Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #5931

    nest, heel de ~
    (uitdrukking )

    het hele gezin, het hele huishouden, de hele boel
    NL: de hele bende

    Maar om halfzeven hoorden wij een sleutel in ’t slot gaan en moeder zei: “Urkt, voader es daar, schuun Vlaams klappen” en heel de nest zette hem proper recht aan tafel en dat sprak een ABN waar dat Martine Tanghe fier zou op geweest zijn. (De Goestendoender)

    Neen voor CV en heel de nest zijn dat toch wel dure installaties. Bovendien moet je inderdaad over goede pellets beschikken en is de prijs hiervan ook lang niet zo laag meer. (bouwinfo.be)

    Dat snap ik niet goed, je gaat een goede seal doorsnijden om te monteren en de eerste keer dat je diep door het water gaat dan loopt uwe bol vol prul en kan je heel de nest uit elkaar halen. (xrover.be)

    Provincie Vlaams Brabant
    Bewerking door koarebleumke op 23 Dec 2022 19:51
    1 reactie(s)

    #5932

    insprong
    (zn. m.; ~en)

    vnw:
    •inspringende hoek
    •erker

    Door te werken met een insprong aan de keuken komt het zonlicht gedurende de hele dag binnen in de keuken en de leefruimte. (kj-architect.be)

    Het gebouw, dat 19 verdiepingen telt, gaat aan één zijde recht omhoog, terwijl het aan de andere zijde ‘trapsgewijs’ omhoog gaat, met een insprong om de vier verdiepingen. (Botanicgebouw – wikipedia)

    Deze kast kan in een insprong in de muur of tussen twee muren ingebouwd worden. (habitos.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Dec 2022 08:54
    0 reactie(s)

    #5933

    inspanning, een ~ doen
    (uitdr.)

    moeite doen

    vnw: een inspanning doen: zich inspannen, zijn best doen

    DS2015 standaardtaal

    opm: meestal ‘een inspanning doen om’

    Festivalgangers die een inspanning doen om de weide of camping proper te houden, krijgen daarvoor een beloning. (demorgen.be)

    Wat mobiliteit betreft wil de stad een inspanning doen om het centrum leefbaarder te maken. (vrt.be)

    ‘Inspanning doen om Mboyo toch te houden’ – Het Nieuwsblad

    Slavische talen zijn niet te onderschatten en je moet een inspanning doen als je ze wil beheersen.(slavistiek.ugent.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Dec 2022 08:11
    1 reactie(s)

    #5934

    pakken gelijk het komt
    (uitdr.)

    iets onvermijdbaar accepteren zoals het zich aandient
    bv. het weer, maar ook algemener het leven enz.

    dikwijls in de combinatie ‘moeten pakken gelijk het komt’

    ook: pakken zoals het komt

    vgl. gelijk het komt; pakken

    Ge moet het pakken gelijk als het komt hè, zeg ik altijd. Ja zo is het hè, en da ge nog dag en nacht ligt te bleiten of ge jaagt u op of ’t … (bvpv-sbip.be)

    iemand weet hoe het over twintig jaar zal zijn, dus ge moet het pakken zoals het komt. (hetperron.be)

    Haar ‘geheim’: ,,Lang leven is niet veel zorgen maken en pakken zoals het komt’’. (nieuwsblad.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Dec 2022 13:33
    0 reactie(s)

    #5935

    meneer doktoor
    (vaste woordverbinding)

    traditionele aanspreking van een huisarts

    zie ook dokteur, doktoor, huisdokter

    “Een voordeel is dat er binnenkort nog maar één model zal overblijven omdat de solowerkende meneer doktoor wiens vrouw de administratie doet en de telefoon bedient, een curiosum zal zijn in het huisartslandschap van de 21ste eeuw.” (Knack 011116)

    Niemand weet meer van de stand van de wereld dan meneer of mevrouw doktoor. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Dec 2022 12:47
    1 reactie(s)

    #5936

    doktoor
    (de ~ (m.), ~ s )

    dokter, meneer doktoor

    zie ook: dokteur; verzamellemma geneeskunde

    Doctor Flat Icon GIF Animation

    Onzen doktoor komt om de maand eens langs.

