Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #6311

    ineen
    (bw)

    in elkaar

    vnw

    vgl. ineen~ in samenstellingen

    Die film zit goed ineen met die flash-backs enzo.

    Hoe zit dat spellement hier ineen? Hebt ge daar een planneke van?

    Steek die dozen maar ineen, dan pakken ze minder plaats in.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Nov 2022 13:33
    0 reactie(s)

    #6312

    induffelen
    (ww. duffelde in, ingeduffeld)

    warm aankleden, met muts, handschoenen enz.

    vnw

    < van duffelen

    zie ook: duffelen, aanduffelen

    Met die kou heb ik de kleine goed ingeduffeld.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Nov 2022 13:31
    0 reactie(s)

    #6313

    zin, van ~ zijn
    (uitdr.)

    van plan zijn

    taaladvies.net vermeldt (van) zinnens (zijn) en van zin zijn als Belg. en (van) zins zijn als standaard in NL.
    Dus VD05 markeert wel het Belg. maar niet het NL. Zo kennen we ze weer.

    Awel, wat zijt ge van zin? Gaat ge er nog aan beginnen of niet?

    Als dat burenlawaai blijft duren is hij van zin om te gaan verhuizen.

    De burgemeester en schepenen laten officieel weten dat zij niet van zin zijn om voor diegene die bij de verhuis uit de boot vallen een oplossing te zoeken. (standaard.be)

    Zo zou Apple, hetzij in de vorm van een anonieme bron, al laten verstaan hebben dat het niet van zin is om mee te werken (knack.be)

    Sommigen van hen haalden dan ook hun schouders op aangezien ze toch niet van zin waren om te blijven. (vrt.be)

    Hij lijkt niet van zin meteen het gaspedaal in te duwen om dit dossier erdoor te krijgen. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Nov 2022 16:45
    1 reactie(s)

    #6314

    zin, van ~ zijn
    (uitdr.)

    van plan zijn

    taaladvies.net vermeldt (van) zinnens (zijn) en van zin zijn als Belg. en (van) zins zijn als standaard in NL.
    Dus VD05 markeert wel het Belg. maar niet het NL. Zo kennen we ze weer.

    Awel, wat zijt ge van zin? Gaat ge er nog aan beginnen of niet?

    Als dat burenlawaai blijft duren is hij van zin om te gaan verhuizen.

    De burgemeester en schepenen laten officieel weten dat zij niet van zin zijn om voor diegene die bij de verhuis uit de boot vallen een oplossing te zoeken. (standaard.be)

    Sommigen van hen haalden dan ook hun schouders op aangezien ze toch niet van zin waren om te blijven. (vrt.be)

    Hij lijkt niet van zin meteen het gaspedaal in te duwen om dit dossier erdoor te krijgen. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Nov 2022 16:44
    1 reactie(s)

    #6315

    indoen
    (ww. deed in; ingedaan)

    voorraad, stock inkopen en opslaan

    vnw: boodschappen, spullen inslaan, inkopen

    Menen jullie dat echt, dat jullie voorraad indoen voor het geval er “iets zou gebeuren” ? Wij doen niet mee aan de cultuur van de angst. (happymama.be)

    De Pinte had al zijn eigen bier, de Pintenaer. Daarvan konden geïnteresseerden al een beperkte voorraad indoen. (standaard.be)

    ‘We hebben geen extra voorraad ingedaan’, zegt Eric Stiens van de technische dienst. ‘Je moet het zout ook kunnen stockeren. Wij strooien ook efficiënt.’ (nieuwsblad.be)

    Wij spelen kort op de bal en gaan extra stock indoen van de nieuwste modellen zodat u zeker steeds een grote keuze heeft. (optiektrap.be)

    “Ik heb een cadeauwinkel en had voor dit weekend extra veel stock ingedaan. Maar er komt haast niemand over de vloer." (nieuwsblad.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Nov 2022 06:49
    3 reactie(s)

    #6316

    indexsprong
    (zn. m., ~en)

    een loonsverhoging tengevolge de stijging van de index die niet uitgevoerd wordt, die overgeslagen wordt

    vnw

    De Standaard: Minister van Financiën Steven Vanackere (CD&V) sluit geen enkele maatregel uit om de begroting rond te krijgen, ook niet een indexsprong.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Nov 2022 06:41
    0 reactie(s)

    #6317

    blaasuit
    (bw.)

