Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
een gesprek waarbij de sprekers elkaar niet verstaan of niet willen verstaan
niet in Van Dale 1995
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
taaltelefoon: standaardtaal in België
vgl. dovemanspraat
Als ge ne keer een voorbeeld van een dovemansgesprek wilt zien en vooral horen, moet ge eens naar het parlement gaan.
iets (bijzonders) meemaken
taaladvies.net: in Belg., geen standaardtaal
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 geen standaardtaal
zie ook: voorhebben, het ~; farce, een ~ voorhebben
Nu heb ik iets voor sè: Ik heb het hangslot op de gereedschapskist dichtgedaan en de sleutel zit erin. Wat nu?
Ik heb dat al dikwijls voorgehad, den helft van het lemma ingevuld en dan mijne pc die bevriest. Plezant is anders.
Dat heb ik nu nog nooit voorgehad, uit verstrooidheid mijn eigen huis voorbijrijden.
Hebt dat voor! Ge zit in het restaurant te eten en die aan de tafel naast u begint de pamper van hare kleine te vervangen. Smakelijk.
U zult het maar voorhebben: op een festival verschijnen in een to-táál verkeerde outfit. (standaard.be)
al of niet geïnstitutionaliseerde ophaling of inzameling van tweedehands huisgerief, kleding, …
Spullenhulp is oorspronkelijk de naam van een organisatie (die overigens nog steeds bestaat) maar de term wordt in Vlaanderen nu veel algemener gebruikt. In onderstaand voorbeeld wordt daarom niet bedoeld dat de kleren specifiek aan de organisatie Spullenhulp gegeven zullen worden. Misschien worden ze zelfs gewoon naar het containerpark gebracht (en daar verzameld in de gekende groene kleercontainers).
Ik zou dringend mijn kleerkast eens moeten uitmesten en de helft met spullenhulp meegeven. Ik doe het toch nooit aan.
Sinds 1937 bestaat de missie van Spullenhulp erin mee te bouwen aan een meer eerlijke en solidaire samenleving. (donorinfo.be)
Kleren vb. worden niet meegeteld , want die worden meestal met ‘spullenhulp’ meegegeven of aan een instelling geschonken. (juridischforum.be)
elite, het beste
vnw: het beste deel van iets
Van Dale 2016 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 4; (NL) puikje
vgl. kruim, er zit ~ in
Op de opening van de tentoonstelling was het kruim van de beeldende kunstenaars aanwezig.
aankomen, binnenkomen, arriveren
Vroegmiddelnederlands Woordenboek: toecomen:
1) komst: oudste attestatie: Brugge, West-Vlaanderen, 1295
2) van personen: aankomen, naderen, overkomen: oudste attestatie: Limburg, 1240
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
Hij kwam toe met de trein en is dan te voet verder gegaan.
Ze waren veilig op hun vakantiebestemming toegekomen.
Ze kwam voor dag en dauw op de afspraak toe.
Wanneer komt die trein nu eindelijk toe? (laatste 3 voorbeelden uit Taallink 25.1.10)
Ketnet.be: Sinterklaas is toegekomen in onze studio!!!
nieuwsblad.be: Een week nadat Sinterklaas in Antwerpen is toegekomen, was hij zaterdagmiddag al te gast in Kapellen.
lerarenforum.be: Zo is de sint reeds toegekomen met een helikopter,…
standaard.be: Susan Halliburton is toegekomen in de Tour.
deredactie.be: et geneesmiddel is toegekomen in het ziekenhuis waar de patiënt verblijft, …
gva.be: Julie Colpaert is aanwezig op het overwinningsfeest met N-VA in Hoboken, waar Bart De Wever intussen is toegekomen.
(Frans mot d’ordre) slogan, devies, motto, leuze (o.a. voor te nemen actie)
vnw: leuze, parool, devies, wachtwoord
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
De leden van de partij buigen zich dit weekend over de hernieuwde inhoudelijke basis, met confederalisme als ordewoord.
treinbestuurder.be: Voor ACOD Spoor Nationaal blijft een 24 urenstaking vanaf maandag 22 uur het “ordewoord”
van invloed zijn
ook: zwaar doorwegen
niet in Van Dale 1995.
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Het feit dat er vingerafdrukken op het mes stonden heeft heel zwaar doorgewogen in (of op) de beslissing van de jury.