    Niemand weet meer van de stand van de wereld dan meneer of mevrouw doktoor. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Dec 2022 12:47
    6 reactie(s)

    #5937

    inspannen, een proces ~
    (uitdr.)

    ~ tegen iemand; standaardtaal in België? status onduidelijk

    vnw: een proces tegen iemand inspannen: een proces tegen iemand aanspannen, iemand een proces aandoen

    Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
    DS2015 geen standaardtaal

    SN: iem. een proces aandoen, een proces aanspannen (tegen iemand), een proces instellen (tegen iemand)

    zie inspannen

    Ge durft niet zo maar een proces in te spannen, als ge niet recht in uw schoenen staat.
    “De oud-minister wil een proces inspannen tegen het vonnis bij het Europese Hof in Straatsburg. (in België, status onduidelijk)” taaladvies.net

    bloemlezing De Standaard:
    Zestien organisaties voor burgerrechten en vrijheden hebben woensdag een proces ingespannen tegen de Amerikaanse regering. (standaard.be)
    De man was ontslagen in het bedrijf waar hij werkte en had daarom een proces ingespannen. (standaard.be)
    Carlson zei dat ze ontslag kreeg omdat ze de seksuele avances van Ailes had afgewezen en ze spande een proces in tegen haar werkgever. (standaard.be)
    De grote muzieklabels spannen een proces in tegen de website Youtube-mp3.org. (standaard.be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Dec 2022 08:24
    3 reactie(s)

    #5938

    inspannen
    (ww. spande in; ingespannen)

    aanspannen (van een proces, zaak, geding, …)

    zie ook inspannen, een proces ~

    Zij kunnen vóór de burgerlijke rechtbank een geding inspannen tot betaling van schadevergoeding, ook al zijn niet alle voorwaarden aanwezig. (bib.kuleuven.be)

    Het bedrijf Horizon Consulting heeft maandag met een eenzijdig verzoekschrift een kort geding ingespannen tegen “Ombudsjan”. (standaard.be)

    De grote vakbonden, de Liga voor Mensenrechten en de Kinderrechtencoalitie hadden een zaak ingespannen. (vrt.be)

    En dan een gerechtszaak inspannen tegen de firma als het medicijn onverwachte bijwerkingen heeft zeker. (happymama.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Dec 2022 08:23
    0 reactie(s)

    #5939

    inspannen, een proces ~
    (uitdr.)

    ~ tegen iemand; standaardtaal in België? status onduidelijk

    vnw: een proces tegen iemand inspannen: een proces tegen iemand aanspannen, iemand een proces aandoen

    Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
    DS2015 geen standaardtaal

    SN: iem. een proces aandoen, een proces aanspannen (tegen iemand), een proces instellen (tegen iemand)

    Ge durft niet zo maar een proces in te spannen, als ge niet recht in uw schoenen staat.
    “De oud-minister wil een proces inspannen tegen het vonnis bij het Europese Hof in Straatsburg. (in België, status onduidelijk)” taaladvies.net

    bloemlezing De Standaard:
    Zestien organisaties voor burgerrechten en vrijheden hebben woensdag een proces ingespannen tegen de Amerikaanse regering. (standaard.be)
    De man was ontslagen in het bedrijf waar hij werkte en had daarom een proces ingespannen. (standaard.be)
    Carlson zei dat ze ontslag kreeg omdat ze de seksuele avances van Ailes had afgewezen en ze spande een proces in tegen haar werkgever. (standaard.be)
    De grote muzieklabels spannen een proces in tegen de website Youtube-mp3.org. (standaard.be)
    enz.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Dec 2022 08:17
    3 reactie(s)

    #5940

    soldenstress

    stress veroorzakende spanningen tijdens de solden

    Om je soldenstress te besparen wanneer je komt shoppen bij Sleeplife hebben we enkele tips voor je verzameld. Want de solden mijden en daardoor mooie kortingen op slaapcomfort mislopen zou zonde zijn, toch? (sleeplife.be)

