Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #17321

    decalage
    (zn. v.; ~s)

    vnw: tussenperiode, tussenfase

    Er is dus een decalage van 4 minuten tussen begintijd parkeerticket en uitschrijven retributie. (juridischforum.be)

    In jazz wordt vaak net voor of na de tijd ingezet, een decalage die voor extra dynamiek zorgt. (homesweerhome.be)

    Dat nu al boeken over corona verschijnen, vind ik raar. Goede kunst heeft een decalage nodig. (tijd.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Mar 2022 06:45
    0 reactie(s)

    #17322

    decalage
    (zn. v.; ~s)

    vnw: verschil, gaping, leemte

    ook: décalage

    Ook bij ons is er een décalage tussen de symbolenfaçade en de realiteit. Ook bij ons dreigt er een kortsluiting tussen systeem en individu. (standaard.be)

    Kritiek als antwoord op een décalage tussen filmmaker en kijker, tussen zij die beelden maken en zij die ze gadeslaan (sabzian.be)

    In de social profit is er een decalage tussen opdracht en financiering. Dit ligt in de lijn wat de nota’s van de SERV zeggen. (vlaamswelzijnsverbond.be)
    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Mar 2022 06:43
    0 reactie(s)

    #17323

    debardeur
    (zn. m.; ~s)

    mouwloze trui

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
    DS2015 standaardtaal

    vnw: slip-over, spencer

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 5

    zie ook débardeurke; verzamellemma kledij

    NL: slip-over

    demorgen.be: Voor die dag tijdens het schooljaar 2005-2006 trok Craven eerst naar de klerenwinkel voor de geruite debardeur, wreef net voor de foto in zijn gezicht om het roder te maken, kneep zijn ogen dicht, stak zijn kaak naar voren en zette zijn grootst mogelijke glimlach op voor wat in zijn ogen een “genius photo” was.

    wikipedia: Een debardeur is een gebreid, knooploos en mouwloos vest, vaak ook spencer genoemd
    Het woord komt uit het Frans (maar het Groene Boekje spelt het zonder accent), waar het een typisch kledingstuk van de havenarbeiders was (schepen lossen = débarder).
    In het Nederlands werd het woord populair (vooral in Vlaanderen) door Xavier De Baere, die in die outfit zijn sketches ten tonele bracht. Het vest wordt geassocieerd met een wat ouderwets burgerlijke kledingstijl.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Mar 2022 06:31
    0 reactie(s)

    #17324

    davering
    (de ~ (v.), ~en)

    trilling, rilling

    vgl. daveren

    Als mijn memoe een dikke vette kerkspin zag, dan zei ze: “De daveringen lopen over mijne rug.”

    Bij het inheien van stalen funderingspalen op de nieuwbouw neffe ons huis, deden de daveringen van de grond de muur van mijne achterbouw scheuren.

    Regio Antwerpse Kempen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Mar 2022 06:21
    0 reactie(s)

    #17325

    losdaveren
    (ww. daverde los; losgedaverd)

    door daveren (trillen) loskomen

    vgl. davering

    Na een zekere tijd kan het gebeuren dat bepaalde boutjes, moeren en vijsjes losdaveren. (fietsenmanna.be)

    Iets verder weer een stop omdat Paul’s pompje losgedaverd was. (bloggen.be)

    Daarnaast zal de Zweedse schone Ida Engberg, top-dj, met haar beats and sounds de kasseien op de markt in Halen doen losdaveren. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Mar 2022 06:21
    0 reactie(s)

    #17326

    losdaveren
    (ww. daverde los; losgedaverd)

    door daveren (trillen) loskomen

    Na een zekere tijd kan het gebeuren dat bepaalde boutjes, moeren en vijsjes losdaveren. (fietsenmanna.be)

    Iets verder weer een stop omdat Paul’s pompje losgedaverd was. (bloggen.be)

    Daarnaast zal de Zweedse schone Ida Engberg, top-dj, met haar beats and sounds de kasseien op de markt in Halen doen losdaveren. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Mar 2022 09:03
    0 reactie(s)

    #17327

    losdaveren
    (ww. daverde los; losgedaverd)

    door daveren (trillen) loskomen
    fig. losbarsten

    Na een zekere tijd kan het gebeuren dat bepaalde boutjes, moeren en vijsjes losdaveren. (fietsenmanna.be)

