amechtig

amechtig

(bn.)

kortademig, onmachtig (meest in figuurlijke zin)

Woordenboek der Nederlandsche Taal:
‘A’ op zich is een verouderd ontkenningsvoorvoegsel, thans alleen nog over in het bnw. amechtig en oubollig, verbastering van abolgig.

Middelnederlands: amachtich, amechtich ‘machteloos, uitgeput, verslagen’.

Afleiding van het zelfstandig naamwoord middelnederlands amacht ‘onmacht’, gevormd uit het voorvoegsel ā- ‘zonder, niet’ en macht, met achtervoegsel – ig. De oorspronkelijke betekenis is dus ‘onmachtig’. De huidige betekenis ‘buiten adem’ heeft zich vernauwd uit het oorspronkelijke ‘uitgeput’ door volksetymologische associatie van het eerste lid, dat niet meer als ontkenningsvoorvoegsel werd begrepen, met aam, de samengetrokken vorm voor adem. Daar de betekenis vervolgens niets meer met machtig te maken had, kon de oorspronkelijke Brabantse vorm met – e- zich handhaven in de standaardtaal. Inmiddels is het woord echter verouderd. (M. Philippa e.a.)

Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen

797

heu

ik ben nog efkens aan het napeinzen…

bronvermelding?

Hallo? Wie vermengt hier spiritualiteit en geloofsovertuiging?
Als Europa het algemeen belang en de mens centraal stelde, zou de spirituele Europeaan de grondwet niet afschieten. Geloof heeft hierin geen stem in het kapittel. 10 000 jaar dominantie hebben nog altijd geen geweldloosheid gebracht. Europa is niet amechtig. Wanneer mag de burger zijn stem nog eens laten horen?

allee vooruit

Het tweede citaat komt uit een boekbespreking van “Trialoog,
Hoopvolle stemmen voor een angstige tijd” (Hendrik Hoet, Aharon Malinsky, Jamal Maftouhi, Jan De Volder): zie
http://www.lannoo.com/content/lannoo/fondsen/spiritualiteit/religieuzetitels/1/index.jsp?titelcode=11685&fondsid=13

In NL kent men óók de letterlijke betekenis van amechtig: kortademig.

Volgens Wiktionary:

In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd ‘amechtig’ herkend door:
71 % van de Nederlanders;
50 % van de Vlamingen.