Engelse leenwoorden met korte a

Engelse leenwoorden met korte a

(uitspraak)

De Noord-Nederlandse uitspraak van Engelse leenwoorden met een korte a, is een van de meest hardnekkige vormen van taalonderdanigheid van Vlaamse zogenaamde standaardtaalsprekers. Voor de overgrote meerderheid van de Vlamingen klinkt dit heel taalvreemd en toch houden bv. veel Vlaamse nieuwslezers zich koppig aan deze uitspraak.

Een van de argumenten is dat deze uitspraak standaardtaal is. Nochtans geeft Van Dale aan de Vlamingen zonder problemen permissie om de standaard Belgisch-Nederlandse uitspraak te hanteren:
ca·ra·van: k?r?v?n/, in België ook: /k?r?v?n/ (opm: zeker ook /k?r?v?n/ in VL)
flat: /fl?t/, in België ook: /fl?t/
enz.

Een ander argument is dat door de N-NL uitspraak de Engelse origine van het woord meer gerespecteerd wordt. Dat valt te betwijfelen, Engels:
flat: /fl?t/
caravan: /k?r??-v?n/
tram: /tr?m/

Het grappige is dat sommige journalisten het zelf niet kunnen aanhouden:
Overlaatst hoorde ik er een over ‘de /k?r?v?n/ op de /k?mp??/’ waarbij hij de N-NL en de VL uitspraak mixte.
En daarstraks hoorde ik op het nieuws over de ‘teksshift’, terwijl taks ontleend is aan het Fr. taxe en volgens VD gewoon als ‘taks’ uitgesproken moet worden.

Zo’n toestanden leiden tot taalschizofrenie.

Hieronder een oplijsting van de klassiekers. Diegene die er de langste zin mee kan vormen wint een prijs :)

Ook talloze andere woorden die zowel in Nederland als in België (al dan niet in dezelfde betekenis) worden gebruikt, worden anders uitgesproken, zie daarvoor het lemma Vlaamse uitspraak.

361

De gensgter met een hendikep die in een kerreven op de kemping woonde was lid van een clen en en had op zijn plenning een rit met de trem naar de flet voor cesh maar hij creshte onderweg tegen het deshboard. Pffft.

https://www.ikhebeenvraag.be/vraag/14784/wat-is-de-juiste-uitspraak-van-de-a-in-Engelse-leenwoorden

Hier probeert ene Peter Debrabandere, een Vlaming nota bene, die NL uitspraak te verdedigen. En taalonderdanig en gecomplexeerd als hij is, zijn het de Vlamingen die met hun Franse uitspraak de vernederlandsing van de Engelse leenwoorden niet respecteren. Nu gij! Moet er nog zand zijn?

In volgorde

Op de camping is een camper met een hevige snelheid tegen de caravan van de clan McKenneyh gecrashed, waardoor het dashboard ervan door het raam van de naburige flat vloog en gangster Danny een hersenschudding bezorgde; die dankzij deze handicap, de datum van de voetbalmatch met die van het concert van zijn geliefde muziekband verwarde, waardoor zijn werkplanning om zeep werd geholpen, net zoals de scanner die hij van colère uit het raam sjotte en onder een voorbij rijdende tram belandde.

Fensie wint de jeckpot!

Mic Mac Jampudding is een Schot uit de Jommekesreeks. Ze gaan ons in VL toch niet komen vertellen dat dat mikmekjempudding uitgesproken moet worden?

En als ge de logica van mijnheer Peter Debrabandere doortrekt moeten we om SN te spreken ook de Franse uitspraak van de Nederlanders overnemen zeker?
VD: jus d’orange: /?ydor?/, /?yd?r?ns/, /?ydor?/

Of zijn het hier ook de Vlamingen die de vernederlandsing van Franse leenwoorden niet snappen?

Ja, wadde.

‘Mijnheer Jambon met een dossier’ klinkt ook niet echt Frans in VL :)

:) Jembon met een dosjée?

Maar de discussie is niet wat de zogezegde goede uitspraak is, wel wie de uitspraaknorm oplegt. Of eigenlijk: wie de opgelegde norm tegen wil en dank volgt. De VL dus. Iedereen in VL zegt dossier en toch lezen ze op het nieuws dosjee.
Het zijn de Vlamingen die gedwee taalonderdanig zijn. Dat moeten we de NL niet verwijten.

“Belgen en Nederlanders spreken leenwoorden vaak anders uit. Over het algemeen behouden Nederlanders vaker de uitspraak van de brontaal (Engels of Frans). In België wisselt de uitspraak. Leenwoorden worden er vaker vernederlandst (zie bv. Van Haver 1989 ¹).”

Dat staat te lezen op:
https://dutchplusplus.ned.univie.ac.at/node/123

Dus als die Peter Debrabandere beweert dat het de Vlamingen zijn die de vernederlandsing in de weg staan…???

