ge

ge

(pers. vnw.)

je (onderwerp)

vnw: je, jij

zie ook gij, u, gelle, golle

468

Vraag

In (tussentaalse) series hoor ik acteurs ‘u’ tegen elkaar zeggen waar in Nederland je/jouw gezegd zou worden. Nederland kent geen informeel gebruik van de u. Het is daar altijd U met hoofdletter of Uw (bez. vnw) als beleefdheidsvorm (vousvoyeren). Je/jij/jouw is er voor al het informele (tutoyeren)
Kan ‘je’ in Vlaanderen dus als een semi-beleefdheidsvorm gezien worden? Bestaat er een U-vorm voor officiële aangelegenheden?
Wie legt het eens uit?
Ook de voorbeeldzin van dit lemma begrijp ik niet.

Het kan goed zijn dat Nederlanders sneller op een informele aanspraak overschakelen dan tussentaalsprekende Vlamingen, maar de schrijfwijze is toch met kleine letter? http://onzetaal.nl/taaladvies/advies/u-u

“Kan ‘je’ in Vlaanderen dus als een semi-beleefdheidsvorm gezien worden?” In sommige situaties wel misschien: Ik schrijf studenten van mijn eigen leeftijd die ik niet persoonlijk ken dikwijls met jij/je aan (u is voor een prof, ge voor ne goeie vriend).

Is het die voorbeeldzin bij u: ‘Wij houden van u’?

Een bekend liedje van Noordkaap ‘Ik hou van u’: www.youtube.com/watch?v=5cYYV_OxnJc

Zelf gebruikte ik vroeger nooit je/jij. Altijd ge/gij en u. En nu moet ik me forceren als ik je/jij wil gebruiken. Jou(w) vind ik helemaal moeilijk. (Ik kan dat, maar dan spreek ik mijn moedertaal niet.)

Die ‘u’ wordt in Antwerpen zowel als ‘u’ als als ‘a’ uitgesproken: Ik zien a gère (ik zie u graag). Die ‘u’ kan zowel formeel als infromeel zijn. De ‘a’ is informeel.

Idd, U kan ook als u geschreven worden lees ik op onze taal. Dat komt waarschijnlijk omdat u uitsluitend de beleefdheidsvorm is in NL, en in aanhef van brieven altijd met hoofdletter geschreven wordt. Staat er dan Uw bij dan is het logisch dat de hoofdletter gehandhaafd wordt.

In de jaren ’50 werd de gij-vorm nog sporadisch gebruikt door oudere onderwijzers in Limburg NL. Voor de oorlog was gij nog gebruikelijk in reclame en op borden. Daarna is gij helemaal verdwenen in Nederland. Alleen in bijbelse zin wordt het nog gebruikt. Het is voor mij net zo onwennig als je/jouw voor Georges. Af en toe gebruik ik de gij-vorm hier om gelui en plezier te doen. Ik denk dan wel dat ik in de kerk zit…

Met du dich uch en geer heb ik niet de minste moeite.

Meteen gaan jij-jouwen wordt in NL ook wel als Ikea-taal aan geduid.
‘Zoeken jullie nog een leuk bankje voor je huisje?’

Wel grappig als Nederlandse inwijkelingen hun best doen Vlaams te praten:

Gij kan dat ook zo proberen.
Loop gij even mee?
Jamaar, gij hebt jouw moeder nog!

:-)

Strandavond door LIDWINE BONGERS
Vrijdagavond, prachtig weer, een fantastische avond om op het strand te gaan eten. Niet alleen wij vinden dat: overal overvolle strandtenten. We trachten een plek te vinden voor tien personen.We zien andere mensen aan bezoekers vragen, voordat deze lijken te vertrekken, of zij na hen het tafeltje mogen. Ook wij proberen dit.Een van ons doet een poging bij een tafel waar enkele senioren zitten. „Mag ik u even storen?”„Ja, hoor.”„Ik zie dat jullie bijna klaar zijn met het dessert…”„Jullie?”, onderbreekt de oudste verongelijkt. „U! Wij zijn ‘u’ voor ‘jullie’! En ‘jullie’ zijn ‘jullie’ voor mij!” Ze bleven nog uren zitten
.© 2013, NRC Handelsblad

‘…of zij na hen het tafeltje mogen’? Ik zou dat tafeltje ineens meegeven, maar wel vragen wat zij ermee van plan zijn.
Voor de rest lijkt me dat toch een oer-Hollandse scène.