    Iets verder weer een stop omdat Paul’s pompje losgedaverd was. (bloggen.be)

    Daarnaast zal de Zweedse schone Ida Engberg, top-dj, met haar beats and sounds de kasseien op de markt in Halen doen losdaveren. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Mar 2022 06:40
    0 reactie(s)

    #17328

    daveren
    (ww. daverde; gedaverd)

    rillen (van de kou, van de zenuwen, van de schrik)
    bibberen, beven

    vnw: trillen, schudden, beven

    Van Dale 2016 online: BE; niet algemeen

    vgl. losdaveren

    nieuwsblad.be: Op afzondering deelde ik de kamer met Jantje Van Steenberghe en da’s ook niet het type dat davert van de zenuwen.

    klasse.be: Ik sta voor een optreden gelukkig nooit te daveren van de zenuwen.

    deredactie.be : Backstage stond circusdirecteur Bracke te zweten en te daveren van de zenuwen. (Circus Bracke – Van Dievel Consulting )

    9maand.be: Ik heb liggen daveren van de schrik op die opertatietafel, ik was compleet kapot en dan die euforie als ik ons kindje horen wenen.

    mxworld.be: Ik stond in Losail in het gesloten park te daveren van de kou, in een dikke jas, en dat terwijl het er 25 graden warm was.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Mar 2022 06:36
    1 reactie(s)

    #17329

    daveren
    (ww. daverde; gedaverd)

    rillen (van de kou, van de zenuwen, van de schrik)
    bibberen, beven

    vnw: trillen, schudden, beven

    Van Dale 2016 online: BE; niet algemeen

    nieuwsblad.be: Op afzondering deelde ik de kamer met Jantje Van Steenberghe en da’s ook niet het type dat davert van de zenuwen.

    klasse.be: Ik sta voor een optreden gelukkig nooit te daveren van de zenuwen.

    deredactie.be : Backstage stond circusdirecteur Bracke te zweten en te daveren van de zenuwen. (Circus Bracke – Van Dievel Consulting )

    9maand.be: Ik heb liggen daveren van de schrik op die opertatietafel, ik was compleet kapot en dan die euforie als ik ons kindje horen wenen.

    mxworld.be: Ik stond in Losail in het gesloten park te daveren van de kou, in een dikke jas, en dat terwijl het er 25 graden warm was.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Mar 2022 06:34
    1 reactie(s)

    #17330

    daver
    (de ~ (m.), geen mv.)

    1) schrik, rillingen van angst: zie ook beverik
    2) rilling van koorts: zie ook bever

    vnw: trilling, het schudden, het beven

    Van Dale 2016 online: BE

    uitdr.: zie: daver, den ~ op het lijf hebben, daver, den ~ op het lijf jagen

    1) Mijn buurvrouw krijgt den daver als ze een spinnekop ziet kruipen.

    2) Van koorts kunt ge den daver op uw lijf krijgen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Mar 2022 06:33
    0 reactie(s)

    #17331

    daver, den ~ op het lijf hebben
    (uitdr.)

    grote angst uitstaan, staan te trillen op zijn benen

    vnw: met de daver op het lijf zitten: bang zijn

    Van Dale online: Belgisch-Nederlands, informeel

    zie daver

    Hij stiet een gebrul uit alsof de wereld verging. Ik had den daver op het lijf!

    Met de daver op het lijf voert deze presentator in Afghanistan zijn job uit. (hln.be)

    ‘Ik ken vrouwen die elke dag met de daver op het lijf komen werken’: waarom het geweld in onze gevangenissen toeneemt. (standaard.be)

    Met Wouter Torfs en Rudi Vranckx op citytrip naar Kaboel: ‘Ik heb urenlang met de daver op het lijf gezeten’. (humo.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Mar 2022 06:33
    1 reactie(s)

    #17332

    daver, den ~ op het lijf jagen
    (uitdr.)

    schrik aanjagen, iemand heel bang maken
    den daver = rilling

    Van Dale online: Belgisch-Nederlands, informeel
    Typisch-Vlaams: 6 leeuwen
    vnw: iemand de daver op het lijf jagen: iemand schrik aanjagen

    Lange Wapper jaagt Antwerpen den daver op het lijf. “Ni mè maai” zingt er ene. Maar voor de politiek niet duidelijk genoeg.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Mar 2022 06:30
    2 reactie(s)

    #17333

    daver
    (de ~ (m.), geen mv.)