Overigens een interessante site met te beluisteren uitspraakvoorbeelden: bv. record: VL rekkort ; NL récoor

Binnen NL verschilt de uitspraak van leenwoorden soms: polieTsie (correct), poliesie (deftig), plietsie, pliessie (pop.) en Limburg: pliesse.

Hoera! Martine Tanghe zei op het nieuws gisteren ‘comeback’, met de Vlaamse a. En laat het Martine Tanghe zijn die een van koppigste navolgers is van de N-NL uitspraak van Engelse leenwoorden. ‘t Zal misschien een verspreking van haar geweest zijn, maar het toont dan wel aan dat ook zij die N-NL uitspraak moet ’forceren’, dat het tegen haar natuurlijk Vlaams taalgevoel is.
Doet me eraan denken dat er voor de Vlaamse journalisten ook nog een derde weg is voor Engelse leenwoorden, namelijk de Jan Becaus-uitspraak: Oxford Engels.
Voor diegenen die Jan Becaus niet meer kennen :):
https://www.youtube.com/watch?v=wSwpjGM7pQ4
(hier spreekt hij carjacking en comeback uit)
En deze met een jackpot:
https://www.youtube.com/watch?v=h7150bFI_84

Over het Engels in het Nederlands:
http://www.demorgen.be/opinie/uw-toep-verdient-geen-juichklap-stichting-nederlands-a2489551/

Hier een bijgewerkte verwijzing naar die column over de onnozelaars die werkelijk ‘toep’ als alternatief voor ‘app’ voorstelden: https://www.demorgen.be/opinie/uw-toep-verdient-geen-juichklap-stichting-nederlands-b1b66b13/

Hahaha! Dat is voor de Taalgaardenier!

App is de afkorting van application, dus evengoed van het Nederlandse applicatie. Dus helemaal geen Engels. Maar ’t doet er eigenlijk niet toe, want er bestaan geen Engelse woorden in het Vlaams. Als woorden veelvuldig door Vlamingen gebruikt worden, zijn ze per definitie Vlaams. En de uitspraak wordt ook altijd vervlaamst (goegelen) en op termijn de schrijfwijze dikwijls ook.

Eddy Demarez, de sportjournalist van dienst op het vrt-nieuws had het over de Belgian Cats, de nationale damesvolleybalploeg. De kets dit en de kets dat… Hoe is dat in godsnaam mogelijk: Belgian kets, dat zegt een Vlaming niet en dat verstaat een Engelsman nog minder. Terwijl het, dacht ik, de bedoeling is van die Engelse naam om de ploeg een internationale uitstraling te geven. Ja wadde…

Hoorde zojuist de item op het vrt nieuws over de schietpartij op de tram in Utrecht: O wonder, zowel nieuwslezeres Annelies Van Herck als de correspondent ter plaatse Bert De Vroey spraken van een tram en niet van een trem. Dat we dat nog mogen meemaken ;)

‘Plastic’ is in Vlaanderen feitelijk ‘plastiek’, dus ’k heb daar een verwijzing naar toegevoegd. Verder: zeggen ze in Nederland dan echt “tenkstetsjon” tegen een tankstation?

En nog een vraag over caravan: ik ben zelf van het /k?r?’v?n/-kaliber, waarbij dat de klemtoon op de laatste lettergreep ligt. Waar ligt de klemtoon in /k?r?v?n/, vooraan of achteraan?

Tremtram

In het eerste journaal over de trieste tram hoorde ik ‘trem’ als eerste, daarna was het ‘tram’. Dat verbaasde me.
Schreeuwde er iemand na ‘trem’ in haar oortje: "Het is trám goedverdoeme, denk toch aan het Vlaams Woordenboek!!

Ha, dan heeft mijne kwaaie telefoon naar Ruud Hendrickx toch geholpen ;)

@nthn: leggen de NL niet de klemtoon op de eerste lettergreep van caravan? Anders moet ge het aan het eerste beste tenkstetjon waar ge een kerreven ziet tenken eens gaan vragen…

Georges, zekers dadde, maar het lemma zegt dat in Vlaanderen ook de uitspraak “karrevan” /k?r?v?n/ voorkomt. Zelf heb ik die nog niet gehoord, dus ben ik curieus waar dat de klemtoon daarin zou liggen.

Ha, OK, ik had het verkeerd verstaan. Volgens mij ligt de klemtoon zowel bij karrevan en karravan in VL op de laatste lettergreep. die tussen-e en tussen-a zijn bijna hetzelfde.

