Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed
amateurtoneel
vnw: amateurtoneel
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
zie ook liefhebber
Moest vanaf vandaag op morgen het liefhebberstoneel verdwijnen, er zou een enorme leegte ontstaan in onze kulturele wereld. (deschalmei.be)
Bovendien groeide Lanoye zelf op in het liefhebberstoneel en die passie liet hem nooit meer los. (degrotepost.be)
Dit bleek in 1980 uit de retrospectieve tentoonstelling waar men de evolutie van het liefhebberstoneel nauwkeurig kon volgen: van de creatie van De Wonderdokter van Jos Jansen tot het moderne internationale repertoire met Alles voor de Tuin van Albee. (kvgotoneel.com)
een vak leren (het gaat meestal om handenarbeid)
Alg. ivm de school: naar een beroepsschool gaan, als leerjongen/meisje ergens in dienst gaan, …
zie stiel
Thijs, ga naar Brussel een stiel leren, begin zelf een affaire, dan trouwen we. (Een mens van goede wil – Gerard Walschap)
Als Fonny niet naar school wil, moet hij maar een stiel leren, hebben mijn ouders bedacht. (Terug naar Neerpelt – Lieve Joris)
De twee 17-jarigen die in Sint-Amandsberg een 92-jarige vrouw overvielen en voor dood achterlieten, zijn gisteren veroordeeld tot negen jaar cel.( …) “Een te strenge straf. Die gasten zouden beter een stiel leren”, zegt het slachtoffer. (nieuwsblad.be)
“Ik was beter op mijn 18 begonnen te werken, of had beter een stiel geleerd.” (standaard.be)
Zelf heb ik nooit een stiel geleerd. Maar ik stond wel elke zondag achter de toog in het café van mijn tante in Gruitrode. (hbvl.be)
Het zogenaamde watervalsysteem was vroeger heel klassiek in het onderwijs: beginnen in de latijnse, omdat dat te moeilijk was overschakelen naar de moderne om dan uiteindelijk te eindigen met een stiel te leren.
brander voor de verwarming op basis van mazout
En waarom moet ik, die een groene verwarmingsbron kiest op elektriciteit (warmtepomp), nog altijd de volle pot betalen voor het elektriciteitsverbruik ervan terwijl je voor een mazoutketel een speciale mazoutprijs krijgt? (tommelein.com)
Het kan door je mazoutketel te combineren met hernieuwbare energiebronnen. (hln.be)
EL-Technics BVBA te Melle (Gent, Oost-Vlaanderen) is een gecertificeerd technicus verwarmingstechnieken, gespecialiseerd in het onderhoud en herstellen van gasketel of mazoutketel voor centrale verwarming, warmtepompen, WKK installaties of warmtekrachtkoppelingen en ventilatiesystemen. (el-technics.be)
ruimte waar fietsen gestald worden
zie alg.: kot
En als ’t slecht weer was, bracht de overgebuur, die commerce deed in bonen, zakken bonen en die moesten we pellen in ’t velokot.