    1) schrik, rillingen van angst: zie ook beverik
    2) rilling van koorts: zie ook bever

    vnw: trilling, het schudden, het beven

    Van Dale 2016 online: BE

    uitdr.: zie: daver, den ~ op het lijf hebben , daver, den ~ op het lijf jagen

    1) Mijn buurvrouw krijgt den daver als ze een spinnekop ziet kruipen.

    2) Van koorts kunt ge den daver op uw lijf krijgen.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Mar 2022 06:29
    0 reactie(s)

    #17334

    dauw, niet van de hemelse ~ leven
    (uitdr.)

    niet zonder iets kunnen leven, iets nodig hebben om te leven

    google2020: ‘niet van de hemelse dauw’: .NL (17)

    Van Dale 2020 online: BE niet van de he­mel­se dauw le­ven:
    er wel­ge­daan uit­zien
    Opmerking: Deze verklaring van Van Dale klopt m.i. niet.

    vnw: van de hemelse dauw leven: van de wind, zonder middelen van bestaan leven

    Maar die sukkelaar leeft toch niet van de hemelse dauw? (gva.be)

    Zoals alle goede doelen kunnen wij niet van de hemelse dauw leven, laat staan al onze kosten dekken uit onze eigen zak. (overlastig.be)

    Hij en zijn vrouw zijn zelfstandigen en konden geen twee jaar wachten op hun centen, ze kunnen niet van de hemelse dauw leven. (hln.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Mar 2022 06:27
    0 reactie(s)

    #17335

    pompist
    (zn. m.; ~en)

    pompbediende aan een naftstation
    iemand die een pomp bedient

    ,,Al sinds jaren horen wij dat Pakistaanse pompisten voor 100 frank per dag voor de kopstukken moeten werken’’, zegt de Aalsterse brandstofhandelaar André De Kegel. (standaard.be)

    Op 23 januari 1968 werd bij het tankstation een ‘pompist’ gezocht en Leon meldde zich. (hln.be)

    Onze klant is op zoek naar een pompist.Je staat in voor het verpompen van de beton, het reinigen en het onderhoud van de pompen. (vdab.be)

    In Meetkerke maakt Arnout kennis met Amedé die heel zijn leven pompist was. Amedé pompte het water uit de polders om het land te winnen op de zee. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Mar 2022 18:30
    0 reactie(s)

    #17336

    overbrengwagen
    (zn. m.; ~s)

    vakterm: Een overbrengwagen wordt gebruikt om de overledene over te brengen van de plaats van overlijden naar het funerarium.

    google2022: .NL (6 hits)

    In NL lijkt eerder overbrengauto in gebruik

    vgl. wagen

    zie verzamellemma wegcode

    “Elektrische overbrengwagens van Mercedes bestonden al langer”, vertelt Maarten Stulens van Papillon Uitvaartzorg uit Maasmechelen. (vrt.be)

    Wist je dat: de krul die je achteraan op onze rouw- en overbrengwagens terugvindt, een verwijzing is naar hoe het rouwvervoer vroeger georganiseerd werd? (zorgvooruitvaart.be)

    Te koop: Caddy overbrengwagen in goede staat! (uitvaartpro.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Mar 2022 18:19
    0 reactie(s)

    #17337

    wegcode
    (verzamellemma)

    Ook de Vlaming moet op tijd en stond eens zijn woonst verlaten en hem in het openbaar begeven. Voor van punt A naar punt B te geraken, moet hij beroep doen op de wegcode, maar die verschilt in het Vlaams aanzienlijk van het Nederlands. In dit lemma bewaren we een overzicht van alle essentiële en minder essentiële terminologie en uitdrukkingen m.b.t. wegen en verkeer.