    Geldautomaten ING bezwijken aan soldenstress. (De Tijd)

    Soldenstress slaat toe bij winkelmeisjes. (Nieuwsblad)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door koarebleumke op 21 Dec 2022 15:00
    0 reactie(s)

    #5941

    soldenkoorts

    uitdrukking voor het streven van mensen om tijdens de solden voordelig in te kopen

    Terwijl de soldenkoorts nog volop woedt, zijn de ouders van communicanten al gretig op zoek naar de ultieme outfit voor kindlief. (Nieuwsblad)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door koarebleumke op 21 Dec 2022 14:39
    0 reactie(s)

    #5942

    soldenjacht

    uitdrukking voor de koopjesjacht tijdens de solden

    Wie morgen op soldenjacht trekt, kan misschien wel gouden zaakjes doen. Heel veel kledingstukken uit de zomercollectie zijn blijven liggen en grote winkelketens starten meteen met 50 of zelfs 70 procent korting. (TV Oost)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door koarebleumke op 21 Dec 2022 14:26
    0 reactie(s)

    #5943

    winterkoopjes, de ~
    (begrip)

    uitdrukking voor de wintersolden waar het vaak als synoniem voor gebruikt wordt, tevens in zwang als uitdrukking voor (winter)transfers bij het voetbal (zie reactie hier beneden)

    Morgen gaan de winterkoopjes van start, een geldig excuus om je rekening nog maar eens te plunderen. Vergis je echter niet, de jacht naar dat ene stuk verloopt niet altijd even gezellig: in de koopjeswildernis is het ieder voor zich. (elle.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door koarebleumke op 21 Dec 2022 14:05
    1 reactie(s)

    #5944

    insleutelen
    (ww. sleutelde in; ingesleuteld)

    “Insleutelen is VRT-jargon voor het in beeld brengen van ondertitels en staat niet in Van Dale.” (vrttaal.net)

    vnw: in beeld brengen van ondertitels in een (televisie-)film

    De studenten maken onder begeleiding in groepen van twee een 80-tal ondertitels aan: van het inhaken over het insleutelen tot het vertalen en aanmaken van de ondertitels. (student.hogent.be)

    Nadat de ondertitelaar het script heeft ingehaakt, moet hij het stuk insleutelen. Hij speelt de video-opname af en geeft met een druk op de linkse muisknop aan wanneer een ondertitel in beeld komt en wanneer hij weer uit beeld verdwijnt. (lucockers.wixsite.com)

    Daarna worden ondertitels gespot of ingesleuteld, wat inhoudt dat de ondertitelaar bepaalt op welk moment de ondertitel in beeld komt en verdwijnt. (masterproef Greet Derudder: Een analyse van de ondertitelingswijze van tussentaal in Vlaamse realityseries)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Dec 2022 07:00
    0 reactie(s)

    #5945

    inslapen
    (ww. sliep in, heeft ingeslapen)

    overnachten als opvoedster, verpleegkundige, arts, katten- of babysitter, patiënt, leerling,….vroeger ook als meid

    vnw: inwonen, overnachten

    Ze werkt als opvoedster in een internaat: ze slaapt telkens 4 nachten in en is de volgende week thuis.

    Vorige maand was mijn zus vier dagen op reis voor haar werk. Ik heb die nachten daar ingeslapen en voor de katten en planten gezorgd.