(https://www.west-vlaanderen.be/overdegrens/gebiedenbeleid/…/ruiselede.aspx)
vertrek tegenwoordig 7u30 om er 8u te zijn, zwaar opt gemak dus. mijne prob is, alsk rij zwetek nie, vanaf dak int schole int velokot kom zwetek. (9lives.be – iemand van Brugge)
lijfgeur
iedereen heeft ne lijfreuk, iedereen stikt nor drek
den enen uit z’n darremen en den andere uit zijnen bek
(Heel de wereld stinkt – Katastroof)
Herken ik niet de lijfreuk van de tollenaar. Hoera, hoera, hoera. (Belastingscontroleur – Urbanus)
Nochtans speelt de lijfreuk een belangrijke rol in de voortplanting. (azertyfactor.be)
De wind zou bepalend zijn voor de lijfreuk dat de mol riekt. (tuinadvies.be)
voor een gedeelte van
NL: voor een deel
Het gaat voor een groot stuk om geld dat de overheid subsidieerde, maar toch bij de privébedrijven belandde. (nieuws)
Dat is voor een stuk een beleidsfalen en daarom is het goed dat de nieuwe regering ernstige nieuwe maatregelen heeft genomen. (De Tijd)
De Neerveldstraat in Opwijk wordt vanaf morgen, dinsdag voor een stuk autovrij. (HLN)
vnw: iemand in beschuldiging stellen: iemand in staat van beschuldiging stellen
zie ook inbeschuldigingsstelling
BNP Paribas in beschuldiging gesteld in witwasonderzoek tegen familie oud-president Gabon. (hln.be)
De samenvatting wordt overgemaakt aan de onderzoeksrechter. Die kan de man in beschuldiging stellen of bijkomende onderzoeksdaden vragen. (hbvl.be)
zie zjamè
“Voor mij is dit nooit een dossier geweest om mij op te profileren. Jamais." (demorgen.be)
vnw: fysieke inspanning;
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 2
zie ook fysisch
opm: Het is opmerkelijk dat ‘fysische inspanning’ volgens google2022 voornamelijk en veelvuldig in de medische sector gebezigd wordt
Veralgemeende, potentieel gevaarlijke, allergische reactie op voeding die alleen optreedt na een fysische inspanning binnen de 4u na de voedselinname. (uzleuven.be)
Zware fysische inspanningen, heffen van zware gewichten en persen worden best vermeden tot 2 weken na de ingreep. (oogartsknokke.be)
…je kan gerust stellen dat om deze olympische disciplines ernstig te beoefenen heel veel fysische inspanning van de schutter is vereist. (nieuwsblad.be)
SN/NL: spijkeren
vnw: (vast)spijkeren, timmeren
zie ook nagel (+ commentaren), toenagelen
Nu vroeg ik me af hoe ik de planken het beste zou nagelen. (bouwinfo.be)
Filipijnen laten zich aan het kruis nagelen op Goede Vrijdag (hln.be)
het juist hebben, to-the-point zijn
vnw: de spijker op de kop slaan
DS2015: de nagel op de kop slaan: standaardtaal
zie ook nagels met koppen slaan, slagen
in Nederland: de spijker op de kop slaan
Deze mevrouw slaagt de nagel op de kop. Het artikel sluit perfect aan bij mijn laatste blogartikel ‘Open brief aan alle Flinke Meiden’ (facebook)
Je slaagt de nagel op de kop! Dat hij Waldek niet meer aaneemt oké, maar dat hij Kris dan toch een beetje papierwerk laat doen … (thuisformum.be)
financiering op basis van een vast budget
Typisch Vlaams: financiering met een vooraf vastgesteld bedrag (formeel); Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 5
zie: enveloppe
Enveloppefinanciering kan niet voldoen aan nieuwe noden. Hogescholen vragen meer geld. (veto.be)
Alle Vlaamse gemeenten tekenden eind 2018 in op deze enveloppefinanciering met het ondertekenen van de ‘Asbestovereenkomst’. (vvsg.be)
Onze minister werkt aan een systeem van enveloppefinanciering. Elke rechtbank krijgt
een afgesproken bedrag of enveloppe, en mag zelf beslissen wat daarmee gebeurt. (vlaamspleitgenootschap.be)
Volksgebruik in Arendonk. Kinderen gaan op 25 november van deur tot deur om Sint Katharina te zingen. Ze nemen hierbij een lampionnetje mee en hopen zo op die avond zakken vol met snoepgoed bijeen te zingen.
zie Sinte Mette, zingen, nieuwjaarszingen
Sinte Katriena…fille fille mina
Een kjeske vur ne cent en al wie daer nie over kan
over dè kjeske, over dè kjeske
en al wie daar nie over kan
over dè kjeske veur ne cent
laat ons, laat ons
ne goeien avond onder ons
demorgen.be: “Vanavond tussen 18.00u en 20.00u is het in Arendonk Sinte Katriena, een waar kinderfeest waarbij de Arendonkse kinderen van huis naar huis stappen. En daarbij ’sintekatriena, fille fille mina, kjeske vur ne cent, … ’ zingen”, schrijft burgemeester Kristof Hendrickx in de uitgelekte e-mail.