In hoeverre dat dat zal doorwegen op de prijs van de naft is nog maar de vraag.
De aanslepende coronapandemie, en de bijhorende maatregelen, blijven zwaar doorwegen op ons mentaal welzijn. (vrt.be)
Deze gemanipuleerde index kost iedere Belg in 2014 2% loon of pensioen en dat weegt zwaar door op het gezinsbudget. (groen.be)
iets dat goed is/was/wordt: een mop, een wedstrijd, een voorstelling, een mens, …
zie ook goedje
’k vind ’t nu al grappig , goeike en efkes denken (ketnet.be)
Idd een goeike! Maar valt juist buiten mijnen top3! (tijdloze.stijnshome.be)
Weer een ‘goeike’ om de restjes bladerdeeg van een tweepersoonsquiche te verwerken. Kan ook zonder de ananas, dan heb je een puddingtaartje. (veglog.be)
over de kop, rondtuimelen
een buiteling maken
VD 2013 online: algemeen Belgisch-Nederlands
Een fietser is lichtgewond geraakt toen hij overkop ging en in de pinnekesdraad terecht kwam.
Op de E17 richting Gent, voor de afrit Sint-Niklaas, is een wagen overkop gegaan met 4 jongeren. (vrt.be)
Vier wagens stonden vast op de kam van de duin, een buggy reed er langs en ging vervolgens overkop. (demorgen.be)
fig.: op het verkeerde pad zijn, geen doel meer hebben
ook: niet meer weten van welk hout pijlen maken
vnw: op de dool zijn of geraken
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 6
ook: op den dool
De ooit beloftevolle sportman geraakte op de dool toen zijn huwelijk met de Française Sylvie Mixe al na enkele maanden spaak liep. (nieuwsblad.be)
Ik geraakte op de dool en drank begon meer en meer m’n leven te bepalen. Na verloop van tijd wist ik dat ik met een drankprobleem zat. (alcoholhulp.be)
Frankrijk is op de dool en kan niet meer winnen: “Rode Duivels kunnen het ons erg moeilijk maken”. (nieuwsblad.be)
Ouders van vermoorde Sofie (40) ontredderd: “Ze was op de dool en we hadden meer dan een jaar al geen contact meer. Maar dit is ondraaglijk”. (hln.be)
De 3e haan heeft iemand gevonden in zijn kelder; hij was op den dool en door het keldergat gesukkeld. (vogelopvangcentrum.be)
Iemand die door verterend verdriet op den dool geraakt was. (standaard.be)
levensgevaarlijk;
zie ook doodsgevaar
Van Dale 2016 online: BE
afgeleid van Frans danger de mort
Het is bewezen: Headbangen is doodsgevaarlijk!
foppen, bedriegen, beetnemen, bedotten
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
vnw: iemand in de doeken doen, iemand beetnemen, iemand in de luren leggen
Laat u niet in de doeken doen. Verkopers willen verkopen. Als het u niet aanstaat, niet kopen.
slapen in kindertaal
ook dokes doen, dodokes doen
klemtoon op de 2e do
vnw: dodo doen: gaan slapen
Van Dale: dodo
Frans
toegevoegd in oktober 2011
BE; informeel; kindertaal dodo doen
slapen
Nu gaat Hanne schoon dodoke doen, daarna gaan we naar de eendjes.
‘Tante ]eanne gaat dodo doen,’ zegt Claude. Deedee zegt: ‘Wacht nog even, Jeanne. En ook, Giacomo.’ (Hugo Claus – 1963, Omtrent Deedee)
“Dodo doen, whole night long. Ik zat met het liedje ‘Superstar’ van The Carpenters in m’n hoofd. Ik neuriede het stil mee.” (Herman Brusselmans – 2016, Poppy en Eddie en Manon en Roy Harper)
Hier nachtshift, dus geen dodokes doen (twitter)
Op de terugreis heeft ons Naomi dodokes gedaan. (facebook)
ziekelijke of overdreven neiging tot kuisen
vgl. kuisziek
Op vakantie met moeder met kuisziekte: “Zelfs op de boot vond ik kuisproducten” (nieuwsblad.be)
Lore: ‘Tom heeft de kuisziekte’ – Het Nieuwsblad
Vijf jaar cel met uitstel voor moordpoging op echtgenote: “Kuisziekte geen excuus voor moordpoging”. (nieuwsblad.be)
Gelukkig heeft mijn grootmoeder (101, en ook nog heel kras) de kuisziekte. Doch waar had ik het in godsnaam over? (Heilige schrik – Herman Brusselmans)
mortuarium
Van Dale 2015 online: BE verouderd
DS2015 geen standaardtaal
vnw: dodenhuisje:lijkenhuis, mortuarium, rouwcentrum
nieuwsblad.be: De gemeente Houthulst opent in het gewezen dodenhuis van Klerken een nieuwe uitleenpost van de gemeentelijke bibliotheek.