    1) iets van weinig betekenis, iets van of met weinig waarde, klein bier

    2) meringue, opgeklopt en gebakken eiwit
    zie ook merveilleux

    regio Lier

    3) de snoepjes die men “guimauve” noemt, meestal in de vorm van een Mariabeeldje worden in Walem/Mechelen blaasoat genoemd

    Kroatië in de zomer, dat is echt de moeite. Daar is Griekenland maar blaasuit tegen.

    Die pateekes met blaasuit, die eet ik het allerliefste.

    Regio Mechelen
    Bewerking door walem op 20 Nov 2022 16:03
    2 reactie(s)

    #6318

    ascenseur
    (de ~, ~s man. zelfst. nw.)

    lift (hijstoestel om personen en goederen naar verschillende verdiepingen te brengen)

    vnw

    vroeger werd in België – en ook in Nederland – het Franse woord “ascenseur” gebruikt voor het hedendaagse “lift”, er bestonden zeer veel uitspraakvarianten

    “Den morgen van Woensdag 12 September vereenigde men zich aan den voet van den Eiffeltoren, die door den Zuid-pijler met den ascenseur Edoux werd bestegen.” (Jan Tideman 1836 https://books.google.be/books?id=bduBQ9nnaAwC)

    “Met de “Ascenseur” bereik je nu de Thermen die op een heuvel liggen." (Dagje Wallonië met TomT (part 1), 6 maart | ils)

    Ja, maar enkel nog eens “van grond te gaan” en niet met een ascenseur of een helikopter, dat kan men ook alleen en met de kleren nog aan. (hln.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Nov 2022 12:11
    0 reactie(s)

    #6319

    zout op zijn staart leggen
    (uitdr.)

    iets wat onmogelijk te doen is, ik kan het niet beter uitleggen dan in het voorbeeld hieronder
    ook jagersjargon. Mijn vader heeft en paar vrienden die jagers zijn en dat is dan steevast het antwoord op misgeschoten, wild weg,….“ge moet zout op zijne stet (staart) leggen.”

    ook in Antwerpen

    Toen ik een kind was had ik een tamme parkiet en die was op een dag uitgebroken en gaan vliegen.
    Een “behulpzame” buurman zei dat ik zout op zijn staart moest leggen. En als kind zijnde, heb ik me héél lang afgevraagd hoe ik dat in hemelsnaam moest doen: zo stil naderbij sluipen dat ik zout op z’n staart kon leggen en waarom dat dan wel was en wat er dan gebeurde. Hetzelfde als wat bij een slak gebeurt, maar dan alleen voor de staart? Kon hij dan niet meer vliegen?
    Ik vind het nu natuurlijk heel grappig, ook omdat toendertijd mijn parkiet na een tijdje gewoon terug gekomen is. Zonder dat ik zout op zijn staart heb moeten leggen. :-)

    Regio Standaard Nederlands
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Nov 2022 09:37
    3 reactie(s)

    #6320

    indexatie
    (zn. v.; ~s)

    het aanpassen van lonen, prijzen, kosten, … aan de index

    ook indexering (zie voorbeelden)

    opmerking: het begrip is ook in NL bekend, maar heeft in BE een aparte invulling gezien het specifieke systeem van de automatische indexatie of automatische indexering

    De indexatie van alimentatiegeld gebeurt volgens de formule vermeld in de overeenkomst of het vonnis. (vlaanderen.be)

    Daarom is het logisch om de automatische indexatie op een slimme manier verder te verbeteren. (demorgen.be)

    Sommige sectoren voorzien in een indexatie, maar alleen van de sectorale minimumlonen, de zogenaamde baremieke lonen. (tijd.be)