rechtbank die zich vooral met verkeersaangelegenheden bezighoudt
zie ook politierechter
demorgen.be: In de politierechtbank van Dendermonde maakte politierechter Peter D’Hondt gisteren korte metten met een hardleerse bestuurster. Caroline P. moest er zich verantwoorden omdat ze aan 168 kilometer per uur over de autostrade racete.
daarna
vnw: nadien: in België niet beperkt tot het verleden: in de toekomst, daaropvolgend, later, daarna: we gaan tennissen en nadien zwemmen
Van Dale: na·dien (bijwoord)
1 (formeel) daarna
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 4
Voor onze trouw gaan we om 2 uur naar het stadhuis. Nadien gaan we naar de zaal voor de receptie.
dranghek, nadar
vnw: nadar (de, -s), nadarafsluiting (de, -en), nadarhek (het, -ken): dranghek
Van Dale 2017 online: BE
Belgisch-Frans: barrière Nadar
De ontgoochelde voetbalfans wierpen straatstenen en vuilnisbakken naar de politie en gooiden de nadarafsluitingen omver.
volgend, eerstkomend
zie ook: naarste, teneustejoar, neuste, noste
bij tijdsaanduidingen
vnw: naast: in België ook als bijvoeglijk naamwoord: volgend, eerstkomend
-naaste week, volgende week
-tot de naaste keer, tot de volgende keer
Van Dale 2016: niet algemeen
zie ook: passeerde > passeerde jare
Jef zit in ’t zesde studiejaar. Hij mag ’t naaste jare naar ’t middelbaar.
Te naaste week is ’t vakantie.
De naaste keer moete beter uw best doen op d’school he manneken!
Het is dus te vreezen, dat ook in de naaste October-verkiezingen, progressisten en doctrinairen in de vier groote steden des lands elkander zullen bestrijden. (August Gittée, De nieuwe Kieswet en de naaste verkiezingen in België, dbnl.org)
(spottend) vergadering of overleg waar veel gepraat maar weinig gerealiseerd wordt
in Nederland: praathuis (plat: ouwehoerclub)
Van Dale: (Belgisch-Nederlands, ongunstig) bestuurlijk overlegorgaan waarin veel gepraat maar weinig besloten wordt; met name het parlement wordt dikwijls “de praatbarak” genoemd
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
Er is weinig concreets uit de vergadering gekomen. Er komt een groep wijze mensen die een nieuw relanceplan voor Limburg moet uitwerken, maar ik vrees dat het een praatbarak wordt. (deredactie.be)
“Kamer bevestigt beeld van praatbarak” (DS 14 april 2007)
“Het Europees Parlement, praatbarak of wetgever? Ook in de toekomst?” (Michèle Coninsx, voorzitter Eurojust)
Er is geen behoefte aan beloftes op lange termijn, op werkgroepen die achteraf niets meer dan praatbarakken lijken te zijn (vrt.be)
De vraag die meteen opduikt: hoe gaat Schauvliege (CD&V) ervoor zorgen dat deze klimaattop geen praatbarak wordt? (demorgen.be 16/2/2016)
afhankelijk van
vnw: in België ook als bijwoord en voorzetsel:
•naar verhouding, navenant: het werk kostte veel tijd en had naargelang weinig succes
•afhankelijk van
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal, Gangbaarheid: 7, Vlaamsheid: 6
Loon is naargelang ervaring aangevuld met maaltijdcheques en verzekeringen. (vdab.be)
Een succesvolle behandeling is, naargelang de ritmestoornis, te verwachten bij 80-99% van de patiënten. (mariamiddelares.be)
Bijpassend bevestigingsmateriaal is naargelang de toepassing afzonderlijk verkrijgbaar. (muepro.be)
Hoe dat em gaat reageren? ’t Is naargelang hoe dat zijn klak staat.
het zal niemand verbazen
zie ook verschieten, niet van te ~
verschiet niet dat
“De lonen van de top van de NMBS: niet te verschieten dat de machinist staakt.” (forum.politics.be)
“… als een pijl, bleek dat hij speciale handschoenen aan had in de vorm van een zwemvin, niet te verschieten dat die snel vooruitging, ne waterfoefelaar dus.” (decel.be)
" Niet te verschieten dat sommigen er onderdoor gaan. Kom maar eens een week les geven en je ogen zullen wel opengaan." (klasse.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.