nevel, met de ~ in de kop

nevel, met de ~ in de kop

(uitdrukking)

beneveld, dronken

8

“nevel in de kop” heeft 7 hits op google, alle uit .NL waaronder het voorbeeld in het lemma, geschreven door een NL auteur. Het is niet omdat het over een Belgisch volkscafé gaat dat de gebruikte taal Belgisch of Vlaams is.

Tekst, plaats van handeling, foto’s, alles was zo Belgisch als het maar zijn kon. Ik ben geen rechercheur die ook nog de nationaliteit van de auteur gaat uitvlooien. Toe, zoek eens andere katten om geselen. En léés het stuk. Merci.

Ik heb het stuk gelezen en het is er een van een NL die voor NRC correspondent is in BE. Ik begrijp dat u samen met vele NL lezers misleid bent want hij doet zijn best om ‘de folklore’ die van de foto’s druipt kracht bij te zetten met wat imitatie-Vlaams. ‘Op café’ zet hij zelfs tussen haakjes. Hij gebruikt net iets te veel het woord pintje, waar een VL in de context meestal over een pint zal spreken. Een VL doorprikt dit taalgebruik meteen want zo zal waardin eerder een cafébazin moeten zijn. En het woord vitrage (In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd “vitrage” herkend door 97 % van de Nederlanders; 79 % van de Vlamingen) is niet echt VL. Maar hij valt volledig door de mand met het door en door N-NL ‘de mobiel’ en ‘met een prakje op schoot’. Kortom een NL die in de NRC doet alsof hij Belg is. (Niet getreurd want wij hebben er ook zo ene: de Vlaming Hugo Camps die doet alsof hij NL is.)

Ik gesel geen katten, ik ben gewoon kritisch over hetgene ik in het Vlaamse woordenboek zie verschijnen. Als mijn taalgevoel geen Vlaams herkent, dan googel ik het even. En in dit geval was het resultaat: NL-BE: 7-0! Dus geen Vlaams.

Mij interesseert het verhaal en de bijzonderheden in de taal die ik daarbij vind. Ik voel me totaal niet misleid door dit sfeerverhaal dat op de taalgrens speelt. Al was het door een Chinees geschreven. ‘Opzettelijke misleiding’ is invulling van uw kant. Met percentages en onderzoeken – waarvan je mag hopen dat ze kloppen – houd ik me niet in de eerste instantie bezig.
Verder gruw ik van het geborneerde nationalisme dat sommige Belgen als raison d’être met zich meedragen. Een fenomeen dat helaas ook in Nederland steeds meer de kop op begint te steken, al is dat om ander motieven. Tot slot: ik zie hier vaak genoeg, ook van uw hand, AN-woorden en uitdrukkingen als Vlaams verkocht. Ik bemoei me daar niet mee.

Dit is het Vlaamse woordenboek waarin typisch Vlaamse taal geïnventariseerd wordt. Als u AN-woorden en uitdrukkingen vindt die ten onrechte als Vlaams verkocht worden (en u heeft gelijk, er zijn er vermoedelijk heel wat), dan wordt het geapprecieerd dat u dat in een reactie vermeldt en eventueel beargumenteert. Het is toch de bedoeling dat de inhoud van het VW zo goed mogelijk beantwoordt aan het opzet ervan?

LeGrognard, welke woorden en uitdrukkingen staan hier in de VW die eigenlijk SN zijn (of als ze dat niet zijn, op zijn minst evenveel in NL gebruikt worden)? Het is niet alleen belangrijk om te kunnen zeggen dat iets Vlaams is, maar ook dat iets geen Vlaams is. Een simpel voorbeeld is ‘kapot’, dat door onnoemelijk veel Vlaamse taalverbeteraars gemeden wordt als de pest omdat ze – door de Vlaams klinkende uitspraak – geloven dat het vuil Vlaams dialect is. Praktisch iedere keer dat ik ‘stuk’ lees (waar een normale mens ‘kapot’ zou zeggen) is het van de hand van een Vlaming.