    De afgevlakte index wordt gebruikt als basis voor de indexering van pensioenen, sociale uitkeringen en sommige lonen en wedden. (fgov.be)

    De lonen worden in België automatisch aangepast aan de prijzen. Dat gebeurt via de automatische indexering. (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Nov 2022 09:36
    0 reactie(s)

    #6321

    indexatie
    (zn. v.; ~s)

    het aanpassen van lonen, prijzen, kosten, … aan de index

    ook indexering (zie voorbeelden)

    opmerking: het begrip is ook in NL bekend, maar heeft in BE een aparte invulling gezien het specifieke systeem van de automatische indexatie of automatische indexering

    zie ook automatische indexatie

    De indexatie van alimentatiegeld gebeurt volgens de formule vermeld in de overeenkomst of het vonnis. (vlaanderen.be)

    Daarom is het logisch om de automatische indexatie op een slimme manier verder te verbeteren. (demorgen.be)

    Sommige sectoren voorzien in een indexatie, maar alleen van de sectorale minimumlonen, de zogenaamde baremieke lonen. (tijd.be)

    De afgevlakte index wordt gebruikt als basis voor de indexering van pensioenen, sociale uitkeringen en sommige lonen en wedden. (fgov.be)

    De lonen worden in België automatisch aangepast aan de prijzen. Dat gebeurt via de automatische indexering. (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Nov 2022 09:36
    0 reactie(s)

    #6322

    indexering

    zie indexatie

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Nov 2022 09:36
    0 reactie(s)

    #6323

    automatische indexatie
    (begrip)

    systeem in BE waarbij de lonen, uitkeringen en sommige vergoedingen automatisch aangepast worden wanneer de spilindex overschreden wordt

    ook: automatische indexering

    Laat ons eerst nagaan of de automatische indexatie van de lonen in België effectief meer inflatie veroorzaakt dan in de rest van Europa. (vrt.be)

    Huurprijzen, wedden en lonen, sociale bijdragen en uitkeringen zijn onderhevig aan een automatische indexatie. (senate.be)

    Negen op de tien ondernemers die personeel tewerkstellen, vinden het huidige systeem van automatische indexering onhoudbaar. (nieuwsblad.be)

    De automatische indexering maakt het mogelijk om de lonen en sociale uitkeringen aan te passen aan de evolutie van de levensduurte. (abvv.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Nov 2022 09:35
    0 reactie(s)

    #6324

    indexatie
    (zn. v.; ~s)

    het aanpassen van lonen, prijzen, kosten, … aan de index

    ook indexering (zie voorbeelden)

    opmerking: het begrip is ook in NL bekend, maar heeft in BE een aparte invulling gezien het specifieke systeem van de automatische indexatie of automatische indexering

    De indexatie van alimentatiegeld gebeurt volgens de formule vermeld in de overeenkomst of het vonnis. (vlaanderen.be)

    Daarom is het logisch om de automatische indexatie op een slimme manier verder te verbeteren. (demorgen.be)

    Sommige sectoren voorzien in een indexatie, maar alleen van de sectorale minimumlonen, de zogenaamde baremieke lonen. (tijd.be)

    De afgevlakte index wordt gebruikt als basis voor de indexering van pensioenen, sociale uitkeringen en sommige lonen en wedden. (fgov.be)

    De lonen worden in België automatisch aangepast aan de prijzen. Dat gebeurt via de automatische indexering. (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Nov 2022 09:30
    0 reactie(s)

    #6325

    index
    (zn. m., geen mv.)

    uit wikipedia: De Index der consumptieprijzen, of kortweg de index, is een lijst van de prijzen van goederen en diensten, opgesteld door het Nationaal Instituut voor de Statistiek.

