Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed
lijfgeur
iedereen heeft ne lijfreuk, iedereen stikt nor drek
den enen uit z’n darremen en den andere uit zijnen bek
(Heel de wereld stinkt – Katastroof)
Herken ik niet de lijfreuk van de tollenaar. Hoera, hoera, hoera. (Belastingscontroleur – Urbanus)
Nochtans speelt de lijfreuk een belangrijke rol in de voortplanting. (azertyfactor.be)
De wind zou bepalend zijn voor de lijfreuk dat de mol riekt. (tuinadvies.be)
voor een gedeelte van
NL: voor een deel
Het gaat voor een groot stuk om geld dat de overheid subsidieerde, maar toch bij de privébedrijven belandde. (nieuws)
Dat is voor een stuk een beleidsfalen en daarom is het goed dat de nieuwe regering ernstige nieuwe maatregelen heeft genomen. (De Tijd)
De Neerveldstraat in Opwijk wordt vanaf morgen, dinsdag voor een stuk autovrij. (HLN)
vnw: iemand in beschuldiging stellen: iemand in staat van beschuldiging stellen
zie ook inbeschuldigingsstelling
BNP Paribas in beschuldiging gesteld in witwasonderzoek tegen familie oud-president Gabon. (hln.be)
De samenvatting wordt overgemaakt aan de onderzoeksrechter. Die kan de man in beschuldiging stellen of bijkomende onderzoeksdaden vragen. (hbvl.be)
zie zjamè
“Voor mij is dit nooit een dossier geweest om mij op te profileren. Jamais." (demorgen.be)
vnw: fysieke inspanning;
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 2
zie ook fysisch
opm: Het is opmerkelijk dat ‘fysische inspanning’ volgens google2022 voornamelijk en veelvuldig in de medische sector gebezigd wordt
Veralgemeende, potentieel gevaarlijke, allergische reactie op voeding die alleen optreedt na een fysische inspanning binnen de 4u na de voedselinname. (uzleuven.be)
Zware fysische inspanningen, heffen van zware gewichten en persen worden best vermeden tot 2 weken na de ingreep. (oogartsknokke.be)
…je kan gerust stellen dat om deze olympische disciplines ernstig te beoefenen heel veel fysische inspanning van de schutter is vereist. (nieuwsblad.be)
SN/NL: spijkeren
vnw: (vast)spijkeren, timmeren
zie ook nagel (+ commentaren), toenagelen
Nu vroeg ik me af hoe ik de planken het beste zou nagelen. (bouwinfo.be)
Filipijnen laten zich aan het kruis nagelen op Goede Vrijdag (hln.be)
het juist hebben, to-the-point zijn
vnw: de spijker op de kop slaan
DS2015: de nagel op de kop slaan: standaardtaal
zie ook nagels met koppen slaan, slagen
in Nederland: de spijker op de kop slaan
Deze mevrouw slaagt de nagel op de kop. Het artikel sluit perfect aan bij mijn laatste blogartikel ‘Open brief aan alle Flinke Meiden’ (facebook)
Je slaagt de nagel op de kop! Dat hij Waldek niet meer aaneemt oké, maar dat hij Kris dan toch een beetje papierwerk laat doen … (thuisformum.be)
financiering op basis van een vast budget
Typisch Vlaams: financiering met een vooraf vastgesteld bedrag (formeel); Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 5
zie: enveloppe
Enveloppefinanciering kan niet voldoen aan nieuwe noden. Hogescholen vragen meer geld. (veto.be)
Alle Vlaamse gemeenten tekenden eind 2018 in op deze enveloppefinanciering met het ondertekenen van de ‘Asbestovereenkomst’. (vvsg.be)
Onze minister werkt aan een systeem van enveloppefinanciering. Elke rechtbank krijgt
een afgesproken bedrag of enveloppe, en mag zelf beslissen wat daarmee gebeurt. (vlaamspleitgenootschap.be)
Volksgebruik in Arendonk. Kinderen gaan op 25 november van deur tot deur om Sint Katharina te zingen. Ze nemen hierbij een lampionnetje mee en hopen zo op die avond zakken vol met snoepgoed bijeen te zingen.
zie Sinte Mette, zingen, nieuwjaarszingen
Sinte Katriena…fille fille mina
Een kjeske vur ne cent en al wie daer nie over kan
over dè kjeske, over dè kjeske
en al wie daar nie over kan
over dè kjeske veur ne cent
laat ons, laat ons
ne goeien avond onder ons
demorgen.be: “Vanavond tussen 18.00u en 20.00u is het in Arendonk Sinte Katriena, een waar kinderfeest waarbij de Arendonkse kinderen van huis naar huis stappen. En daarbij ’sintekatriena, fille fille mina, kjeske vur ne cent, … ’ zingen”, schrijft burgemeester Kristof Hendrickx in de uitgelekte e-mail.
rechtbank die zich vooral met verkeersaangelegenheden bezighoudt
zie ook politierechter
demorgen.be: In de politierechtbank van Dendermonde maakte politierechter Peter D’Hondt gisteren korte metten met een hardleerse bestuurster. Caroline P. moest er zich verantwoorden omdat ze aan 168 kilometer per uur over de autostrade racete.
daarna
vnw: nadien: in België niet beperkt tot het verleden: in de toekomst, daaropvolgend, later, daarna: we gaan tennissen en nadien zwemmen
Van Dale: na·dien (bijwoord)
1 (formeel) daarna
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 4
Voor onze trouw gaan we om 2 uur naar het stadhuis. Nadien gaan we naar de zaal voor de receptie.