    voertuigen:
    alleterreinwagen
    automatic
    belbus
    boemeltrein
    cabriard
    camion
    camionette
    clark
    crèmekar
    decapotabel
    geit
    harley trapson
    hollandse mercedes
    hoogtestapelaar
    ministadswagen
    mobilhome
    monovolume
    moto
    motocyclette
    opligger
    otto
    overbrengwagen
    piekuurtrein
    pletwals
    plooivelo
    railbike
    splitbusje
    staancaravan
    trambus
    trottinette
    velo
    vlieger
    volumewagen
    vorklift
    wagen
    warmeluchtballon

    wegen:
    afdraai
    autostrade
    baan
    baanvak
    buurtweg
    drievaksbaan
    egelwegel
    enkel richting
    enkelrichtingstraat
    expresweg
    fietsostrade
    gemeenteweg
    gracht
    grote baan
    heirbaan
    ijzerenweg
    kasseibaan
    kasseiweg
    kerkwegel
    kruispunt, conflictvrij ~
    laan
    lei
    macadam
    middenvak
    ovalen punt
    ovonde
    pechstrook
    pelotonremmer
    premetro
    ribbelstrook
    rijbaan
    rijvak
    rondpunt
    sens unique
    signalisatie
    signalisatiebord
    sluikweg
    tarmac
    teleferiek
    trage weg
    trottoir
    tunnelkoker
    tweevaksbaan
    vak
    velostrade
    verkeerssignalisatie
    viervaksbaan
    voetpad
    wegel
    wegenis
    wegsignalisatie

    parking:
    betaalparking
    carpoolparking
    overloopparking
    overstapparking
    parkingplaats
    pendelparking
    privéparking
    randparking
    voorstadsparking

    auto-onderdelen:
    achterruitontdooiing
    achterzetel
    alternateur
    amortisseur
    baarchoc
    bache
    bielle
    boîte
    chappement
    claxon
    embrayage
    faar
    frein
    gardeboe
    groene nummerplaat
    guidon
    handelaarsplaat
    jante
    joint de culasse
    kilometriek
    koffer
    moteur
    naft
    naftbak
    naftstop
    nummerplaat
    petrol
    pinker
    pinklicht
    plak
    remork
    ressort
    slijklap
    vervangstuk
    vis platinées
    vitesse
    vitessepook
    voorruitontdooiing
    wisselstuk
    z-plaat

    velo-onderdelen:
    buis
    fietskader
    fietszak
    frein
    jante
    slijklap
    soupape
    staander
    verzet
    vitesse
    zaal

    varia:
    aan de klap
    aanloopwagen
    abri
    accident
    accordeonfile
    achter de hoek
    afdraaien
    afstappen
    agglomeratie
    Amsterdammer
    antigel
    arret
    auto-accident
    autoconstructeur
    autocontrole
    autocontroleur
    autoinspectie
    automobielinspectie
    baancafé
    baandancing
    baanhotel
    baanrestaurant
    baanwinkel
    baan, onder de ~
    banden leggen
    banden steken
    bedding
    bedding, eigen ~
    bedrijfswagen
    belauto
    betalend parkeren
    bitterballenakkoord, het ~
    blok
    blokrijden
    bluts
    blutsen
    Bob
    bollen
    bushinder
    buskotje
    busterminus
    cabrioleren
    camionchauffeur
    camioneur
    camion, van de ~ gevallen
    carwash
    chauffeur
    controle
    copiloot
    corijder
    coupon
    De Lijn
    depanneren
    doodrijder
    doorvlammen
    dwarsen
    een rijdende doodskist
    eindstatie
    embrayeren
    enkelrichtingsverkeer
    ertegen plakken
    fietstelpaal
    filegolf
    firmawagen
    flitsmarathon
    flitspaalspookrijden
    flitspaalspookrijder
    garagepoort
    garagist
    gat, in iemands ~ zitten
    gelijkvormigheidsattest
    halt
    herspuiten
    het hol van Pluto
    hoffelijkheidscode
    ijsgang
    janettenbak
    kaart, grijze ~
    kaartjesknipper
    keuring
    keuringscentrum
    kreukelpaal
    kusttram
    laagvlieger
    lage-emissiezone
    langs
    leasingwagen
    lichten
    Lidar
    loonwagen
    maleur
    maneuver
    middenstatie
    middenvakrijder
    MOBIB-kaart
    mobiliteitsknoop
    monovolume
    motard
    NMBS
    nummerplaatherkenning
    occasie
    octopuspaal
    octopusplan
    omlegging
    ontruimingspijl
    op den trein, tram, velo
    overdreven snelheid
    parkeren, zich ~
    pechstrookrijder
    pikkel
    pinken
    pinkers opzetten
    platten band
    Porschist
    rechtsomkeer maken
    rijmplek
    rijpad
    rittenkaart
    roderen
    rommeltrein
    rood licht
    schouwing
    schouwingsbewijs
    schuilhuisje
    simonis
    simoniseren
    sjieken bak
    smijten, alles dicht ~
    sneeuwschuifelen
    sortie
    stadsnet
    statie
    stationeren
    stelplaats
    ster, vallende ~
    superflitspaal
    terminus
    toerijden
    trambedding
    tramterminus
    treinbedding
    treinbegeleider
    treinterminus
    TreinTramBus
    uitblutsen
    uitbollen
    uur, in ’t ~
    uurrooster
    veldvitesse
    velorijden
    verbodsteken
    verdwaalde reiziger
    verdwijnpaal
    verkeersaccident
    verkeersbelasting
    verkeerscode
    verkeershinder
    verkeersinbreukonmiddellijke inningminnelijke schikking
    verkeerswisselaar
    Vespist
    Vlaamse Thalys
    vlammen
    vliegwet
    vogelkotje
    voorbijsteken
    waar men gaat langs Vlaamse wegen
    wegbollen
    wegeniswerken
    wegenwerken
    wegpolitie
    wet betreffende de politie over het wegverkeer
    wielerterrorist
    wielertoerist
    ZOA
    zone 30
    zone 30-bord
    zonk
    zwaantje
    zwieren, op de bon ~