    Door de Belgische overheid gehanteerde officiële meting van het gemiddelde prijsniveau waaraan een automatische prijscompensatie gekoppeld is.

    vnw

    indexaanpassing: loonaanpassing/prijsaanpassing op basis van de index; indexatie

    vgl. ook gezondheidsindex, huurindex, loonindex, indexsprong, indexmanipulatie; spilindex

    Van ’t jaar genen opslag, hoogstens een indexaanpassing. ’t Stond in de gazet.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Nov 2022 09:19
    0 reactie(s)

    #6326

    huurindex
    (zn. m.)

    het referentiegetal dat de jaarlijkse aanpassing van de huurprijzen van huizen bepaalt

    Van Dale 2017 online: in BE

    De geïndexeerde huurprijs = (basishuurprijs x nieuwe index) : aanvangsindex

    vgl. ook gezondheidsindex

    Op basis van de huurindex worden elk jaar de nieuwe huurprijzen berekend.

    billionhomes.com: De verhuurder van een woning kan de huurprijs aanpassen aan de index, beter gekend als de huurindex.

    Ook de huurder kan de huurindex aanpassen van zodra die in zijn voordeel komt te staan.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Nov 2022 09:17
    0 reactie(s)

    #6327

    index
    (zn. m., geen mv.)

    uit wikipedia: De Index der consumptieprijzen, of kortweg de index, is een lijst van de prijzen van goederen en diensten, opgesteld door het Nationaal Instituut voor de Statistiek.

    Door de Belgische overheid gehanteerde officiële meting van het gemiddelde prijsniveau waaraan een automatische prijscompensatie gekoppeld is.

    vnw

    indexaanpassing: loonaanpassing/prijsaanpassing op basis van de index

    vgl. ook gezondheidsindex, huurindex, loonindex, indexsprong, indexmanipulatie; spilindex

    Van ’t jaar genen opslag, hoogstens een indexaanpassing. ’t Stond in de gazet.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Nov 2022 09:17
    0 reactie(s)

    #6328

    spilindex
    (zn., m., ~en)

    Wanneer de index (de prijzen van diensten en goederen) een bepaald niveau overschrijdt komt er een draaipunt: de spil, daarom spreekt men van spilindex. Dit betekent voor de publieke sector dat de wedden van de ambtenaren en de sociale uitkeringen automatisch worden verhoogd.
    In de private sector kunnen de verschillende bedrijfstakken de lonen verhogen wanneer de spilindex is overschreden of de lonen periodiek verhogen.

    Uit wikipedia: De aanpassing van lonen aan de index wordt bij de overheid uitgevoerd in het geval een bepaalde grens bereikt wordt. Deze wordt de spilindex genoemd.

    De spilindex is overschreden, de pensioenen gaan omhoog. Niet dat ge er rijker van wordt, in tegendeel.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Nov 2022 09:15
    0 reactie(s)

    #6329

    index
    (zn. m., geen mv.)

    uit wikipedia: De Index der consumptieprijzen, of kortweg de index, is een lijst van de prijzen van goederen en diensten, opgesteld door het Nationaal Instituut voor de Statistiek.

    Door de Belgische overheid gehanteerde officiële meting van het gemiddelde prijsniveau waaraan een automatische prijscompensatie gekoppeld is.

    vnw

    indexaanpassing: loonaanpassing/prijsaanpassing op basis van de index

    vgl. ook gezondheidsindex, indexsprong, indexmanipulatie; spilindex

    Van ’t jaar genen opslag, hoogstens een indexaanpassing. ’t Stond in de gazet.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Nov 2022 09:15
    0 reactie(s)

    #6330

    index
    (zn. m., geen mv.)

    uit wikipedia: De Index der consumptieprijzen, of kortweg de index, is een lijst van de prijzen van goederen en diensten, opgesteld door het Nationaal Instituut voor de Statistiek.

    Door de Belgische overheid gehanteerde officiële meting van het gemiddelde prijsniveau waaraan een automatische prijscompensatie gekoppeld is.

    vnw

    indexaanpassing: loonaanpassing/prijsaanpassing op basis van de index

    vgl. ook gezondheidsindex, indexsprong, indexmanipulatie

    Van ’t jaar genen opslag, hoogstens een indexaanpassing. ’t Stond in de gazet.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 20 Nov 2022 09:14
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.