kus

kus

(de ~ (m.), ~sen)

wordt beschouwd als SN, maar in Nederland gebruikt men heden ten dage vrijwel uitsluitend ‘zoen’

idem voor het werkwoord ‘kussen’ (VL) ? ‘zoenen’ (NL)

zie ook kus van de juffrouw en een bank vooruit (+ commentaar)

72

In Nederland hebben ze destijds het format van ‘Mag ik u kussen?’ overgekocht gehad. Ze hebben het 2 seizoenen uitgehouden, voor een totaal van 17 afleveringen met wel zeer belabberde kijkcijfers (de laatste aflevering van seizoen 2 trok welgeteld 178.000 kijkers, ofte één percent van de Nederlandse bevolking).

De titel alleen al verklaart perfect waarom. “Mag ik u kussen?” is een enorm cultureel geladen vraag, die alleen een Vlaming ooit zou stellen. Daarbij komt dan uiteraard nog dat de zin in de oren van de Hollander zowel archaïsch als religieus overkomt.

Ze gaan het nooit leren.

Aha, dankzij een link van de Bon bij het lemma Vlaams ben ik op volgende uitleg gebotst:

“Het woord ‘kus’ is waarschijnlijk de oudste vorm van alle varianten en wordt vandaag de dag nog steeds het meest gebruikt. In de provincie Utrecht, Gelderland en Noord-Brabant is dit de gangbare vorm. De nieuwere vorm is ‘zoen’ (Hollands) afkomstig van ‘verzoening’, waarbij men elkaar vroeger een zoen gaf. In Zeeland bestaat een variant op ‘kus’, namelijk ‘kos’. De vormen ‘muultje’ (Zuid-Limburg) en ‘toot’ (Friesland) verwijzen beide naar (een deel van) het gezicht. Tot slot zeggen ze in Terschelling en Ameland, maar ook in een stukje zuid-west Nederland: ‘poen’. Vermoedelijk is dit, net als ‘smok’ (Gelderland, Overijssel en Drente), een klanknabootsend woord voor de handeling ‘kussen’.”

https://www.meertens.knaw.nl/taaldetector/

Zo hoort ge het ook eens van de Nederlanders: een Vlaming die ‘zoen’ zegt is een hollandofiel.

Ze zeggen echter ook het volgende:

“Omdat ‘kus’ waarschijnlijk de oudste vorm is en onze standaardtaal doorgaans het woord gebruikt dat uit de regio Holland (provincie Noord- en Zuid-Holland) komt, zou het aannemelijk zijn dat in deze regio het woord ‘kus’ gebezigd wordt. Echter, juist daar, en alleen daar, heeft het woord ‘zoen’ het woord ‘kus’ verdrongen.”

Daaraan ziet ge dat de uitleg ondertussen gedateerd is, want ge moet nog gene minuut kijken naar een enigszins romantisch programma op of van een Hollandse post en de ‘sjoene’ vliegen u rond de oren, of de sprekers nu rasechte Hollanders zijn of uit de zuidelijke Nederlandse provincies komen.