In de commerciële handelscorrespondentie in BE wordt ‘u’ nog steeds als zakelijke beleefheidsvorm gebruikt maar wordt niet meer met een hoofdletter geschreven. Het gebruik van jij/je/jou/jouw wordt aanzien als niet zakelijk, echter familiair.

Ge is helemaal uit den boze in zakelijke brieven.

ge versus je

Het staandaardvlaams mag dan al gretig gebruik maken van ‘ge’, in het Brugs wordt dat eigenlijk nauwelijks of niet gezegd. In het Brugs zeggen ze je tegen ge en gie tegen gij. Een voorbeeldje : ga jij daar naar toe? wordt go je gie do no toe? Je kunt zeggen wat je wil wordt je kun gie zeggen wat da je wilt.

Haha! Prachtige voorbeeldzin!

Ik ben de laatste tijd al een aantal keer op Hollanders gebotst die (in mijn ogen) verkeerdelijk ‘jij’ gebruiken waar dat het ‘je’ moet zijn. Wij gebruiken hier (volgens mij) enkel de beklemtoonde, aanwijzende gij-vorm als het echt moet (als er iets moet beklemtoond worden dus), maar die Hollanders gebruikten zomaar ‘jij’ wanneer dat er geen klemtoon nodig was. Een voorbeeld: “wilt ge mij eens helpen?” wordt bij hulder “wil jij mij/me eens helpen?”.

Als er toevallig nen/een Hollander dit leest, is een dergelijk gebruik van ‘jij’ Algemeen Hollands? Vlamingen: zie ‘kik iets over ’t hoofd en gebruiken we hier ook ’gij’ waar dat het ‘ge’ zou moeten zijn?

Hahaha, amai, ik had die voorbeeldzin nog niet gezien. De bron: https://www.schrijf.be/nl/blog/detail/tussentaal

Ja, Bon, vind ik zelf ook :) Nu moet ge weten dat ze bij het schrijfbedrijf schrijf.be een typische taalrubriek ‘zeg-niet-zus-maar-zeg-wel-zo’ hadden. Ik ging daar in reacties nogal tekeer tegen hun anti-Vlaamse, beter gezegd pro-Hollandse, aanpak. Ik maakte er een hobby van om voor elke zogezegde taalfout die ze opgaven er een verzameling van hun eigen fabricaat mee te geven.
Een voorbeeld: https://www.schrijf.be/nl/blog/detail/schrijf.beter-214
Enfin, tot ze het er van op hun heupen kregen:
https://www.schrijf.be/nl/blog/detail/schrijf.beter-216
Nu had ik er wel begrip voor dat ze daar hun boterham mee verdienen, dus heb ik het maar zo gelaten. Maar vandaag stel ik vast dat ze hun kar toch al wat gedraaid hebben wat het Vlaams betreft. En ze hebben zelfs een quizke waarin ze het VW een paar keer als bron vermelden :)
https://vlaams.nu
En ze hebben ook een rubriek Vlaams:
https://www.schrijf.be/nl/blog/categorie/vlaamderlands

@nthn:
Bezint eer gij begint – Het Nieuwsblad

Ik denk dat vroeger in de plechtige spreek- en schrijftaal dikwijls gij voor ge gijbruikt…euh…gebruikt werd. Nu zal dat inderdaad minder het geval zijn, peins ’k.

Je/jij

Wanneer je en wanneer jij?
Ik heb mijn Hollandse hersens daar eens flink voor moeten laten kraken. Je is algemeen en jij gebruik je als je je / men zich specifiek tot de ander richt. Het ‘jij’ dat je dan gebruikt is daarmee automatisch beklemtoond.

Bvb.