Zowel de Vlaamse als de Belgische nationalisten ontkennen trouwens het bestaan van het Vlaams en doen er alles aan om het uit te roeien (Vlaams-nationalisten omdat ze eigenlijk Grootnederlanders zijn en geloven dat de Hollanders hun met open armen zullen aanvaarden als ze ook Hollands spreken, Belgisch-nationalisten omdat het volgens hun gelinkt is aan Vlaams-nationalisme). Wij delen dus zeer zeker uw afgrijzen.

Ik vermoed dat ge de insteek van Georges zijn commentaar verkeerd hebt opgevat, hij bedoelde niet meer of niet minder als dat een Vlaamstalige altijd een Nederlandstalige aan haar taalgebruik zal herkennen, zelfs als die laatste het Vlaams onder de knie meent te hebben. Omgekeerd geldt ongetwijfeld hetzelfde. De verschillen zijn te groot om ze ooit volledig machtig te zijn – het gaat niet alleen om woordenschat, uitspraak of cadans, andere vervoegingen of andere verbuigingen, maar ook om ‘simpele’ dingen zoals voorkeuren in woordvolgorde (en dan bedoel ik niet alleen de werkwoordelijke eindgroep).

Nu, ik heb het stuk ook gelezen, en voor mij was dat gewoon een Nederlander die iets over België vertelt. Ik ga zeggen, stilistisch gezien vond ik het verhaal eigenlijk niet nodig, de stukskes tekst bij de foto’s waren genoeg.

Afscheid

Heren, na ampele overwegingen heb ik besloten te stoppen met het Vlaamse woordenboek waar ik sinds 2010 aan meewerk. In die tijd was het nog plezant en spannend om mee te doen. Er werd nog eens gelachen. Echter, sinds enige jaren is er een niet te stuiten leegloop gaande die – naar mijn idee- nog eens verergerd wordt door de fanatieke bemoeizucht van de overblijvers. Alles draait nu om Vlaams en Vlaamsheid. Identiteit, het is de miserie van onze tijd.
Ik wens u en de andere deelnemers een goede voortzetting.

Salut, LeGrognard.

LeGrognard, ge hebt gelijk, de label SN klopt hier eigenlijk niet geheel, maar met “nevel in de kop” (tussen dubbele aanhalingstekens) in te tikken krijg ik (buiten de VW) alleen resultaten van Nederlandse websites te zien. Op één resultaat na, waarbij ik niet direct kan uitmaken of het eventueel een Belg op een Nederlands forum is, zijn alle resultaten geschreven door Nederlanders (o.a. iemand op een forum die het in zijn voorgaande commentaar had over “de Sjaak” zijn – veel Hollandser wordt het niet – maar ook een vissersvereniging van Nederlands Limburg, tegen de Belgische grens).

Nu, als ik “nevel in het hoofd” intik vind ik zowel resultaten van BE als NL, maar dat zijn dan voornamelijk figuurlijke omschrijvingen van Alzheimer. Eén resultaat van een Belgische site en auteur gebruikte de uitdrukking wél voor dronkenschap:

“Dat zien we nu nog in de Overpoort: met voldoende bier in de maag en nevel in het hoofd kunnen de meest uiteenlopende soorten studenten prima door dezelfde deur.” (schamper.ugent.be)

Is het dan wél een uitdrukking die in beide taalgebieden bestaat, en heeft bovenstaande auteur het lichaamsdeel gewoon ‘opgekuist’ naar ‘hoofd’ omdat ‘kop’ in dezelfde hoek als ‘kapot’ wordt geplaatst (nl. dat het vuil Vlaams dialect zou zijn, terwijl het dat niet is)? Of is elk voorkomen van de uitdrukking een heruitvinding (wegens in tijd en ruimte behoorlijk gespreid)? Ik kan het niet zeggen. Ik zal de label aanpassen naar regio onbekend. Ik hoop dat de update van de VW ooit van de grond komt en het mogelijk wordt om woorden op label te filteren, want er zijn zo nog veel woorden die op een te kleine of te grote, of gewoon verkeerde regio staan.