Ik wou eerst zeggen dat we het eens aan Will Tura moesten vragen, maar ik vrees dat we er niet gaan komen :)
https://www.youtube.com/watch?v=GxPAuel4hnk

Ofwel is het liedje met een vette knipoog, ofwel toont het aan hoe verkrampt we toen en nu met ons Vlaams omgingen: Tura en zijn backing vocals proberen hier een Engels te slijten dat niet schoon meer is. Zelfs ‘overal’ wordt een soort ‘overall’ in het achtergrondkoor. Dus ik denk dat ze ons er toch aan het doorsleuren zijn :)

Niet voor het een of het ander, maar ik denk dat er op de vrt-nieuwsdienst nieuwe instructies zijn: Vandaag Hanne Decoutere + de reporter ter plaatse over een toer met een caravan om autisme onder de aandacht te brengen. En allebei spraken ze caravan op zijn Vlaams uit. Dan we da nog mogen meemaken :)

Haha, ik had mij al hard genoeg geërgerd aan de plestik zakjes in Bredene dat ik de rest niet meer heb gehoord. Wel fijn van die caravan, ik was er toevallig vandaag nog aan aan ’t denken (om precies te zijn, aan een karavaan van caravannen). Een kleine stap voor een nieuwsreporter, …

Ik vrees voor plestik, want ik hoor het gewone mensen in interviews enzo ook wel eens in de mond nemen :(

Wow, we hebben een medestander bij de vrt-journalisten. Bert De Vroey, ook al geciteerd in mijn commentaar van 29 maart, bracht verslag uit van de Europese verkiezingen in NL. Daar hebben ze een stemtram ingelegd om kiezers naar het stemkotje te brengen. Hij sprak over de tram op zijn Vlaams en voegde er fijntjes aan toe ‘trem zoals ze hier in Nl zeggen…’ Dat was nog eens een verslag van onze Vlaamse correspondent voor de Vlaamse Radio & Televisie in NL :)

Ik heb zijne naam eens rap ingetikt, en ook op Twitter kon hij het niet laten van er eens mee te lachen:

“In Den Haag kan je stemmen op de tram, op de stem-trem.”
https://twitter.com/bertdevroeyVRT/status/1131563787549597698

Bert De Vroey, ik dank u!

Op 3 april was ik nog pessimistisch over plestik, maar vandaag hoorde ik Wim Devilder – die dikwijls nogal op de Hollandse letter spreekt – op ’t vrt-nieuws over een plasticvanger op de Schelde spreken en het was niet plestik, wel een naar het Engels neigende plastic. Natuurlijk leggen ze nog altijd de klemtoon op de eerste lettergreep, maar ja, dat is nog een ander verhaal. Nu heb ik echt wel de indruk dat er een nieuwe uitspraakwind door het journalistenlandschap waait.

Ik hoorde Bart Peeters cover als keuvver uitspreken. Soms wordt lover als leuvver uitgesproken. Ik weet niet of de NL dat ook doen. Ik weet ook niet waarvan het komt, want Engels is het niet.

Ook al gehoord, bij uitstek bij de VRT. Geen idee waar ze het halen!

https://nl.wiktionary.org/wiki/badminton

Amai, ik had een vermoeden dat ze dat anders zouden uitspreken, maar dit had ik nu toch ook weer niet verwacht. Zelfs de klemtoon steken ze ergens anders!

‘Sandwich’ nog toegevoegd.

TV Vlaanderen maakt nu reclam voor “app-tv”, maar als er geen tv achter geplakt is zeggen ze “ep”. Begrijpe wie begrijpen kan.

Op het nieuws spreken ze de naam ‘Instagram’ steeds uit gelijk ‘InsteGwèm’. Ik denk dat iedere Vlaming dat nochtans zou uitspreken gelijk ‘instagram’, en de jeugd heeft het ook kortweg over ‘insta’. Zelfs de Nederlander van Wiktionary spreekt het perfect vernederlandst uit: ‘instaachram’.

https://nl.wiktionary.org/wiki/Instagram

Waarom moeten ze op het nieuws dan moeilijk doen met een barslechte, totaal ongepaste pseudo-Amerikaans-Engelse uitspraak van een woord dat bestaat uit lettergrepen die allemaal al in onze taal voorkomen? In-sta-gram, hoe moeilijk kan het zijn?

Ze spreken in NL de naam ‘Patrick’ ook uit op zijn Hollands-Engels: Petrick. Waarom is mij een raadsel, want de vrouwelijke vorm ‘Patricia’ spreken ze gewoon op zijn Hollands uit: Patriesiejaa.

Vanavond op het VRT-nieuws nog eens een staaltje van taalschizofrenie door nieuwsanker van dienst Wim De Vilder. Het was van ‘hendikep hier en ’hendikep’ daar tot het samengesteld woord gehandicapteninrichting uitgesproken moest worden, dan was het ineens de VL uitspraak met a’s. Wim, al uw kijkers in Vlaanderen zeggen gehandicapt met een a. Doet dat dan aub ook. Is dat nu zo moeilijk?

Ik heb ‘partner’ nog toegevoegd. In de foetbal sprak Vannieuwkerke het daarjuist uit als ‘poartner’, m.a.w. met een (Vlaamse/Engelse) lange a, maar normale mensen spreken dat uit met een gewone korte a. Zelfs de Nederlander van dienst op Wiktionary gebruikt gewoon een korte a.

We mogen van geluk spreken dat hij nog geen ‘pertner’ zei.

Alhoewel, misschien is dat beter eentje voor Vlaamse uitspraak, want in het Engelse is dat wel met een lange a.