Pak jij je spullen maar. (correct)
Pak je je spullen maar. (krom)

By the way:
Een Vlaming ‘botst’ op een Nederlander maar een Nederlander ‘stuit’ op een Vlaming.

In reclame van Luminus op tv zeggen ze nu helemaal op het einde "meer info vindt g’op luminus.be). En dat is ooit nog een overheidsbedrijf geweest! Een van de zeer weinige reklammekes waarin dan ze voor de pointe niet overschakelen op ‘jij’. Ook een van de zeer weinige reklammekes die mijn oren niet doen tuiten, ik neem aan door het normaal taalgebruik. Merci, Luminus!

(Een zeer late merci voor de reacties hierboven trouwens, ik had die nog niet gezien of vergeten reageren!)

Ik heb just opgemerkt dat zelfs de keuning himself ‘ge’ tegen mensen zegt. De taalverbeteraars achten zich zelfs boven het staatshoofd!

https://www.youtube.com/watch?v=_aR_g9ojSro

Reclamecampagne van de Vlaamse overheid, en ze gebruiken ‘ge’ (en ‘terug’ voor SN ‘weer’)! Het klinkt wel stijf, omdat hij nog steeds op de hakkelende Hollandse manier intoneert ipv op de vloeiende Vlaamse manier (de alliteratie is toevallig) en omdat het niet bv. ‘doet ge’ maar ‘doede’ is, maar het is een stap in de juiste richting. Misschien realiseren ze zich na al die jaren dan toch nog dat ze de mensen veel beter kunnen bereiken als ze ook effectief spreken zoals de mensen spreken. Aan al van dat Hollands gezever heeft niemand een boodschap, maar zeg het in het Vlaams en iedereen luistert.

Is het filmpje niet ingesproken door Bart Peeters? Dat is zijn normale manier van spreken: een beetje hakkelend, nooit vloeiend. (Met alle respect voor Bart Peeters.)

Dat lijkt idd heel fel op de spreekstijl van Bart Peeters. Dan heeft hij wel extra dictielessen gevolgd en heeft hij wat tempo in zijn spreken gelegd. Het feit dat Bart zo hakkelt, is omdat hij vroeger een stotteraar was. Die stijl is hem aangeleerd.

Het is inderdaad Bart Peeters en de Nederlandse sporen in zijn taal hebben hun oorsprong misschien in het volgende: 1) In zijn jonge televisiejaren heeft hij een tv-carrière in NL gehad en daar imiteerde hij het Noord-Nederlands. De taalonderdanigheid van de VL was toen inderdaad nog zo groot dat we vanaf dat we de taalgrens overstaken we ineens met een NL accent gingen spreken. Marc Degryse ging in NL voetballen en van de ene op de andere dag sprak hij Hollands.
2) Veel Vlaamse zangers zingen helemaal anders dan ze gebekt zijn. Gezongen wordt zelfs jij ineens jijj. In de Jaren zestig en zeventig was cultureel VL heel hard op NL gericht, het is niet voor niets dat Kris Debruyne naar Amsterdam ging. Bart Peeters heeft veel van Herman Van Veen in zijn gesproken (als hij SN probeert te klappen) en gezongen taal.

Naast het wegvallen van de betreurde huisdichter Stijn De Paepe vult Jeroen Olyslaegers de poëtische leemte op bij De Morgen: Korte poëtische maar geëngageerde beschouwingen in een eigengereide stijl waarbij hij steevast de ge- en gij- en u-vorm hanteert. Met die gij-vorm vervangt hij overigens de ik-vorm. En klein fragmentje:

Ge wist niet wat ge zag, alle kwetsbare doem van Europa opgeroepen door die kleine Grote beeldhouwer, woonachtig te Vollezele

Vorige week werd uw maat Koenraad Tinel achtentachtig. In een vroegere meubelfabriek te Rijmenam staan nu zijn beeldhouwwerken, tekeningen en schilderijen. De immense ruimte is zijn kunst gunstig gezind. Daar hebt gij gesproken op zijn verjaardag terwijl uw Nimf intussen bezwerend zong tijdens een zacht vriezende lenteavond.

enzovoorts