    “Wij hebben toen een paar jaren een inslapende meid gehad. Een meisje van ca. 17 j. uit een kinderrijke boerenfamilie.” (alderweireldt.com)

    De partner kan niet blijven inslapen, tenzij de gynaecoloog of de hoofdvroedvrouw daar in uitzonderlijke omstandigheden toelating voor geeft. (uzbrussel.be)

    Ouders van kinderen uit de kleuterklas kunnen blijven inslapen, dit dient vooraf besproken te worden met de orthopedagoge. (uzleuven.be)

    Samen met een beroepskracht sta je in voor een warm onthaal van thuisloze mensen in onze woning voor winteropvang: een kom soep, een gesprek, ’s nachts blijven inslapen, zorgen voor ontbijt ’s morgens, inspectie van de kamers als de bezoekers de woning hebben verlaten. (cawcentraalwestvlaanderen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Dec 2022 06:51
    4 reactie(s)

    #5946

    inschrijvingstaks
    (zn. m./v.; ~en)

    taks op de inschrijving van een motorvoertuig

    vnw

    Van Dale 2017 online: BE

    zie ook belasting op inverkeerstelling

    Wanneer je met een voertuig voor de eerste keer op de openbare weg wilt gaan rijden in België, dan dien je eerst inschrijvingstaks te betalen. (rekening.be)

    Vanaf volgend jaar gaat de prijs van de inschrijvingstaks voor nieuwe en tweedehands auto’s fors omhoog in Vlaanderen. (goedkoop.be)

    Omdat zowel de eenmalige inschrijvingstaks (BIV) als de jaarlijkse verkeerstaks berekend worden op basis van de CO2-uitstoot van een voertuig, zullen we die verandering van meetmethode ook voelen in onze portemonnee, zo berekende mobiliteitsorganisatie VAB. (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Dec 2022 06:50
    0 reactie(s)

    #5947

    winterkoopje

    een koopje dat gehaald wordt tijdens de wintersolden

    Morgen gaan de winterkoopjes van start, een geldig excuus om je rekening nog maar eens te plunderen. Vergis je echter niet, de jacht naar dat ene stuk verloopt niet altijd even gezellig: in de koopjeswildernis is het ieder voor zich. (elle.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door koarebleumke op 20 Dec 2022 19:50
    1 reactie(s)

    #5948

    inschrijvingsrecht
    (zn. o.; ~en)

    vnw: voorkeurrecht van een aandeelhouder om in te schrijven op een kapitaalverhoging

    Bij een kapitaalverhoging kan een vennootschap inschrijvingsrechten uitoefenen. (comptafid.be)

    Het inschrijvingsrecht dat aandeelhouders toelaat om in te tekenen op een nieuw aandeel aan 0,49 euro kelderde 45,3 procent tot 0,16 euro. (demorgen.be)

    De nieuwe aandelen worden uitgegeven tegen 15 euro per stuk (exclusief waarde inschrijvingsrecht) (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Dec 2022 07:17
    0 reactie(s)

    #5949

    plastieken
    (bn.)

    vervaardigd uit plastiek (plastic)

    plastieken (van plastic) is Belgisch-Nederlands volgens het referentiebestand van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie

    Van Dale online: BE, in­for­meel

    In de provincie Antwerpen: plastikken

    Sommige mensen die veelvuldig botox in het gezicht gebruiken, hebben precies een plastieken kop.

    Dat plastieken speelgoed is geschikt voor de leeftijd van 3 tot 6 jaar.

    De bezoekers uit andere werelddelen hebben zich ongelooflijk vermaakt in de plastieken en betonnen setting van Doha en wijde omstreken. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Dec 2022 06:48
    1 reactie(s)

    #5950

    inschrijvingsrecht
    (zn. o.; ~en)

    het recht van elke leerling om zich in te schrijven in een school van zijn keuze

    vnw: recht om zich op een school in te schrijven

    Hoewel het als uitgangspunt van het inschrijvingsrecht geldt, is die dubbele contigentering voorlopig nog geen verplichting voor scholen apart. (vrt.be)

    De versterking van het inschrijvingsrecht van de ouders zal de druk op scholen met veel diversiteit in hun populatie doen toenemen (demorgen.be)

    Koukleumende kampeertoestanden aan de schoolpoort – ze bestaan nog – zijn nog het gevolg van het inschrijvingsrecht van ex-Open-VLD-minister Marleen Vanderpoorten, voor wie diversiteit belangrijker was dan onderwijs. (knack.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 19 Dec 2022 06:32
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.