dranghek, nadar
vnw: nadar (de, -s), nadarafsluiting (de, -en), nadarhek (het, -ken): dranghek
Van Dale 2017 online: BE
Belgisch-Frans: barrière Nadar
De ontgoochelde voetbalfans wierpen straatstenen en vuilnisbakken naar de politie en gooiden de nadarafsluitingen omver.
volgend, eerstkomend
zie ook: naarste, teneustejoar, neuste, noste
bij tijdsaanduidingen
vnw: naast: in België ook als bijvoeglijk naamwoord: volgend, eerstkomend
-naaste week, volgende week
-tot de naaste keer, tot de volgende keer
Van Dale 2016: niet algemeen
zie ook: passeerde > passeerde jare
Jef zit in ’t zesde studiejaar. Hij mag ’t naaste jare naar ’t middelbaar.
Te naaste week is ’t vakantie.
De naaste keer moete beter uw best doen op d’school he manneken!
Het is dus te vreezen, dat ook in de naaste October-verkiezingen, progressisten en doctrinairen in de vier groote steden des lands elkander zullen bestrijden. (August Gittée, De nieuwe Kieswet en de naaste verkiezingen in België, dbnl.org)
(spottend) vergadering of overleg waar veel gepraat maar weinig gerealiseerd wordt
in Nederland: praathuis (plat: ouwehoerclub)
Van Dale: (Belgisch-Nederlands, ongunstig) bestuurlijk overlegorgaan waarin veel gepraat maar weinig besloten wordt; met name het parlement wordt dikwijls “de praatbarak” genoemd
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
Er is weinig concreets uit de vergadering gekomen. Er komt een groep wijze mensen die een nieuw relanceplan voor Limburg moet uitwerken, maar ik vrees dat het een praatbarak wordt. (deredactie.be)
“Kamer bevestigt beeld van praatbarak” (DS 14 april 2007)
“Het Europees Parlement, praatbarak of wetgever? Ook in de toekomst?” (Michèle Coninsx, voorzitter Eurojust)
Er is geen behoefte aan beloftes op lange termijn, op werkgroepen die achteraf niets meer dan praatbarakken lijken te zijn (vrt.be)
De vraag die meteen opduikt: hoe gaat Schauvliege (CD&V) ervoor zorgen dat deze klimaattop geen praatbarak wordt? (demorgen.be 16/2/2016)
afhankelijk van
vnw: in België ook als bijwoord en voorzetsel:
•naar verhouding, navenant: het werk kostte veel tijd en had naargelang weinig succes
•afhankelijk van
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal, Gangbaarheid: 7, Vlaamsheid: 6
Loon is naargelang ervaring aangevuld met maaltijdcheques en verzekeringen. (vdab.be)
Een succesvolle behandeling is, naargelang de ritmestoornis, te verwachten bij 80-99% van de patiënten. (mariamiddelares.be)
Bijpassend bevestigingsmateriaal is naargelang de toepassing afzonderlijk verkrijgbaar. (muepro.be)
Hoe dat em gaat reageren? ’t Is naargelang hoe dat zijn klak staat.
het zal niemand verbazen
zie ook verschieten, niet van te ~
verschiet niet dat
“De lonen van de top van de NMBS: niet te verschieten dat de machinist staakt.” (forum.politics.be)
“… als een pijl, bleek dat hij speciale handschoenen aan had in de vorm van een zwemvin, niet te verschieten dat die snel vooruitging, ne waterfoefelaar dus.” (decel.be)
" Niet te verschieten dat sommigen er onderdoor gaan. Kom maar eens een week les geven en je ogen zullen wel opengaan." (klasse.be)
van her naar der reizen
zie ook voyage, op ~ gaan
Ik ben ook in een rusthuis in Evergem geweest, ik voyageerde rond.
(jongoldtimers.be/assets/over-gezelligheid-interviewsheiveld.pdf)
> andere betekenis van voyageren
vnw: (veroud.) bedevaart
Van Dale 2017 online: BE; verouderd: processie, bedevaart
zie ook andere betekenis van begankenis
Begankenis naar Hagelberg – De Standaard
… september begint in het landelijke Eksaarde een eeuwenoude activiteit die negen dagen duurt: de begankenis naar de Wonderbare Kruisen. (kerknet.be)
Jaarlijks is er op de drie eerste vrijdagen van de maand maart de begankenis naar het Heilig Kruis. (hakendover.be)
Vroeger was er jaarlijks een begankenis naar de kapel van Westdoorn op 1 mei en 7 november. (gva.be)
Men hield begankenissen naar de kerk en naar de Sint-Rochuskapel en beloofde jaarlijks op kermis- dinsdag een mis in de parochiekerk te laten doen (hetlandvanaalst.be)
Bosbegankenis, de vroegere bedevaart in Buggenhout, moet komend weekend weer groot volksfeest worden (vrt.be)
klimplant die in Nederland haagwinde of klokwinde (Calystegia sepium) wordt genoemd.
zie ook klimop
Een courante volksbenaming voor het onkruid ‘hagewinde’ is ‘pispotjes’.
een forse/subtantiële verbetering van het loon bvb een loonachterstand tov andere sectoren in te halen
Een opeenvolging van positieve evaluaties kan tot een overgang naar een hogere weddeschaal leiden en aldus een weddesprong vormen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.