Het is spijtig om u te zien vertrekken, want ge hebt een zeer grote en belangrijke bijdrage aan de VW geleverd, en uw inbreng zal, om Anthony Liekens te parafraseren, geweldig gemist worden. Ik wil er wel bij vermelden dat bij mijn weten niemand zich hier echt moeit met andermans lemma’s, we proberen alleen maar onjuistheden en misvattingen recht te zetten. Ik heb ook zelf al ettelijke keren lemma’s toegevoegd die eigenlijk niet echt Vlaams waren, en dat is allemaal geen drama, zolang iemand het uiteindelijk maar rechtzet.

Ge moet u inbeelden dat ge een anderstalige zijt die hier wilt leren spreken gelijk de ‘locals’. Voorbijgaand aan het feit dat er praktisch geen cursussen Vlaams bestaan en de bestaande cursussen zeker niet perfect zijn, als ge in een Vlaamse woordenboek zoekt achter woorden en uitdrukkingen, dan zoude toch niet willen dat ge “met de nevel in de kop” leert en uw gesprekspartner u verbaasd aankijkt? Ge verwacht uiteindelijk toch ook niet dat een woordenboek Perzisch de uitdrukking “steenrijk maar verwijfd” zou bevatten omdat Europese bezoekers aan Perzië dat ooit over de Perzen schreven? Ik heb niets tegen folklore of poëtische omschrijvingen, maar als dat niet gekoppeld is aan bestaand Vlaams taalgebruik hoort dat in mijn ogen niet thuis als lemma in een woordenboek. Het opzet van de Vlaamse Woordenboek is dan ook “het schrijven en bouwen van een woordenlijst van typisch Vlaamse woorden en uitspraken”.

Over “hun voeten afvegen aan de Belgische vlag” moogde wel niet vergeten dat zelfs de koning van België dat doet – zonder zever, de tricolordweil is een teken van nationale trots.

Ik zou ook nog dit aan het antwoord van nthn willen toevoegen: Dat het vroeger spannender en plezanter was wil ik geloven. We waren gewoon met meer, dus was het sowieso gezelliger. Maar dat er toen geen ‘fanatieke bemoeizucht’ zou geweest zijn is een romantische herinnering aan vervlogen tijden die er nooit geweest zijn: Het volstaat om de historiek van de lemma’s en de reacties na te gaan om vast te stellen dat het er toen veel heftiger aan toe ging dan nu: Er werden zonder boe of ba woorden en betekenissen overschreven of gewijzigd. En er werd soms heel fel over en weer gediscuteerd. De ‘leegloop’ van actieve medewerkers is volgens mij gewoon te wijten aan een zekere moeheid (het huidige VW is nu ook niet direct gebruiksvriendelijk te noemen) en ook aan het feit dat het vinden van nieuwe lemma’s niet zo evident meer is. Het laaghangend fruit is al heel lang geleden geplukt. Nu moeten we het vooral zoeken in samenstellingen, uitdrukkingen, grammaticale wendigen, … En dat vergt ook meer opzoekwerk. Zoals onderhavig lemma aantoont is het niet altijd Vlaams wat erop lijkt. Dat alles ‘nu draait om Vlaams en Vlaamsheid’ vind ik wel een heel aardige opmerking: Tenzij ik iets gemist heb zitten we hier toch op het ‘Vlaamse’ woordenboek en niet op het woordenboek met interessant en merkwaardig taalgebruik? Dat is nu zo en dat was vroeger zo. En zoals nthn reeds duidelijk beargumenteerd heeft, heeft dat niets met de Vlaemsche (pejoratief) identiteit te maken. Au contraire. (Met verontschuldigingen aan onze overigens sympathieke Taalgardenier ;)