    > andere betekenis van wegcode

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Mar 2022 18:19
    10 reactie(s)

    #17338

    wagen
    (z.nw de ~ (m) ~s)

    auto

    Wagen is standaardtaal voor auto, maar wordt meer gebruikt in Vlaanderen dan in Nederland.

    vgl. overbrengwagen

    zie ook wegcode

    Kortom, een nieuwe wagen kopen is geen makkelijke stap omdat er een aanzienlijk bedrag mee gemoeid gaat. (belgium.mobiliteit.be)

    Zo van die zomerdagen
    Die vragen om weinig of niets
    Dat je denkt pff die wagen
    Dan neem ik nog liever de fiets
    ((zo van die) zomerdagen – Bart Peeters)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Mar 2022 18:19
    1 reactie(s)

    #17339

    overbrengwagen
    (zn. m.; ~s)

    vakterm: Een overbrengwagen wordt gebruikt om de overledene over te brengen van de plaats van overlijden naar het funerarium.

    google2022: .NL (6 hits)

    In NL lijkt eerder overbrengauto in gebruik

    vgl. wagen

    “Elektrische overbrengwagens van Mercedes bestonden al langer”, vertelt Maarten Stulens van Papillon Uitvaartzorg uit Maasmechelen. (vrt.be)

    Wist je dat: de krul die je achteraan op onze rouw- en overbrengwagens terugvindt, een verwijzing is naar hoe het rouwvervoer vroeger georganiseerd werd? (zorgvooruitvaart.be)

    Te koop: Caddy overbrengwagen in goede staat! (uitvaartpro.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Mar 2022 18:18
    0 reactie(s)

    #17340

    waterdarm
    (zn. m., ~en)

    waterleiding, buis voor watertoevoer

    zie darm

    vgl. gasdarm

    zie ook andere betekenis van waterdarm

    als er een lek is in de boiler moet er toch veel water onderstaan daar de boiler constant onder druk staat.U zou het water moeten horen spuiten,zoals wanneer er een gaatje is in een waterdarm.is er soms geen andere oorzaak? (zonstraal.be)

    verr. rvs spoeltafel van plm 1,90 × 0,70 × 0,90 lpm vv boiler, 2 spoelbakken, mengkraan en waterdarm. (vhauctions.com)

    Wij voorzien 25 m waterdarm, 25 m stroomkabel en 5 m afvoerbuis. (rent-a-party.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Mar 2022 07:45
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.