express.be: ‘Reeva Steenkamps lijk ligt in het dodenhuis; haar lichaam staat op de cover van The Sun’.
deredactie.b: Burgemeester Michel Baert (Open VLD) van Boortmeerbeek ontkent dat een van de gemeentearbeiders zou overnachten in het dodenhuisje op de begraafplaats.
bloemlezing De Standaard:
Vier jaar in Italiaans dodenhuis (Brussel,Antwerpen) – De Standaard
Het centrale dodenhuis van de Noord-Ossetische hoofdstad Vladikavkaz meldde daarentegen zaterdagavond al 394 getelde doden.(standaard.be)
Mettertijd is er een sterke emotionele band tussen het onderzoeksteam en het naamloze verminkte jongetje in het dodenhuis gegroeid. (standaard.be)
Dat heeft de Belgische ereconsul in Bali, die de hospitalen en dodenhuizen ter plaatse heeft bezocht, aan Buitenlandse Zaken laten weten. (standaard.be)
motorkap
< Frans capot
uitspraak: kappoo
zie ook kapoot
Van Dale: capot
toegevoegd in oktober 2006
BE; spreektaal motorkap
Annie, zet de kapo ne keer open, da ’k naar die radiateur kan kijken.
…men schat dat we rond 2030 al vanaf januari eieren zullen kunnen bakken op de capot van onze wagens.(Mark Coenen – De Morgen)
echt, serieus, dik, , …
uitspr. met Franse uitgang zoals autrement
vgl. ook serieuzement
Ik ben dat spelleke hier dikkement beu.
forum.beursduivel.be: Ik kan “dikkement” verkeerd zijn natuurlijk, maar die mogelijkheid zit er toch in.
seniorennet.be: Google liet me dikkement in de steek, mijn enige hoop was Facebook.
home.scarlet.be/sterikabv/tof11.htm?: ’Jantje zag als eieren o zo groot eens pruimen hangen, ’ is onjuist, verkeerd dikkement mis !
freecamper.be: Camper is echt dikkement de moeite. U vindt hier alle camperdinges, feitjes, weetjes en andere leukenswaardigheden.
juist gehoord in Thuis: ‘Ik heb daar dikkement spijt van …’
bof
zie ook mol
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook verzamellemma geneeskunde
Onze kleine is al de hele tijd aan het jengelen en zijn gezicht is zo opgezwollen, hij zal toch niet de dikoor aan ’t krijgen zijn zeker?
in massa aanwezig of voorhanden zijn;
wordt meestal in ontkennende zin gebruikt: dik, niet ~ lopen
vnw: ergens dik lopen: veel voorkomen
Mensen die rode kledij, de modekleur van de winter, dragen, lopen al dik tegenwoordig.
Wandelaars lopen dik nu met dat schoon en zonnig herfstweer.
diepte, afgrond
De dieperik in gaan. Naar de dieperik gaan. =zinken, verdrinken
ook fig.
Van Dale 2015 online: BE, informeel
vnw: de dieperik ingaan, naar de dieperik gaan: naar de haaien gaan, ten onder gaan, zinken
< Bargoens diep + -erik
Die verdomde oorlog gaat heel onze economie nog in de dieperik sleuren!
KBC sleurt Bel20 de dieperik in (standaard.be)
Politieke onzekerheid duwt Turkse lira verder de dieperik in (standaard.be)
Chinese beurs trekt Europa en New York mee de dieperik in (deredactie.be)
Goudkoorts drijft Burkina Faso de dieperik in | De Morgen
Kevin Costner houdt zich goed drijvende in deze post- apocalyptische overstromingsnachtmerrie, terwijl zijn loodzware ego naar de dieperik zonk. (standaard.be)
Bitcoin gaat dieperik in | De Morgen
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.