal overblijven omdat de solowerkende meneer doktoor wiens vrouw de administratie doet en de telefoon bedient, een curiosum zal zijn in het huisartslandschap van de 21ste eeuw.” (Knack 011116)
Niemand weet meer van de stand van de wereld dan meneer of mevrouw doktoor. (demorgen.be)
dokter, meneer doktoor
zie ook: dokteur; verzamellemma geneeskunde
Onzen doktoor komt om de maand eens langs.
Niemand weet meer van de stand van de wereld dan meneer of mevrouw doktoor. (demorgen.be)
~ tegen iemand; standaardtaal in België? status onduidelijk
vnw: een proces tegen iemand inspannen: een proces tegen iemand aanspannen, iemand een proces aandoen
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
SN: iem. een proces aandoen, een proces aanspannen (tegen iemand), een proces instellen (tegen iemand)
zie inspannen
Ge durft niet zo maar een proces in te spannen, als ge niet recht in uw schoenen staat.
“De oud-minister wil een proces inspannen tegen het vonnis bij het Europese Hof in Straatsburg. (in België, status onduidelijk)” taaladvies.net
bloemlezing De Standaard:
Zestien organisaties voor burgerrechten en vrijheden hebben woensdag een proces ingespannen tegen de Amerikaanse regering. (standaard.be)
De man was ontslagen in het bedrijf waar hij werkte en had daarom een proces ingespannen. (standaard.be)
Carlson zei dat ze ontslag kreeg omdat ze de seksuele avances van Ailes had afgewezen en ze spande een proces in tegen haar werkgever. (standaard.be)
De grote muzieklabels spannen een proces in tegen de website Youtube-mp3.org. (standaard.be)
enz.
aanspannen (van een proces, zaak, geding, …)
zie ook inspannen, een proces ~
Zij kunnen vóór de burgerlijke rechtbank een geding inspannen tot betaling van schadevergoeding, ook al zijn niet alle voorwaarden aanwezig. (bib.kuleuven.be)
Het bedrijf Horizon Consulting heeft maandag met een eenzijdig verzoekschrift een kort geding ingespannen tegen “Ombudsjan”. (standaard.be)
De grote vakbonden, de Liga voor Mensenrechten en de Kinderrechtencoalitie hadden een zaak ingespannen. (vrt.be)
En dan een gerechtszaak inspannen tegen de firma als het medicijn onverwachte bijwerkingen heeft zeker. (happymama.be)
~ tegen iemand; standaardtaal in België? status onduidelijk
vnw: een proces tegen iemand inspannen: een proces tegen iemand aanspannen, iemand een proces aandoen
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
SN: iem. een proces aandoen, een proces aanspannen (tegen iemand), een proces instellen (tegen iemand)
Ge durft niet zo maar een proces in te spannen, als ge niet recht in uw schoenen staat.
“De oud-minister wil een proces inspannen tegen het vonnis bij het Europese Hof in Straatsburg. (in België, status onduidelijk)” taaladvies.net
bloemlezing De Standaard:
Zestien organisaties voor burgerrechten en vrijheden hebben woensdag een proces ingespannen tegen de Amerikaanse regering. (standaard.be)
De man was ontslagen in het bedrijf waar hij werkte en had daarom een proces ingespannen. (standaard.be)
Carlson zei dat ze ontslag kreeg omdat ze de seksuele avances van Ailes had afgewezen en ze spande een proces in tegen haar werkgever. (standaard.be)
De grote muzieklabels spannen een proces in tegen de website Youtube-mp3.org. (standaard.be)
enz.
stress veroorzakende spanningen tijdens de solden
Om je soldenstress te besparen wanneer je komt shoppen bij Sleeplife hebben we enkele tips voor je verzameld. Want de solden mijden en daardoor mooie kortingen op slaapcomfort mislopen zou zonde zijn, toch? (sleeplife.be)
Geldautomaten ING bezwijken aan soldenstress. (De Tijd)
Soldenstress slaat toe bij winkelmeisjes. (Nieuwsblad)
uitdrukking voor het streven van mensen om tijdens de solden voordelig in te kopen
Terwijl de soldenkoorts nog volop woedt, zijn de ouders van communicanten al gretig op zoek naar de ultieme outfit voor kindlief. (Nieuwsblad)
uitdrukking voor de koopjesjacht tijdens de solden
Wie morgen op soldenjacht trekt, kan misschien wel gouden zaakjes doen. Heel veel kledingstukken uit de zomercollectie zijn blijven liggen en grote winkelketens starten meteen met 50 of zelfs 70 procent korting. (TV Oost)
uitdrukking voor de wintersolden waar het vaak als synoniem voor gebruikt wordt, tevens in zwang als uitdrukking voor (winter)transfers bij het voetbal (zie reactie hier beneden)
Morgen gaan de winterkoopjes van start, een geldig excuus om je rekening nog maar eens te plunderen. Vergis je echter niet, de jacht naar dat ene stuk verloopt niet altijd even gezellig: in de koopjeswildernis is het ieder voor zich. (elle.be)
“Insleutelen is VRT-jargon voor het in beeld brengen van ondertitels en staat niet in Van Dale.” (vrttaal.net)
vnw: in beeld brengen van ondertitels in een (televisie-)film
De studenten maken onder begeleiding in groepen van twee een 80-tal ondertitels aan: van het inhaken over het insleutelen tot het vertalen en aanmaken van de ondertitels. (student.hogent.be)
Nadat de ondertitelaar het script heeft ingehaakt, moet hij het stuk insleutelen. Hij speelt de video-opname af en geeft met een druk op de linkse muisknop aan wanneer een ondertitel in beeld komt en wanneer hij weer uit beeld verdwijnt. (lucockers.wixsite.com)
Daarna worden ondertitels gespot of ingesleuteld, wat inhoudt dat de ondertitelaar bepaalt op welk moment de ondertitel in beeld komt en verdwijnt. (masterproef Greet Derudder: Een analyse van de ondertitelingswijze van tussentaal in Vlaamse realityseries)
overnachten als opvoedster, verpleegkundige, arts, katten- of babysitter, patiënt, leerling,….vroeger ook als meid
vnw: inwonen, overnachten
Ze werkt als opvoedster in een internaat: ze slaapt telkens 4 nachten in en is de volgende week thuis.
Vorige maand was mijn zus vier dagen op reis voor haar werk. Ik heb die nachten daar ingeslapen en voor de katten en planten gezorgd.
“Wij hebben toen een paar jaren een inslapende meid gehad. Een meisje van ca. 17 j. uit een kinderrijke boerenfamilie.” (alderweireldt.com)
De partner kan niet blijven inslapen, tenzij de gynaecoloog of de hoofdvroedvrouw daar in uitzonderlijke omstandigheden toelating voor geeft. (uzbrussel.be)
Ouders van kinderen uit de kleuterklas kunnen blijven inslapen, dit dient vooraf besproken te worden met de orthopedagoge. (uzleuven.be)
Samen met een beroepskracht sta je in voor een warm onthaal van thuisloze mensen in onze woning voor winteropvang: een kom soep, een gesprek, ’s nachts blijven inslapen, zorgen voor ontbijt ’s morgens, inspectie van de kamers als de bezoekers de woning hebben verlaten. (cawcentraalwestvlaanderen.be)
taks op de inschrijving van een motorvoertuig
Van Dale 2017 online: BE
zie ook belasting op inverkeerstelling
Wanneer je met een voertuig voor de eerste keer op de openbare weg wilt gaan rijden in België, dan dien je eerst inschrijvingstaks te betalen. (rekening.be)
Vanaf volgend jaar gaat de prijs van de inschrijvingstaks voor nieuwe en tweedehands auto’s fors omhoog in Vlaanderen. (goedkoop.be)
Omdat zowel de eenmalige inschrijvingstaks (BIV) als de jaarlijkse verkeerstaks berekend worden op basis van de CO2-uitstoot van een voertuig, zullen we die verandering van meetmethode ook voelen in onze portemonnee, zo berekende mobiliteitsorganisatie VAB. (vrt.be)
een koopje dat gehaald wordt tijdens de wintersolden
Morgen gaan de winterkoopjes van start, een geldig excuus om je rekening nog maar eens te plunderen. Vergis je echter niet, de jacht naar dat ene stuk verloopt niet altijd even gezellig: in de koopjeswildernis is het ieder voor zich. (elle.be)
vnw: voorkeurrecht van een aandeelhouder om in te schrijven op een kapitaalverhoging
Bij een kapitaalverhoging kan een vennootschap inschrijvingsrechten uitoefenen. (comptafid.be)
Het inschrijvingsrecht dat aandeelhouders toelaat om in te tekenen op een nieuw aandeel aan 0,49 euro kelderde 45,3 procent tot 0,16 euro. (demorgen.be)
De nieuwe aandelen worden uitgegeven tegen 15 euro per stuk (exclusief waarde inschrijvingsrecht) (standaard.be)
vervaardigd uit plastiek (plastic)
plastieken (van plastic) is Belgisch-Nederlands volgens het referentiebestand van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie
Van Dale online: BE, informeel
In de provincie Antwerpen: plastikken
Sommige mensen die veelvuldig botox in het gezicht gebruiken, hebben precies een plastieken kop.
Dat plastieken speelgoed is geschikt voor de leeftijd van 3 tot 6 jaar.
De bezoekers uit andere werelddelen hebben zich ongelooflijk vermaakt in de plastieken en betonnen setting van Doha en wijde omstreken. (demorgen.be)
het recht van elke leerling om zich in te schrijven in een school van zijn keuze
vnw: recht om zich op een school in te schrijven
Hoewel het als uitgangspunt van het inschrijvingsrecht geldt, is die dubbele contigentering voorlopig nog geen verplichting voor scholen apart. (vrt.be)
De versterking van het inschrijvingsrecht van de ouders zal de druk op scholen met veel diversiteit in hun populatie doen toenemen (demorgen.be)
Koukleumende kampeertoestanden aan de schoolpoort – ze bestaan nog – zijn nog het gevolg van het inschrijvingsrecht van ex-Open-VLD-minister Marleen Vanderpoorten, voor wie diversiteit belangrijker was dan onderwijs. (knack.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.